#afryka

1
355
666

i to jest dobra odpowiedz na fale migracji z Afryki - dac im zajecie ktore lubia i ktore dobrze im idzie: wojna. Cale lata 80 i 90 napierdalali sie i byl spokoj.

IronFist

@666 No świetna, zwłaszcza jak kilkaset tysięcy osób zacznie uciekać na północ xP

666

@IronFist teraz jest pokoj i moga sobie powoli ale systematycznie przemieszczac sie na polnoc. Jak bedzie wojna to kraje z polnocy odwrotnie do Europy - zamkna granice i tyle bedzie z migracji. Tam nie ma milosierdzia jak u nas.

Zaloguj się aby komentować

Problemem Afryki w ogóle, a Ugandy w szczególności, nie są ludzie, ale przywódcy, którzy chcą pozostać u władzy zbyt długo.


- Yoweri Museveni, prezydent Ugandy, urzędujący nieprzerwanie od 1986 r. Cytat z 1986 roku.


Ten pan jest autorem również innych niesamowitych cytatów, jak np. ten:


Chcę pracować z Rosją, bo nie mieszają się oni swoimi własnymi posunięciami do polityki innych krajów.


Przeczytałem o nim ostatnio i mi się skojarzyło z "wyborami" na Białorusi.


#polityka #afryka #uganda #rosja #bialorus #demokracja

Zaloguj się aby komentować

Jeziora Ounianga – oazy ukryte w sercu Sahary

Jeziora Ounianga to niezwykły system 18 jezior położonych na północnym wschodzie Czadu, w sercu Sahary. Choć otaczająca je pustynia otrzymuje mniej niż 2 mm opadów rocznie, jeziora są zasilane wodą z podziemnych akwenów, które zgromadziły się tam w wilgotniejszych epokach prehistorycznych. Jeziora te, wpisane na listę UNESCO w 2012 roku, różnią się wielkością, głębokością i składem chemicznym – od wód słonych, jak w jeziorze Teli, po słodkie, porośnięte trzcinami, które spowalniają parowanie. Największe z nich, Jezioro Yoa, ma powierzchnię 3,5 km² i głębokość 25 m. Fascynujące ślady działalności dawnych ludów, które starały się powstrzymać postępującą pustynnienie, wciąż widoczne są na zdjęciach lotniczych w formie barier przypominających litery „V”. To niezwykłe miejsce opowiada historię zmian klimatycznych i życia ludzkiego na Saharze.


#ciekawostki0jcapijo #afryka #sahara #czad


Widok z ISS: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg/1920px-Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg

d837916b-290c-42e6-b375-628043cceb09
0jciecPijo

Kilka innych ujęć. Mi to przypomina oazy jakie sobie wyobrażałem czytając o nich z zaciekawieniem jako dziecko.

b676a1a3-6a61-431f-a802-60b87ecdc317
69906c69-89f4-4560-8b98-5e6edf06b40d
80f858e9-09da-47b0-94d7-a5ed8885b08b

Zaloguj się aby komentować

Drzewo z Ténéré – symbol samotności na pustyni


Drzewo z Ténéré, akacja z gatunku Acacia tortilis subsp. raddiana, rosło samotnie w pustynnym regionie Nigru, będąc jedynym drzewem w promieniu 400 km. Uznawano je za najbardziej osamotnione drzewo na Ziemi, a jego obecność stanowiła cenny punkt orientacyjny dla karawan przemierzających pustynię. Dzięki systemowi korzeni sięgających 40 metrów w głąb ziemi przetrwało w ekstremalnych warunkach klimatycznych. W 1973 roku drzewo zostało jednak zniszczone przez ciężarówkę prowadzoną przez pijanego kierowcę. Po tym wydarzeniu jego pozostałości przeniesiono do muzeum w Niamey, a w miejscu drzewa postawiono metalową rzeźbę. Drzewo z Ténéré było ostatnim świadkiem dawnej, zielonej Sahary, której gęste lasy zniknęły z powodu zmian klimatycznych.


https://pl.wikipedia.org/wiki/Drzewo_z_T%C3%A9n%C3%A9r%C3%A9


#ciekawostki #afryka #sahara #ciekawostki0jcapijo

72c9acff-d38b-4a36-b120-1db357864ba3
zuchtomek

@0jciecPijo Na całej pieprzonej Saharze trafić w jedyne drzewo w okolicy to trzeba mieć talent..

0jciecPijo

@zuchtomek pic rel kierowcy

ab4d340c-83ee-45e5-85fb-c9c58b88fbe3
0jciecPijo

@zuchtomek Trochę jak w tej urban legend

7ec43c71-a6eb-421a-9e9a-a2f6f8057dd7

Zaloguj się aby komentować

Hajt

Obejrzałbym jakieś video jak to się zmieniło w mniejszą ilość państw;)

Zaloguj się aby komentować

Zaloguj się aby komentować

BURKINA FASO

NIEWIDZIALNA WOJNA- Akt V


Burkina Faso to miejsce, gdzie wojna toczy się cicho, niemal niezauważona. Dżihadyści, wojsko i cywile uwikłani są w konflikt, który od 2015 roku zmienił życie milionów ludzi. W tej serii przyglądamy się jego genezie, przebiegowi i skutkom. Każda część to inny element tej skomplikowanej historii. Zapraszam.


To PIĄTY wpis z serii i możesz rozważyć wcześniejsze przeczytanie poprzednich, do których linki są niżej. Nie jest to konieczne, jeżeli chcesz tylko zobaczyć jak wyglądają wybrane elementy z życia w Burkina Faso.

------------------------------------------

WSTĘP

Akt I: MALI I UPADEK LIBII

Akt II: BURKINA FASO

Akt III: WYBÓR MIĘDZY ZŁEM, A JESZCZE WIĘKSZYM ZŁEM

Akt IV: BASTION CHAOSU

> Akt V: ŻYCIE W CIENIU KONFLIKTU I TUSZOWANIE PRAWDY

ZAKOŃCZENIE

------------------------------------------


Akt V: ŻYCIE W CIENIU KONFLIKTU I TUSZOWANIE PRAWDY

Każdego dnia w Burkina Faso tysiące ludzi stawia czoła trudnej rzeczywistości konfliktu, który zdaje się nie mieć końca. Od 2015 roku kraj ten pogrąża się w chaosie, w którym islamskie bojówki, wojsko i cywile są uwikłani w skomplikowaną sieć przemocy, strachu i beznadziei. Regiony północne i wschodnie, takie jak Soum, Seno czy Komondjari, są szczególnie dotknięte brutalnymi działaniami grup zbrojnych, które stopniowo przejmują kontrolę nad kolejnymi obszarami.


Mieszkańcy, którzy decydują się na ucieczkę, rzadko odnajdują spokój, a schronienie w miejscach takich jak Dori, postrzeganych jako bezpieczne, okazuje się tylko kolejnym etapem walki o przetrwanie. Infrastruktura takich miejsc nie jest w stanie sprostać potrzebom dziesiątek tysięcy uchodźców. W obozie Wendou 2, będącym rozszerzeniem dużego obozu o tej samej nazwie, w którym przebywa około 3000 przesiedleńców, Hawa Mama przyznaje: „Nie mam już nawet siły się ruszyć. Nawet jeśli tutaj jest ciężko, tam [w wioskach] jest jeszcze gorzej. Nie mamy wyboru, musimy tu zostać. Tam nie mamy już nic. Przybyliśmy tutaj i musimy pozostać w tych warunkach” – mówi ta pięćdziesięcioletnia kobieta w Fulfulde, języku grupy etnicznej Peul.


Siedząc na macie ułożonej na ziemi, w schronieniu zbudowanym z secco (ogrodzenia roślinnego), drewna i plandeki, o powierzchni zaledwie 3 metrów kwadratowych, Aissetou Amadou opowiada o dramatycznej ucieczce swojej rodziny z wioski. Powodem byli "uzbrojeni ludzie", których agresja zmusiła ich do porzucenia domu, dodając: "To dzieci próbują zdobyć jedzenie. Wczoraj przyniosły dwa kilogramy ryżu, który udało się kupić w mieście. Połowę ugotowaliśmy na kolację, resztę dziś rano". Jej głos zdradza niepewność co do tego, kiedy będą mogli liczyć na kolejną dostawę żywności.


Niektórzy uchodźcy w akcie desperacji nielegalnie poszukują złota na terenach zagrożonych atakami, co czasem owocuje zarobkiem na poziomie kilku tysięcy franków CFA, gdzie kilogram ryżu kosztuje ponad 540CFA. Dlaczego więc nie szukają innej pracy? Problem leży nie tylko w ograniczonych możliwościach zatrudnienia, ale także w stygmatyzacji. W obozach uchodźców dominują Fulani – grupa etniczna często oskarżana o współpracę z terrorystami, głównie ze względu na wspólne wyznanie religijne. Wielu pracodawców, dowiadując się, że ich pracownik należy do tej społeczności, natychmiast go zwalnia. Ta dyskryminacja dotyka także dzieci, którym władze często odmawiają dostępu do szkół - o ile te w ogóle jeszcze funkcjonują.


W wielu miejscach szkoły stały się celem ataków – niszczone przez bojówki lub zamykane ze strachu przed kolejnymi zamachami. „Jeśli dowiedzą się, że jesteś nauczycielem, może być ciężko. Nauczycielom ścina się głowy, zabija z broni palnej...” – mówi Boukare Sawadogo, dyrektor szkoły na północy Burkina Faso. "To wojna kulturowa. Nie chcą francuskiego. Chcą narzucić arabski. My chcemy budować przyszłość, oni chcą wszystko zniszczyć." Grupy dżihadystyczne prowadzą wojnę totalną przeciw szkołom, które atakują, podpalają i wyburzają, widząc w nich zachodnie wpływy. Brak dostępu do edukacji to nie tylko utrata szans na przyszłość, ale też ryzyko rekrutacji młodych ludzi przez bojówki, które wykorzystują ich bezradność i brak perspektyw.


28-letnia matka z północnego zachodu, która wypowiadała się pod warunkiem zachowania anonimowości, powiedziała, że na początku ekstremiści przychodzili do jej wioski i kradli bydło, ale zeszłego lata przyszli na targ i zabili kilku mężczyzn, w tym jej męża. Następnie kazali opuścić wioskę kobietom i dzieciom, więc chwyciła swoje dzieci i garnki do gotowania i uciekła. Szła godzinami w nocy, aż dotarła do rodzinnego domu męża. Dziesięć dni później zbliżali się uzbrojeni mężczyźni. Przywiązała swoją 2-letnią córkę do pleców, chwyciła 4-letniego syna i wyjechała do stolicy, gdzie niestety nie otrzymała wsparcia rządowego w Wagadugu. Obiecano jej pracę jako sprzątaczka, ale straciła ją, gdy pracodawca dowiedział się, że jest Fulani. Zapewniła sobie miejsce w rzadkim schronisku dla przesiedlonych kobiet, prowadzonym z funduszy zachodnich przez lokalnego aktywistę, który stara się nie rzucać w oczy. Uczy się szyć i zapisała syna do szkoły. "Tęsknię za moją wioską, ale na razie muszę poczekać, aż przemoc się skończy" - powiedziała. Schronisko jest pełne, znajduje się w nim 50 kobiet i dzieci, które zazwyczaj mogą przebywać w nim przez rok. Czas ucieka, bo zapotrzebowanie jest ogromne, a pomocy jest coraz mniej. Lokalne władze nieufnie podchodzą do osób pracujących z przesiedleńcami.


W jednym z aktów opisałem najbrutalniejszy atak dżihadystów na między innymi cywili, którzy przygotowywali okopy obronne w miejscowości Barsalogho, by obronić inne, większe miasto o nazwie Kaya. Jak to wyglądało z perspektywy zwykłych ludzi? W sobotę rano wojsko zmusiło każdego mężczyznę w mieście do kopania okopów, aby chronić je przed napastnikami, podczas gdy kobiety i młodsze dzieci zostały wysłane do ścinania długiej trawy i drzew, aby poprawić widoczność stacjonujących tam żołnierzy. Bojownicy przybyli około 10 rano i zaczęli zabijać, strzelając zarówno do żołnierzy, jak i cywilów. Gdy przestali, ocalałym, głównie kobietom i dzieciom, zebranie ciał zajęło trzy dni. "Wyszliśmy z wózkami, aby zebrać ciała moich starszych braci" - powiedziała 38-letnia kobieta, która obecnie przebywa z dzieckiem w obozie dla uchodźców. "Spędziliśmy dużo czasu przeglądając ciała ułożone pod drzewami". Ocaleni zabrali zwłoki do biura burmistrza i pomagali sobie nawzajem w transporcie zmarłych na miejsce, gdzie mężczyźni kopali groby. Lokalny zwyczaj zabrania kobietom grzebania zmarłych, ale mimo tego, kobieta poprosiła o taką możliwość, ponieważ było tak wiele mogił do wykopania. Kiedy mężczyźni odmówili, oddała swój wózek sąsiadom wciąż zbierającym ciała i czekała na swoją kolej, by pochować trzech braci. "Zostałam w ratuszu i patrzyłam, jak ludzie wszędzie noszą zmarłych. To było straszne" - powiedziała. Jej najstarszy brat został pochowany jako pierwszy, po tym jak nalegała, by dać mu własny grób. Sąsiedzi wykopali mogiły dla pozostałej dwójki następnego dnia. "Nie jestem już pewna, czy jestem normalna. Wiesz dlaczego? Bo widziałam straszne rzeczy, wszędzie trupy i krew. Nie śpię dobrze, odkąd zostałam tu przesiedlona" - powiedziała kobieta.


O losach osób żyjących na terytoriach kontrolowanych przez dżihadystów wiadomo niewiele. Te rejony są celowo izolowane od kontaktu z resztą świata, zwłaszcza z zachodem, co utrudnia dostęp do informacji. Wiadomo jednak, że terroryści wprowadzili tam prawo szariatu, zakazując dziewczynkom edukacji i narzucając kobietom obowiązek noszenia określonych strojów. Mężczyźni muszą przestrzegać nakazu zapuszczania zarostu, a regularne modlitwy są obowiązkowe dla wszystkich. Podobnie jak w państwowej części kraju, dżihadyści stosują również przymusową mobilizację, zmuszając ludzi do walki. Pozostałe szczegóły dotyczące życia w tych obszarach są owiane tajemnicą, a wszelkie próby ich odkrycia niosą ze sobą ogromne ryzyko.


Obecnie aż 80% terytorium Burkina Faso jest kontrolowane przez grupy ekstremistyczne, a w zeszłym roku w wyniku przemocy zginęło więcej cywilów niż w poprzednich latach, ale w Wagadugu łatwo zapomnieć, że rząd walczy z rebelią. Tętniące życiem restauracje na świeżym powietrzu serwują piwo i narodowe danie w postaci wolno pieczonego kurczaka. W ostatnich miesiącach stolica była gospodarzem festiwalu teatralnego i międzynarodowych targów sztuki i rzemiosła. Władze przywróciły wyścig kolarstwa przełajowego Tour de Faso, wcześniej odwołany z powodu braku bezpieczeństwa. Jak twierdzą organizacje broniące praw człowieka, władze wojskowe wprowadziły system cenzury, a ci, którzy odważą się zabrać głos, mogą zostać otwarcie uprowadzeni, uwięzieni lub siłą wcieleni do armii. Teraz nawet przyjaciele boją się rozmawiać o polityce. "Czuję się jak w więzieniu" - powiedziała lokalna działaczka na rzecz praw kobiet. "Wszyscy sobie nie ufają. Walczyliśmy o wolność słowa, a teraz straciliśmy wszystko". Dlaczego władza cenzuruje informacje o uchodźcach i powstrzymuje organizacje humanitarne przed udzielaniem większej pomocy? Uchodźcy, których liczba stale rośnie, są postrzegani jako wyzwanie dla junty wojskowej Burkina Faso, która przejęła władzę dwa lata temu, obiecując przywrócenie stabilności. Ich istnienie zaprzecza oficjalnej narracji, że bezpieczeństwo się poprawia, a ludzie bezpiecznie wracają do domów. Większość z nich nie ma prawa do wsparcia ze strony władz, a międzynarodowe organizacje pomocowe nie są upoważnione do współpracy z nimi. Ponieważ w Wagadugu nie ma oficjalnych miejsc przesiedleń, nikt nie wie dokładnie, ile osób znajduje schronienie w stolicy lub śpi na ulicach.


W obliczu tej cichej wojny, gdzie dżihadyści często nie publikują oświadczeń ani nagrań, życie w kontrolowanych przez nich regionach pozostaje przynajmniej po części niewidoczne dla świata, a mimo obietnic stabilizacji ze strony rządzącej junty wojskowej, sytuacja w kraju nadal się pogarsza. Wzrost przemocy, brak wsparcia dla uchodźców wewnętrznych oraz pogłębiający się kryzys humanitarny stawiają przyszłość Burkina Faso pod znakiem zapytania, choć niektórzy zaczynają mówić wprost o niedalekim definitywnym upadku państwa.


ZAKOŃCZENIE

Dla świata Burkina Faso stało się jedynie jedną z wielu zapomnianych wojen. W raportach ONZ określa się ją mianem najbardziej ignorowanego kryzysu humanitarnego, gdzie cierpienie milionów nie przyciąga kamer ani międzynarodowych konferencji. A jednak, dla ludzi takich jak Aissetou Amadou czy Boukare Sawadogo, to nie jest abstrakcyjna statystyka - to codzienność.


Nie ma prostych rozwiązań. Dla uchodźców wewnętrznych wybór między powrotem do wioski kontrolowanej przez bojówki a życiem w przepełnionym obozie w stolicy jest jak wybór między różnymi odcieniami rozpaczy. Junta obiecuje odbudowę, ale jej działania przypominają walkę o utrzymanie własnej władzy, a nie rzeczywiste wsparcie dla obywateli.


Kiedy pytasz mieszkańców o przyszłość, rzadko usłyszysz optymizm. Być może to właśnie brak jasnych odpowiedzi sprawia, że ten konflikt umyka światu. W Burkina Faso wojna nie toczy się na froncie, lecz w każdym domu, na każdej drodze, w każdej ciszy przerywanej wystrzałami. Nie ma zwycięzców ani przegranych - są tylko ludzie, którzy próbują przetrwać w cieniu historii, która nie doczekała się jeszcze końca, bo nic na ten koniec niestety nie wskazuje.


------------------------------------------

To jest ostatni wpis serii o Burkina Faso. Podejrzewam, że za jakiś czas wrócimy do Niewidzialnej Wojny w innym regionie, choć niekoniecznie będzie to konflikt militarny.

------------------------------------------

Choć starałem się opisać ten konflikt jak najpełniej, zdaję sobie sprawę, że w tak krótkim formacie trudno zamknąć całą jego złożoność. Dlatego ten tekst to tylko zaproszenie do poznania niewidzialnej wojny, a nie kompendium wiedzy. Wszystkie źródła wrzucam razem, choć pewnie jakieś mniejsze pominąłem. 

Wpis ma raczej negatywny wydźwięk, bo nie znalazłem zbyt wielu pozytywnych wypowiedzi. 


Każdy wpis będzie dodatkowo pod tagiem #apwdnniewidzialnawojnabf . Tak, ten tag sugeruje, że może w przyszłości przeanalizujemy inne "niewidzialne wojny". Tytuł celowo jest trochę prowokacyjny.

------------------------------------------

Zaobserwować społeczność i tagi można tutaj:

> Społeczność AGENCJA PRASOWA WDN <

> #apwdndziwen


#ciekawostki #burkinafaso #afryka #islam #apwdnniewidzialnawojna #apwdnfeature #kryzyshumanitarny #dzihad

------------------------------------------

ŹRÓDŁA:

https://www.france24.com/en/20120402-tuareg-rebels-conquered-northern-mali-mnla-azawad-toure-aqim-qaeda-ansar-dine-mujao

https://www.britannica.com/place/Mali/2012-coup-and-warfare-in-the-north

https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Serval

https://www.bbc.com/news/world-africa-35332792

https://www.reuters.com/investigates/special-report/gold-africa-islamists/

https://www.clingendael.org/pub/2021/between-hope-and-despair/

https://apnews.com/article/burkina-faso-extremism-displacement-government-military-3679966a4c549169ea840f289e9eb6cd

https://apnews.com/article/burkina-faso-children-war-trauma-9337b4eeeb642938929ed694090bd930

https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-01-31/wagnerowcy-pod-nowym-szyldem-rosyjski-korpus-afrykanski-w-burkina

https://africanenergycouncil.org/china-invests-in-renewable-energy-in-burkina-faso/

https://www.dw.com/pl/rosja-buduje-silne-wpływy-wojskowe-w-afryce/a-68207524

https://www.hrw.org/news/2024/02/27/burkina-faso-abductions-used-crack-down-dissent

watch?v=ZfmsarI7by0 < sama część linku do filmiku na youtube, który skróciłem, bo nie chcę, żeby się wyświetlił, zamiast banerka z tytułem serii.

https://www.reuters.com/world/africa/islamist-groups-escalate-retaliatory-attacks-burkina-faso-civilians-hrw-says-2024-09-18/

https://rsf.org/en/who-are-four-journalists-disappeared-burkina-faso

https://www.unocha.org/burkina-faso

https://acninternational.org/religiousfreedomreport/reports/country/2023/burkina-faso

https://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowy_Ruch_Wyzwolenia_Azawadu

https://en.wikipedia.org/wiki/Islamist_insurgency_in_Burkina_Faso

https://www.hrw.org/news/2024/04/25/burkina-faso-army-massacres-223-villagers

https://www.barrons.com/news/burkina-junta-abusing-army-recruitment-to-punish-judges-hrw-00a613e6

https://www.lemonde.fr/afrique/article/2024/06/03/au-burkina-faso-l-impasse-des-deplaces-fuyant-les-djihadistes_6237038_3212.html?utm_source=chatgpt.com

https://www.reuters.com/world/africa/i-saw-horrible-things-burkina-faso-massacre-survivor-describes-bloodshed-2024-08-30/?utm_source=chatgpt.com

https://afrinz.ru/en/2024/09/burkina-fasos-prime-minister-meeting-with-russian-ambassador-says-he-wants-to-join-brics/

a0985bdb-5fd6-488c-8dcb-a30cf90881ea
0e29446d-2632-4686-b43e-ba2b94e0e433
0a54b26b-3f02-4aa6-aeff-2a15b1ebaef5
c18bbb07-9288-4a54-8206-e4af64055887
2ecb8d16-c69b-4f09-ae63-27383199a7d8
sireplama

@Dziwen co ciekawe, dzięki zabawie w #travle byłbym w stanie Pi*drzwi wskazać na mapie Burkinę ^^

Zaloguj się aby komentować

BURKINA FASO

NIEWIDZIALNA WOJNA- Akt IV


Burkina Faso to miejsce, gdzie wojna toczy się cicho, niemal niezauważona. Dżihadyści, wojsko i cywile uwikłani są w konflikt, który od 2015 roku zmienił życie milionów ludzi. W tej serii przyglądamy się jego genezie, przebiegowi i skutkom. Każda część to inny element tej skomplikowanej historii. Zapraszam.


To CZWARTY wpis serii i możesz rozważyć wcześniejsze przeczytanie poprzednich, do których linki są niżej. W tym przypadku chyba nie jest to konieczne, bo akt IV jest o historii rządów w Burkina Faso, w ważnym dla nas okresie.

------------------------------------------

WSTĘP

Akt I: MALI I UPADEK LIBII

Akt II: BURKINA FASO

Akt III: WYBÓR MIĘDZY ZŁEM, A JESZCZE WIĘKSZYM ZŁEM

> Akt IV: BASTION CHAOSU

Akt V: ŻYCIE W CIENIU KONFLIKTU I TUSZOWANIE PRAWDY

ZAKOŃCZENIE

------------------------------------------


Akt IV: BASTION CHAOSU

Burkina Faso nigdy nie było ostoją stabilności, ale to, co dzieje się teraz, przekracza wszelkie wcześniejsze kryzysy. Na papierze jest to republika, z armią i administracją centralną. W rzeczywistości – połowa kraju jest poza kontrolą rządu, a państwo stopniowo się rozpada.


Po uzyskaniu niepodległości w 1960 roku jako Górna Wolta, Burkina Faso doświadczyło sporej niestabilności politycznej i serii zamachów stanu. Po jednym z nich w wyniku którego zginął prezydent Thomas Sankara, w 1987 roku kapitan Blaise Compaoré przejął władzę. Rządził przez 27 lat, aż do 2014 roku, kiedy to próba zmiany konstytucji w celu przedłużenia jego kadencji wywołała masowe protesty. 30 października 2014 Compaoré wprowadził stan wyjątkowy, odwołał rząd, rozwiązał parlament i wyjechał do Senegalu. Następnego dnia podał się do dymisji ze stanowiska prezydenta, które w jego zastępstwie tymczasowo objął szef armii, generał Honoré Traoré, który był z nim powiązany. Okres przejściowy był naznaczony napięciami i jak pewnie już się domyślacie - próbami zamachów stanu. W listopadzie 2015 roku odbyły się wybory, w wyniku których Roch Marc Christian Kaboré został wybrany prezydentem, co stanowiło pierwsze pokojowe przekazanie władzy w historii kraju.


Struktury państwowe Burkina Faso były słabe, co miało swoje korzenie w latach rządów Blaise'a Compaoré, kiedy to inwestycje ograniczały się niemal wyłącznie do stolicy, Wagadugu, a prowincje – szczególnie na północy – były ignorowane. Po latach korupcji i zaniedbań administracja centralna istniała w praktyce tylko na papierze, pozostawiając mieszkańców oddalonych regionów bez ochrony i wsparcia. Gdy po 2015 roku islamskie bojówki zaczęły atakować północne prowincje, lokalne społeczności, które od dawna pozbawione były infrastruktury i usług publicznych, zostały same. Wojsko pojawiało się rzadko, a jego brutalność – zamiast zapewniać bezpieczeństwo – pogłębiała strach i chaos. W odpowiedzi rząd powołał lokalne milicje, takie jak VDP, o której pisałem w poprzednim akcie.


Prezydent Kaboré uczynił walkę z terroryzmem jednym z głównych priorytetów, choć starał się też działać na innych płaszczyznach i realnie w pewnych sektorach wpłynął pozytywnie na jego rozwój. Jego rząd miał trudności z opanowaniem sytuacji związanej z terroryzmem i realnie brakowało mu pomysłów, które dawałyby pozytywny skutek. W 2020 roku, podczas wyborów krajowych, zagrożenie przemocą ze strony ekstremistów uniemożliwiło głosowanie około 7% elektoratu.


Niezadowolenie wśród wojskowych rosło, co doprowadziło do zamachu stanu w styczniu 2022 roku. Prezydent Kaboré został obalony przez grupę wojskowych, którzy oskarżali go o niezdolność do skutecznej walki z narastającym zagrożeniem ze strony grup dżihadystycznych. Junta dowodzona przez pułkownika Paula-Henriego Sandaogo Damibę, obiecywała zdecydowaną walkę z bojówkami i odbudowę państwa, ale zamiast poprawy przyszła kolejna fala chaosu. Damiba nie spełnił obietnic. Islamskie grupy zbrojne przeprowadzały kolejne ataki, a w wielu prowincjach pojawiły się doniesienia o egzekucjach cywilów oskarżanych przez wojsko o wspieranie dżihadystów. Na domiar złego rząd w Wagadugu zmagał się z narastającą presją społeczną i wewnętrznymi podziałami. We wrześniu 2022 roku doszło do drugiego zamachu stanu – tym razem władzę przejął kapitan Ibrahim Traoré, najmłodszy przywódca w historii Burkina Faso.


Traoré podjął szereg działań mających na celu wzmocnienie pozycji rządu i walkę z narastającym zagrożeniem ze strony grup dżihadystycznych. Zainicjował między innymi stworzenie specjalnych brygad szybkiego reagowania, łączących elitarne jednostki i siły specjalne, aby skuteczniej przeciwdziałać atakom terrorystycznym, ale mimo tych starań, liczba ataków ze strony islamistów wzrosła, a sytuacja bezpieczeństwa uległa pogorszeniu. Nowe władze zaczęły dystansować się od tradycyjnych partnerów, takich jak Francja, oskarżając ją o neokolonialne wpływy, i zacieśniać relacje z państwami afrykańskimi oraz Rosją. W grudniu 2024 roku Burkina Faso, wraz z Mali i Nigrem, ogłosiło wycofanie się z ECOWAS, co ma wejść w życie w tym miesiącu, czyli styczniu 2025 roku. ECOWAS możecie sobie wyobrazić, jako wspólnotę gospodarczą i trochę militarną 15 państw Afrykańskich z elementami przypominającymi znaną nam strefę Schengen, w której przepływ towarów i usług jest łatwiejszy, jak i Unię Europejską, która może przydzielać sankcje i nakazy, ale bez tak dużej władzy bezpośredniej. Dlaczego Traore zdecydował się na taki ruch? ECOWAS w ostatnich latach nałożyło sankcje na Mali, Burkina Faso i Niger w odpowiedzi na zamachy stanu i opóźnienia w organizacji wyborów demokratycznych, a wyjście z organizacji pozwalało uniknąć dalszych nacisków i prób ingerencji w politykę wewnętrzną. Traore postrzega tę organizację, jako narzędzie dominacji regionalnej przez takie państwa jak Nigeria czy Wybrzeże Kości Słoniowej, które mocniej wspierają wartości demokratyczne. Dość kluczową była też opcja na szerszą współpracę z takimi państwami, jak Rosja i Grupą Wagnera, która obecnie występuje pod nazwą Korpusu Afrykańskiego i nadal ma dość kontrowersyjny status w tym regionie. 


Zacieśnianie relacji z Rosją zaczęło się od reaktywacji rosyjskiej ambasady w Wagadugu, w grudniu 2023 roku, która była zamknięta od 1992 roku ze względów finansowych. Przywódcy junty wojskowej na długo wcześniej byli podejrzewani o jakieś powiązania z Grupą Wagnera, a przy obalaniu rządu w 2022 roku, ludziom wspierającym Ibrahima Traoré towarzyszyły rosyjskie flagi. W styczniu 2024 roku do kraju przybył rosyjski kontyngent Korpusu Afrykańskiego, liczący 100 żołnierzy, z planami rozszerzenia go o kolejne 200 osób. W kontekście współpracy z Rosją warto zauważyć, że Burkina Faso pod rządami Traore dąży do rozszerzenia partnerstwa poza sferę wojskową. W październiku 2024 roku premier Kyelem de Tambela, podczas wizyty w Moskwie, podkreślił chęć nawiązania współpracy gospodarczej z Rosją, wyrażając niezadowolenie z dotychczasowych zachodnich partnerstw, a po jakimś czasie zadeklarował chęć do dołączenia do BRICS, które jest niezachodnią wersją G7. W Burkina Faso aktywnie działają też Chiny, choć ich zaangażowanie koncentruje się głównie na inwestycjach infrastrukturalnych i energetycznych. W 2024 roku chiński Exim Bank udzielił pożyczki na wsparcie projektów energetyki odnawialnej, co wpisuje się w trendy spotykane w zasadzie na całym kontynencie.


Pod rządami Traoré z biegiem czasu nasilają się represje wobec dziennikarzy i krytyków junty, w tym coraz częściej odnotowywane są przypadki zaginięć i arbitralnych aresztowań. Pod koniec lipca 2024 roku porwano czterech dziennikarzy krytycznych wobec władz, a w sierpniu Human Rights Watch powiadomiła o przypadkach, w których sędziowie i prokuratorzy, prowadzący śledztwa przeciwko zwolennikom junty, byli przymusowo wcielani do armii i wysyłani na front w ramach walki z rebeliantami.


Dziś Burkina Faso to kraj, gdzie władza jest tylko iluzją. Liczba uchodźców wewnętrznych przekroczyła dwa miliony, a setki szkół i ośrodków zdrowia zostało zamkniętych. Wioski, które kiedyś żyły w rytmie pór roku, teraz żyją w rytmie strachu – przed dżihadystami, przed wojskiem, przed milicjami. Dla wielu mieszkańców nie ma już różnicy, kto strzela, bo każdy strzał oznacza śmierć.


Ze względu na to, że w tym akcie omówiłem geopolitykę, zniknie ona z rozkładu jazdy, czyli zostaje nam ostatni element układanki, życie w cieniu konfliktu. 


------------------------------------------

Choć starałem się opisać ten konflikt jak najpełniej, zdaję sobie sprawę, że w tak krótkim formacie trudno zamknąć całą jego złożoność. Dlatego ten tekst to tylko zaproszenie do poznania niewidzialnej wojny, a nie kompendium wiedzy. Wszystkie źródła wrzucam razem, choć pewnie jakieś mniejsze pominąłem. 

Wpis ma raczej negatywny wydźwięk, bo nie znalazłem zbyt wielu pozytywnych wypowiedzi. 


Każdy wpis będzie dodatkowo pod tagiem #apwdnniewidzialnawojnabf . Tak, ten tag sugeruje, że może w przyszłości przeanalizujemy inne "niewidzialne wojny". Tytuł celowo jest trochę prowokacyjny.

------------------------------------------

Zaobserwować społeczność i tagi można tutaj:

> Społeczność AGENCJA PRASOWA WDN <

> #apwdndziwen


#ciekawostki #burkinafaso #afryka #islam #apwdnniewidzialnawojna #apwdnfeature #politykazagraniczna

------------------------------------------

NA ZDJĘCIACH JEST ODPOWIEDNIO:

 - Były prezydent Roch Marc Christian Kaboré

 - Ibrahima Traore

 - Zwolennicy Traore z rosyjskimi flagami

 - Traore i Władimir Fiutin


ŹRÓDŁA:

https://www.france24.com/en/20120402-tuareg-rebels-conquered-northern-mali-mnla-azawad-toure-aqim-qaeda-ansar-dine-mujao

https://www.britannica.com/place/Mali/2012-coup-and-warfare-in-the-north

https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Serval

https://www.bbc.com/news/world-africa-35332792

https://www.reuters.com/investigates/special-report/gold-africa-islamists/

https://www.clingendael.org/pub/2021/between-hope-and-despair/

https://apnews.com/article/burkina-faso-extremism-displacement-government-military-3679966a4c549169ea840f289e9eb6cd

https://apnews.com/article/burkina-faso-children-war-trauma-9337b4eeeb642938929ed694090bd930

https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-01-31/wagnerowcy-pod-nowym-szyldem-rosyjski-korpus-afrykanski-w-burkina

https://africanenergycouncil.org/china-invests-in-renewable-energy-in-burkina-faso/

https://www.dw.com/pl/rosja-buduje-silne-wpływy-wojskowe-w-afryce/a-68207524

https://www.hrw.org/news/2024/02/27/burkina-faso-abductions-used-crack-down-dissent

watch?v=ZfmsarI7by0 < sama część linku do filmiku na youtube, który skróciłem, bo nie chcę, żeby się wyświetlił, zamiast banerka z tytułem serii.

https://www.reuters.com/world/africa/islamist-groups-escalate-retaliatory-attacks-burkina-faso-civilians-hrw-says-2024-09-18/

https://rsf.org/en/who-are-four-journalists-disappeared-burkina-faso

https://www.unocha.org/burkina-faso

https://acninternational.org/religiousfreedomreport/reports/country/2023/burkina-faso

https://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowy_Ruch_Wyzwolenia_Azawadu

https://en.wikipedia.org/wiki/Islamist_insurgency_in_Burkina_Faso

https://www.hrw.org/news/2024/04/25/burkina-faso-army-massacres-223-villagers

https://www.barrons.com/news/burkina-junta-abusing-army-recruitment-to-punish-judges-hrw-00a613e6

https://afrinz.ru/en/2024/09/burkina-fasos-prime-minister-meeting-with-russian-ambassador-says-he-wants-to-join-brics/

ee502b43-071f-46c3-abf5-6db269f36850
71cc7d0e-6c4b-48da-8dae-09cfec27b3c8
416e4164-0b4e-4eca-84a2-9b6182d409d7
946237ec-99cf-496a-a77a-7f7ad52e5b74
a25ed2f5-7f4b-4174-8c6b-d969fce74add
Michot

E, no. Dobra robota. Wystarczy odrobina empatii, żeby poczuć beznadziejność położenia zwykłych ludzi dotkniętych przemocą zewsząd. Odrobiny namysłu, żeby wpaść w depresję z powodu uniwersalności mechanizmów dziejowych, zawsze takich samych. I docenić miejsce, gdzie się jest.

GrindFaterAnona

@Michot wlasnie ci "zwykli ludzie" zawsze beda dotknieci przemocą dopoki nie wezma spraw we wlasne ręce. To samo nie przejdzie, nikt ich nie wyzwoli. Muszą walczyc o siebie albo byc ofiarami

Dziwen

@GrindFaterAnona i jak mają brać je w swoje ręce w Burkina Faso? Czytałeś w ogóle te teksty?

Zaloguj się aby komentować

NiebieskiSzpadelNihilizmu

Rasizm!


... ale tylko w 1 stronę 🙃

0jciecPijo

@NiebieskiSzpadelNihilizmu Biały 200 lat temu być zły, więc ja teraz zgwałcić 10 latkę uga bugaa. Murzyńska logika.

70918c65-95e4-4576-a7ff-5e06fde1366c
voy.Wu

wszystko fajnie, ale takimi sztuczkami to można równie dobrze napisać że w jednym tylko kraju Afryki jest o dwa miliony więcej białych, niż wszystkich czarnych w całej Wielkiej Brytanii.

a554118d-eb28-4198-bee8-39d60c033a4b
0jciecPijo

@voy.Wu No oczywiście, ze tak. Bardziej chodzi o trend, który przyspiesza. Perspektywy demograficzne nie są zbyt optymistyczne. Kto nas obroni skoro policja sobie z tym nie radzi?

https://streamable.com/u345y3

voy.Wu

@0jciecPijo rozumiem Twoje zmartwienia. oni ze mną mieli problem a co dopiero z rosłymi gibkimi murzynami xD


chociaż na filmiku to raczej patrol na jakimś rejwie, gdzie nie wolno im w tej sytuacji interweniować, o czym doskonale wiedzą Ci dookoła i psiarscy zgodnie z procedurą się oddalili.


pomijając że na filmiku typowe podlondyńskie chavs, a nie inżynierowie z łódek

Budo

@0jciecPijo I czego to niby dowodzi? A ilu czarnych i kolorowych było w Bristolu w w szesnastym wieku i co tam robili?

Zaloguj się aby komentować

Tak się zastanawiam czy to nie najlepszy narciarz III RP nie był w zeszłym roku w Rwandzie...? Wiem, że bezpośrednio kontraktu nie podpisywał chociaż dla niego podpisać to czy tamto nie jest problemem.

Na 100% pamiętam za to, że swoimi wypowiedziami z Kigali wkurwił rząd w DRK.


Polski Grot w rękach afrykańskich rebeliantów | Defence24 https://defence24.pl/sily-zbrojne/polski-grot-w-rekach-afrykanskich-rebeliantow


#polityka #polska #afryka #wiadomosciswiat

BURKINA FASO

NIEWIDZIALNA WOJNA– Akt III


Burkina Faso to miejsce, gdzie wojna toczy się cicho, niemal niezauważona. Dżihadyści, wojsko i cywile uwikłani są w konflikt, który od 2015 roku zmienił życie milionów ludzi. W tej serii przyglądamy się jego genezie, przebiegowi i skutkom. Każda część to inny element tej skomplikowanej historii. Zapraszam.


To TRZECI wpis serii i możesz rozważyć wcześniejsze przeczytanie poprzednich, do których link jest pod tą belką.

------------------------------------------

WSTĘP

Akt I: MALI I UPADEK LIBII

Akt II: BURKINA FASO

> Akt III: WYBÓR MIĘDZY ZŁEM, A JESZCZE WIĘKSZYM ZŁEM

Akt IV: BASTION CHAOSU

Akt V: ŻYCIE W CIENIU KONFLIKTU I TUSZOWANIE PRAWDY

Akt VI: GEOPOLITYKA

ZAKOŃCZENIE

------------------------------------------

Akt III: WYBÓR MIĘDZY ZŁEM, A JESZCZE WIĘKSZYM ZŁEM

Burkina Faso to kraj bogaty w różnorodność kulturową i etniczną, ale i pełen napięć, które od dekad pozostają nierozwiązane. Konflikt między dżihadystami a państwem tylko je zaostrzył, zwłaszcza w społecznościach wiejskich, gdzie rolnicy i pasterze od lat walczą o ograniczone zasoby naturalne, takie jak ziemia i woda.


Fulani, znani z koczowniczego stylu życia, od lat są marginalizowani. W wielu regionach Burkina Faso pasterstwo, które historycznie zapewniało niezależność, staje się źródłem napięć. Zmieniające się warunki klimatyczne i ekspansja rolnictwa sprawiają, że tradycyjne systemy rozwiązywania konfliktów przestają działać. W obliczu braku wsparcia ze strony państwa, społeczności Fulani stały się celem ataków zarówno ze strony lokalnych milicji samoobrony, takich jak Koglweogo, jak i wojska. Takie działania, często usprawiedliwiane walką z terrorystami, jedynie pogłębiają podziały. Fulani najczęściej wyznają islam, co dla niektórych z automatu czyni ich współwinnymi masakr dokonywanych przez ISIS, czy Al-Kaidę, kiedy w rzeczywistości ta grupa była i jest atakowana z obu stron, bo nie była nigdy tak radykalna, jak dżihadyści.


Grupy ekstremistyczne doskonale wykorzystują te napięcia. W regionach, gdzie rząd nie jest w stanie zapewnić bezpieczeństwa, bojówki oferują ochronę i alternatywne struktury władzy. W niektórych wioskach zakładają sądy szariackie, które choć surowe, dla wielu wydają się bardziej sprawiedliwe niż korupcja w urzędach państwowych. Te grupy w ich narracji są budowniczymi nowego porządku, wojownikami świętej wojny, których misją jest obalenie skorumpowanych rządów i zastąpienie ich islamskim kalifatem. Dla nich to walka o fundamentalną zmianę, o ustanowienie systemu opartego na prawie szariatu.


To dlatego ich celem nie jest tylko wojsko, ale przede wszystkim instytucje państwowe. Gdy wioska dostaje ultimatum – podporządkować się szariatowi albo zostać zniszczoną – mieszkańcy często nie mają wyboru. Rząd w Wagadugu jest dla nich czymś odległym, wojsko pojawia się sporadycznie, a bojownicy są tu każdego dnia. Przychodzą z bronią, przynoszą swoje prawa, a ci, którzy się sprzeciwią, giną lub są bici i wypędzani.


"Dzień wcześniej urodziłam dziecko i byłam jeszcze w domu, gdy nas zaskoczyli. Pobili wszystkich mieszkańców wioski. Gdy wreszcie wyjechali, opuściliśmy ją. Mój mąż zmarł podczas ucieczki. Zachorował, ale tak naprawdę, to chyba umarł ze strachu. Teraz bardzo się boję o mojego syna. Śmierć ojca spowodowała u niego ogromną traumę. Często izoluje się. Przestaje mówić. Nie odzywa się nawet, gdy ktoś odzywa się do niego." - matka 11-letniego Missiri, przebywająca w obozie dla uchodźców na przedmieściach Kayi.


"Zabili mojego ojca. Mojego dziadka i wujka też. Weszli do taty do domu. Siedział na krześle. Zapytali, czy jest naczelnikiem wioski. Odpowiedział, że tak. Powiedzieli, że ma wstać i pójść z nimi. Chcieli z nim porozmawiać. Wstał więc i wyszedł z nimi za dom. Akurat gotowaliśmy jedzenie, a oni go zastrzelili. Bez żadnej dyskusji, na naszych oczach." - dziewczynka z tego samego obozu. 


Jednak konflikt nie opiera się wyłącznie na ideologii. Dla młodych ludzi z grup takich jak Fulani dołączenie do dżihadu bywa jedyną szansą na przetrwanie. Brak pracy, dostępu do edukacji i jakichkolwiek perspektyw sprawia, że walka staje się drogą ucieczki od beznadziei. Dżihadyści oferują broń, pieniądze i poczucie przynależności – coś, co w marginalizowanych społecznościach jest praktycznie nieosiągalne.


Powołane przez państwo lokalne milicje, takie jak Volontaires pour la Défense de la Patrie (VDP), miały przeciwdziałać wpływom bojowników. W rzeczywistości jednak ich działania często prowadzą do eskalacji przemocy. Zamiast ochrony, przynoszą brutalne odwety, w których ofiarami padają niewinni ludzie – najczęściej członkowie społeczności Fulani. W regionach takich jak Soum czy Seno cykl zemsty staje się niekończącym się koszmarem. Spirala nienawiści wciąga kolejne grupy, zmuszając je do opowiedzenia się po jednej ze stron. W tym systemie zarówno bojówki dżihadystów, jak i milicje państwowe uderzają w tych, którzy nie mają nic wspólnego z przemocą. Frustracja wyładowywana na cywilach staje się jednym z motorów napędzających konflikt – ci, którzy tracą wszystko, nierzadko sami dołączają do przeciwnej strony, szukając zemsty lub choćby iluzorycznego bezpieczeństwa.


Dlatego wspomniane wcześniej apele o pojednanie społeczne mają głęboki sens. Zatrzymanie tej karuzeli nienawiści i krzywd wymaga przerwania błędnego koła, w którym tożsamość etniczna lub religijna staje się powodem do prześladowań. W Akcie V skupimy się na losach ludzi żyjących w obozach dla przesiedleńców – zobaczycie, że nawet Fulani, którzy uciekli przed przemocą, są traktowani jak wrogowie. 


W obliczu tego wszystkiego zwykli ludzie stoją przed tragicznym wyborem: lojalność wobec państwa, które nie jest w stanie ich ochronić, czy poddanie się bojówkom, które oferują przynajmniej pozorną stabilność. To nie jest wojna o ideologię. To wojna o przetrwanie. Ci, co mogą, uciekają lub dołączają do milicji. Ci pozostali giną lub podporządkowują się radykalnemu islamowi.


------------------------------------------

Choć starałem się opisać ten konflikt jak najpełniej, zdaję sobie sprawę, że w tak krótkim formacie trudno zamknąć całą jego złożoność. Dlatego ten tekst to tylko zaproszenie do poznania niewidzialnej wojny, a nie kompendium wiedzy. Wszystkie źródła wrzucam razem, choć pewnie jakieś mniejsze pominąłem. 

Wpis ma raczej negatywny wydźwięk, bo nie znalazłem zbyt wielu pozytywnych wypowiedzi. 


Każdy wpis będzie dodatkowo pod tagiem #apwdnniewidzialnawojnabf . Tak, ten tag sugeruje, że może w przyszłości przeanalizujemy inne "niewidzialne wojny". Tytuł celowo jest trochę prowokacyjny.

------------------------------------------

Zaobserwować społeczność i tagi można tutaj:

> Społeczność AGENCJA PRASOWA WDN <

> #apwdndziwen


#ciekawostki #burkinafaso #afryka #islam #apwdnniewidzialnawojna #apwdnfeature

------------------------------------------

NA ZDJĘCIACH MACIE ODPOWIEDNIO:

 - Rodzina Fulani

 - Inna rodzina Fulani

 - Farmerzy z północnego Burkina Faso

 - Milicjanci VDP


ŹRÓDŁA:

https://www.france24.com/en/20120402-tuareg-rebels-conquered-northern-mali-mnla-azawad-toure-aqim-qaeda-ansar-dine-mujao

https://www.britannica.com/place/Mali/2012-coup-and-warfare-in-the-north

https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Serval

https://www.bbc.com/news/world-africa-35332792

https://www.reuters.com/investigates/special-report/gold-africa-islamists/

https://www.clingendael.org/pub/2021/between-hope-and-despair/

https://apnews.com/article/burkina-faso-extremism-displacement-government-military-3679966a4c549169ea840f289e9eb6cd

https://apnews.com/article/burkina-faso-children-war-trauma-9337b4eeeb642938929ed694090bd930

https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-01-31/wagnerowcy-pod-nowym-szyldem-rosyjski-korpus-afrykanski-w-burkina

https://africanenergycouncil.org/china-invests-in-renewable-energy-in-burkina-faso/

https://www.dw.com/pl/rosja-buduje-silne-wpływy-wojskowe-w-afryce/a-68207524

https://www.hrw.org/news/2024/02/27/burkina-faso-abductions-used-crack-down-dissent

watch?v=ZfmsarI7by0 < sama część linku do filmiku na youtube, który skróciłem, bo nie chcę, żeby się wyświetlił, zamiast banerka z tytułem serii.

https://www.reuters.com/world/africa/islamist-groups-escalate-retaliatory-attacks-burkina-faso-civilians-hrw-says-2024-09-18/

https://rsf.org/en/who-are-four-journalists-disappeared-burkina-faso

https://www.unocha.org/burkina-faso

https://acninternational.org/religiousfreedomreport/reports/country/2023/burkina-faso

https://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowy_Ruch_Wyzwolenia_Azawadu

https://en.wikipedia.org/wiki/Islamist_insurgency_in_Burkina_Faso

https://www.hrw.org/news/2024/04/25/burkina-faso-army-massacres-223-villagers

https://www.barrons.com/news/burkina-junta-abusing-army-recruitment-to-punish-judges-hrw-00a613e6

https://afrinz.ru/en/2024/09/burkina-fasos-prime-minister-meeting-with-russian-ambassador-says-he-wants-to-join-brics/

1534fee9-053a-4082-9f54-503e65a6a09b
f2bd38b4-7cb6-4fa4-9edc-fa2c10a4d2fd
b9582f1d-5388-44eb-962c-79a22dd39765
19046061-3cc2-440b-9873-a303922dc08e
0003b7f7-7d00-4aea-beb5-13de473748f3
bojowonastawionaowca

@Dziwen niestety, ale tego typu grupy zdecydowanie wykorzystują braki państwowości na danym terytorium I tworzą swoje "państwo" - tak było, jest i niestety będzie

Zaloguj się aby komentować

BURKINA FASO

NIEWIDZIALNA WOJNA - Akt II


Burkina Faso to miejsce, gdzie wojna toczy się cicho, niemal niezauważona. Dżihadyści, wojsko i cywile uwikłani są w konflikt, który od 2015 roku zmienił życie milionów ludzi. W tej serii przyglądamy się jego genezie, przebiegowi i skutkom. Każda część to inny element tej skomplikowanej historii. Zapraszam.


To DRUGI wpis serii i możesz rozważyć wcześniejsze przeczytanie poprzedniego, czyli aktu pierwszego, do którego link jest pod tą belką.


------------------------------------------

WSTĘP

Akt I: MALI I UPADEK LIBII

> Akt II: BURKINA FASO

Akt III: WYBÓR MIĘDZY ZŁEM, A JESZCZE WIĘKSZYM ZŁEM

Akt IV: BASTION CHAOSU

Akt V: ŻYCIE W CIENIU KONFLIKTU I TUSZOWANIE PRAWDY

Akt VI: GEOPOLITYKA

ZAKOŃCZENIE

------------------------------------------


Akt II: BURKINA FASO

Pierwsze ataki w Burkina Faso miały charakter typowy dla działań partyzanckich. Bojówki urządzały zasadzki na wojsko i konwoje, a także przeprowadzały zamachy bombowe w strategicznych miejscach. Szczególnie pamiętny był 15 stycznia 2016 roku, kiedy to w stolicy, Wagadugu, terroryści zaatakowali kawiarnię Cappuccino i pobliski hotel Splendid. Zginęło wtedy 30 osób, w tym wielu cudzoziemców, co zwróciło uwagę międzynarodowej opinii publicznej na zagrożenie w tym dotąd mało znanym kraju.


Z czasem ataki stały się bardziej systematyczne. Od 2018 roku dżihadyści zaczęli obierać za cel szkoły, co zmusiło setki placówek do zamknięcia, a tysiące dzieci do przerwania edukacji. Był to celowy krok, mający na celu zastraszenie społeczności lokalnych i zerwanie więzi z państwowym systemem edukacji, postrzeganym jako narzędzie zachodnich wpływów.


Dżihadyści stawali się coraz bardziej brutalni, a ich działania zaczynały obejmować nawet najbardziej odległe i niepozorne wioski. Najprawdopodobniej było to wynikiem rosnącej konkurencji między grupami powiązanymi z Al-Kaidą i Państwem Islamskim, które rywalizują o wpływy w regionie. Dżihadyści przeprowadzali masowe egzekucje, uprowadzali ludzi i niszczyli infrastrukturę, pogłębiając chaos.


Wkrótce potem bojownicy zaczęli atakować również kopalnie złota – jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki Burkina Faso, często zabijając niewinnych pracowników. W wielu regionach wydobywanie złota było zakazane przez rząd, aby chronić antylopy, bawoły i słonie. Tam bojownicy zmienili te zasady, dając pozwolenie lokalnym ludnościom, ale pod pewnymi warunkami. Czasami żądali części złota, innym razem kupowali je i handlowali nim. "Powiedzieli nam, żebyśmy się nie martwili. Kazali nam się modlić." - powiedział jeden z mężczyzn, który pracował przez kilka miesięcy w kopalni o nazwie Kabonga, w niewielkiej odległości na północny zachód od miasta Pama - "Nazywaliśmy ich naszymi panami". Grupy powiązane z Al-Kaidą i Państwem Islamskim, straciwszy grunt na Bliskim Wschodzie, rozwijają się w Afryce i eksploatują kopalnie złota w całym regionie. Oprócz ataków na zakłady przemysłowe, dwie najbardziej przerażające siły ekstremistyczne na świecie wykorzystują nieformalny handel złotem o wartości 2 miliardów dolarów w Burkina Faso, Mali i Nigrze do finansowania swojej działalności.


Jednym z najkrwawszych zamachów terrorystycznych był ten przeprowadzony 4 czerwca 2021 roku w wiosce Solhan, położonej w północno-wschodniej części kraju, w regionie Sahelu. Uzbrojeni napastnicy zamordowali co najmniej 160 osób, w tym wiele kobiet i dzieci. Wioska została dosłownie zmieciona z powierzchni ziemi – domy podpalono, a ofiary zabito w najbardziej brutalny sposób. Atak, przypisywany bojówkom powiązanym z Al-Kaidą, był symbolem eskalacji przemocy w regionie i pokazał bezradność sił rządowych wobec narastającego kryzysu. Organizacje międzynarodowe nazwały ten masowy mord „jednym z najstraszniejszych aktów terroru w historii Burkina Faso”.


W 2024 roku sytuacja uległa dalszemu pogorszeniu, z nasileniem działań zbrojnych między siłami rządowymi a grupami dżihadystycznymi. Ci ostatni stosują taktyki zastraszania i przemocy wobec ludności cywilnej, zwłaszcza w regionach północnych i wschodnich, choć ich działalność była odnotowywana nawet w okolicy południowych granic kraju. Ich strategia poza atakami na wsie, miejsca kultu religijnego oraz szkoły i środki transportu, zaczęła obejmować też obozy dla osób wewnętrznie przesiedlonych, co prowadzi do masowych ofiar wśród ludności cywilnej.


Siły rządowe, w odpowiedzi na rosnące zagrożenie, podjęły działania odwetowe, które niestety często prowadzą do naruszeń praw człowieka. Według raportów Human Rights Watch, w lutym 2024 roku odnotowano egzekucje 223 cywilów przez wojsko podczas operacji antyterrorystycznych. O tym kogo to najczęściej dotyka, będzie w kolejnym akcie o podziałach społecznych.


W sierpniu 2024 roku dżihadyści zaczęli się zbliżać do miasta Kaya, które posiada jedne z największych obozów chroniących uchodźców, za razem stanowiąc ostatnią linię obrony między terrorystami a stolicą Burkina Faso, Wagadugu. W oczekiwaniu na atak, Siły Zbrojne zwerbowały okolicznych mieszkańców do kopania okopów obronnych wokół miasta Barsalogho, około 40 kilometrów na północ od Kaya. Bojownicy zaatakowali zwerbowanych ludzi, w wyniku czego zginęło kilkaset osób.


W kontekście taktyki dżihadystów, ich zdolność do szybkiego przemieszczania się, wykorzystania trudnego terenu oraz asymetrycznych metod walki sprawia, że tradycyjne metody militarne są mało skuteczne. Eksperci sugerują, że kluczem do powstrzymania ich działań jest wzmocnienie lokalnych struktur bezpieczeństwa, inwestycje w rozwój społeczno-gospodarczy oraz promowanie dialogu i pojednania narodowego, co nabierze więcej sensu w kolejnym akcie.


------------------------------------------

Choć starałem się opisać ten konflikt jak najpełniej, zdaję sobie sprawę, że w tak krótkim formacie trudno zamknąć całą jego złożoność. Dlatego ten tekst to tylko zaproszenie do poznania niewidzialnej wojny, a nie kompendium wiedzy. Wszystkie źródła wrzucam razem, choć pewnie jakieś mniejsze pominąłem.

Wpis ma raczej negatywny wydźwięk, bo nie znalazłem zbyt wielu pozytywnych wypowiedzi.


Każdy wpis będzie dodatkowo pod tagiem #apwdnniewidzialnawojnabf . Tak, ten tag sugeruje, że może w przyszłości przeanalizujemy inne "niewidzialne wojny". Tytuł celowo jest trochę prowokacyjny.

------------------------------------------

Zaobserwować społeczność i tagi można tutaj:

> Społeczność AGENCJA PRASOWA WDN <

> #apwdndziwen <


#ciekawostki #burkinafaso #afryka #islam #apwdnniewidzialnawojna #apwdnfeature

------------------------------------------

ŹRÓDŁA:

https://www.france24.com/en/20120402-tuareg-rebels-conquered-northern-mali-mnla-azawad-toure-aqim-qaeda-ansar-dine-mujao

https://www.britannica.com/place/Mali/2012-coup-and-warfare-in-the-north

https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Serval

https://www.bbc.com/news/world-africa-35332792

https://www.reuters.com/investigates/special-report/gold-africa-islamists/

https://www.clingendael.org/pub/2021/between-hope-and-despair/

https://apnews.com/article/burkina-faso-extremism-displacement-government-military-3679966a4c549169ea840f289e9eb6cd

https://apnews.com/article/burkina-faso-children-war-trauma-9337b4eeeb642938929ed694090bd930

https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-01-31/wagnerowcy-pod-nowym-szyldem-rosyjski-korpus-afrykanski-w-burkina

https://africanenergycouncil.org/china-invests-in-renewable-energy-in-burkina-faso/

https://www.dw.com/pl/rosja-buduje-silne-wpływy-wojskowe-w-afryce/a-68207524

https://www.hrw.org/news/2024/02/27/burkina-faso-abductions-used-crack-down-dissent

watch?v=ZfmsarI7by0 < sama część linku do filmiku na youtube, który skróciłem, bo nie chcę, żeby się wyświetlił, zamiast banerka z tytułem serii.

https://www.reuters.com/world/africa/islamist-groups-escalate-retaliatory-attacks-burkina-faso-civilians-hrw-says-2024-09-18/

https://rsf.org/en/who-are-four-journalists-disappeared-burkina-faso

https://www.unocha.org/burkina-faso

https://acninternational.org/religiousfreedomreport/reports/country/2023/burkina-faso

https://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowy_Ruch_Wyzwolenia_Azawadu

https://en.wikipedia.org/wiki/Islamist_insurgency_in_Burkina_Faso

https://www.hrw.org/news/2024/04/25/burkina-faso-army-massacres-223-villagers

https://www.barrons.com/news/burkina-junta-abusing-army-recruitment-to-punish-judges-hrw-00a613e6

https://afrinz.ru/en/2024/09/burkina-fasos-prime-minister-meeting-with-russian-ambassador-says-he-wants-to-join-brics/

7482d0b2-e088-4ea2-9920-d1987b061c28
b7d5e324-7c95-45f4-b34a-4fb9be6d48cb
55085ee7-2661-43c7-9f0c-d65fb8ce6392
842bfea2-445b-4cf3-ac56-7477a5a5e9cf
06b11cee-c018-47d7-8a24-2040e3ff314d
bojowonastawionaowca

@Dziwen 🥰 Czekam na ciąg dalszy

Dziwen

@bojowonastawionaowca będzie najprawdopodobniej jutro o tej samej porze.

Zaloguj się aby komentować

BURKINA FASO

NIEWIDZIALNA WOJNAAkt I


Burkina Faso to miejsce, gdzie wojna toczy się cicho, niemal niezauważona. Dżihadyści, wojsko i cywile uwikłani są w konflikt, który od 2015 roku zmienił życie milionów ludzi. W tej serii przyglądamy się jego genezie, przebiegowi i skutkom. Każda część to inny element tej skomplikowanej historii. Zapraszam.


------------------------------------------

WSTĘP

> Akt I: MALI I UPADEK LIBII

Akt II: BURKINA FASO

Akt III: WYBÓR MIĘDZY ZŁEM, A JESZCZE WIĘKSZYM ZŁEM

Akt IV: BASTION CHAOSU

Akt V: ŻYCIE W CIENIU KONFLIKTU I TUSZOWANIE PRAWDY

Akt VI: GEOPOLITYKA

ZAKOŃCZENIE

------------------------------------------

WSTĘP

Gdyby zapytać przypadkową osobę o najniebezpieczniejsze miejsca na świecie, pewnie padłyby odpowiedzi: Bliski Wschód, może Ukraina. A Burkina Faso? Możliwe, choć nie będzie to pierwszy strzał. A jednak to tutaj od lat toczy się brutalna wojna, w której giną tysiące ludzi, a miliony uciekają z domów.


Zaczęło się w 2015 roku. Islamskie bojówki, które wcześniej siały terror w sąsiednim Mali, przeniosły się do Burkina Faso. Najpierw były sporadyczne ataki, potem otwarte bitwy. Dziś połowa kraju jest poza kontrolą rządu. Zwykłe wioski, które kiedyś żyły własnym rytmem, stały się polami bitew między dżihadystami, armią i lokalnymi grupami samoobrony.


To wojna, w której nie wszyscy noszą mundury, wróg nie jest zawsze oczywisty, a cywile są pierwszymi ofiarami. Jest cicha, pozbawiona wielkich nagłówków. A jednak dla ludzi w Burkina Faso jest bardziej realna niż cokolwiek innego.


Akt I: MALI I UPADEK LIBII

Aby zrozumieć genezę obecnego konfliktu w Burkina Faso, musimy cofnąć się do początku drugiej dekady XXI wieku, kiedy to wydarzenia w sąsiednich krajach zaczęły kształtować przyszłość całego regionu Sahelu, czyli obszaru wzdłuż południowych obrzeży Sahary.


W 2011 roku, po obaleniu reżimu Mu’ammara al-Kaddafiego w Libii, region pogrążył się w chaosie. Upadek libijskiego dyktatora spowodował niekontrolowany przepływ broni i bojowników przez granice, destabilizując sąsiednie państwa. Wśród tych, którzy wrócili do swoich ojczyzn, byli Tuaregowie – nomadyczny lud zamieszkujący obszary Sahary, od dawna dążący do autonomii.


W styczniu 2012 roku w Mali wybuchła rebelia Tuaregów, prowadzona przez Narodowy Ruch Wyzwolenia Azawadu (MNLA). Ich celem było utworzenie niezależnego państwa Azawad na północy Mali. Jednakże, mimo początkowych sukcesów, MNLA szybko znalazło się w trudnej sytuacji. Współpracując z islamskimi grupami zbrojnymi, takimi jak Ansar Dine czy Al-Ka’ida Islamskiego Maghrebu (AQIM), Tuaregowie ze świeckiego MNLA nie przewidzieli, że ich sojusznicy wkrótce przejmą kontrolę nad rebelią, narzucając surowe prawo szariatu na zajętych terytoriach.


Sytuacja w Mali pogorszyła się jeszcze bardziej w marcu 2012 roku, kiedy to niezadowoleni z nieudolności rządu w walce z rebeliantami żołnierze dokonali zamachu stanu. Chaos polityczny w Bamako umożliwił islamskim bojownikom dalszą ekspansję na południe, zagrażając stabilności całego regionu.


W obliczu rosnącego zagrożenia, w styczniu 2013 roku Francja rozpoczęła operację „Serwal” (Opération Serval), mającą na celu wsparcie malijskich sił rządowych i powstrzymanie ofensywy islamistów. Francuska interwencja militarna szybko doprowadziła do wyparcia bojowników z kluczowych miast, takich jak Timbuktu i Gao, jednak mimo sukcesów militarnych, operacja nie rozwiązała głębszych problemów regionu. Islamskie grupy zbrojne, choć osłabione, przetrwały, adaptując się do nowych warunków i rozszerzając swoją działalność na sąsiednie kraje, w tym Burkina Faso.


Na przestrzeni kolejnych lat islamskie grupy zbrojne w regionie Sahelu zacieśniły współpracę. W 2017 roku doszło do utworzenia Grupy Wsparcia/Zwycięstwa Islamu i Muzułmanów (JNIM), organizacji parasolowej, która połączyła Ansar Dine, Al-Kaidę Islamskiego Maghrebu oraz kilka mniejszych grup działających w Mali i sąsiednich krajach. JNIM szybko stało się główną siłą destabilizującą region, umacniając swoją obecność również w Burkina Faso. Zależnie od źródeł spotkacie się z wszystkimi wymienionymi nazwami i skrótami. To kocioł w którym panuje ogromny chaos i o ile warto te nazwy wprowadzić, to nie warto przywiązywać wagi do tego, która jest najbardziej właściwa lub aktualna. Wszystkie są, wliczając do tego ISIS, czyli Państwo Islamskie, co po części może być spowodowane "cichym" charakterem tych grup, które w większości nie publikują filmików i nic nie ogłaszają. Przynajmniej na przykładzie Burkina Faso. Wspomnę jeszcze o tym w kolejnych aktach.


To jest tylko fragment, kolejne części będą się pojawiać stopniowo, choć cały tekst jest raczej gotowy i powstawał jakieś 7 godzin, jak nie więcej.

------------------------------------------

Choć starałem się opisać ten konflikt jak najpełniej, zdaję sobie sprawę, że w tak krótkim formacie trudno zamknąć całą jego złożoność. Dlatego ten tekst to tylko zaproszenie do poznania niewidzialnej wojny, a nie kompendium wiedzy. Wszystkie źródła wrzucam razem, choć pewnie jakieś mniejsze pominąłem.


Każdy wpis tej serii będzie dodatkowo pod tagiem #apwdnniewidzialnawojnabf .

Tak, ten tag sugeruje, że może w przyszłości przeanalizujemy inne "niewidzialne wojny".

Tytuł celowo jest trochę prowokacyjny.

------------------------------------------

Zaobserwować społeczność i tagi można tutaj:

> Społeczność AGENCJA PRASOWA WDN <

> #apwdndziwen


#apwdnniewidzialnawojna

#apwdnfeature

------------------------------------------

#ciekawostki #burkinafaso #afryka #islam

#konfliktyswiatowe #konflikty

------------------------------------------

ŹRÓDŁA:

https://www.france24.com/en/20120402-tuareg-rebels-conquered-northern-mali-mnla-azawad-toure-aqim-qaeda-ansar-dine-mujao

https://www.britannica.com/place/Mali/2012-coup-and-warfare-in-the-north

https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Serval

https://www.bbc.com/news/world-africa-35332792

https://www.reuters.com/investigates/special-report/gold-africa-islamists/

https://www.clingendael.org/pub/2021/between-hope-and-despair/

https://apnews.com/article/burkina-faso-extremism-displacement-government-military-3679966a4c549169ea840f289e9eb6cd

https://apnews.com/article/burkina-faso-children-war-trauma-9337b4eeeb642938929ed694090bd930

https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-01-31/wagnerowcy-pod-nowym-szyldem-rosyjski-korpus-afrykanski-w-burkina

https://africanenergycouncil.org/china-invests-in-renewable-energy-in-burkina-faso/

https://www.dw.com/pl/rosja-buduje-silne-wpływy-wojskowe-w-afryce/a-68207524

https://www.hrw.org/news/2024/02/27/burkina-faso-abductions-used-crack-down-dissent

watch?v=ZfmsarI7by0 < sama część linku do filmiku na youtube, który skróciłem, bo nie chcę, żeby się wyświetlił, zamiast banerka z tytułem serii.

https://www.reuters.com/world/africa/islamist-groups-escalate-retaliatory-attacks-burkina-faso-civilians-hrw-says-2024-09-18/

https://rsf.org/en/who-are-four-journalists-disappeared-burkina-faso

https://www.unocha.org/burkina-faso

https://acninternational.org/religiousfreedomreport/reports/country/2023/burkina-faso

https://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowy_Ruch_Wyzwolenia_Azawadu

20f7e46f-2bbc-4317-a768-62f2669c393f
3f6e562e-15f1-45e9-a976-ec970a62f2c9
9c329f4c-e5e1-42ad-a84f-1f4eb6665f3e
be2a8b02-3669-4b0d-a2b6-373bba32b70e
dfbf52d8-8d9c-49ec-8c17-f19ac376186f
ErwinoRommelo

Czekam na nastepna czesc RIP Thomas Sankara 🫡

jarezz

@Dziwen widać wkład pracy w tą kompilację informacji z tyłu źródeł. Szanuję w opór.


I tag, I społeczność dodane do obserwowanych.


Mega ciekawe są dla mnie informacje z takich nietypowych miejsc. Z #podcast to Miłosz Szymański i jego "Za rubieżą" co tydzień serwuje takie info.

Zdarza się jeszcze Paweł Drozd i jego "Brzmienie świata". Nie podobał mi się jeden odcinek, bo goście byli stronniczy. Dotyczył Kenii i plemienia Samburu. Pracowałem z nimi w swojej karierze i wiem jacy są. Może i ja byłem stronniczy podczas słuchania ale ogólnie to była opinia podzielana przez wszystkich "mazungo" (czy m'zungu - określenie na białych w swahili) w firmie.

Dziwen

@jarezz Miłosz mnie właśnie tym zaraził, zwłaszcza teraz, jak ma tę audycję "Co to się stanęło?", gdzie przez kilka godzin gada o różnych wydarzeniach na świecie. Wcześniej jeszcze mocno śledziłem Dział Zagraniczny, ale Maciek od czasu wprowadzenia nowych formatów jakoś stracił polot i zacząłem się realnie nudzić, ale jak nie znasz, to z pewnością niektóre odcinki ci się spodobają.

No i dzięki za dobre słowo. Mam nadzieję, że kolejne części też ci się spodobają.

jarezz

@Dziwen dział zagraniczny znam i zgadzam się co do opinii. U Miłosza poniedziałkowe podsumowania tygodnia to dla mnie hit. Taki Darek Rosiak z jajem.

Zaloguj się aby komentować

Podrzucam wam gościa, którego obserwuję od jakiegoś czasu. Szkoda mi trochę, że nie robi zasięgów, bo jest mega fajny i normalny. Przypomina mi YT sprzed 15-20 lat. Daniel Korzeniowski po prostu sobie idzie z Kapsztadu do Singapuru i ma wszystko w tyle... tzn. 1/4 drogi ma już w tyle, a trzy razy tyle przed sobą, ale to dobrze, bo będzie co oglądać jeszcze przez 1,5 roku

https://www.youtube.com/watch?v=HK4Swnj5oQM


#afryka #podroze #pieszewycieczki #zambia

ciszej

@Borsuk_z_boru ej może to @Lubiepatrzec ? Codzienne długie dystanse hmm

Lubiepatrzec

@ciszej w internecie nikt nie wie, że tak na prawdę jestem psem. 😉

Czemu

@Borsuk_z_boru prawie jak faza xD

Borsuk_z_boru

@Czemu dla mnie bardziej hardkorowo, bo Faza jednak głównie autostopował

Spleen

Zawsze mnie zastanawia jak tacy wędrowcy ogarniają kwestię gotówki. No bo kartą na tych bazarach raczej nie idzie zapłacić. Czy niesie on że sobą jakiś gruby hajs, typu 2000$? Czy może na tych pustkowiach Afryki da się jakimś cudem wybrać kasę w bankomacie? I co jak nagle przez 400km nie napotka żadnego bankomatu?

Borsuk_z_boru

@Spleen Bankomaty i banki, to raczej już w takich większych miejscowościach, ale parę dolarów w kieszeni pomoże chyba w każdym afrykańskim kraju. Nawet na środku pustyni, czy sawanny

Zaloguj się aby komentować

1275 + 1 = 1276

Prywatny licznik: 33+1=34


Tytuł: Africa Is Not a Country. Notes on a Bright Continent

Autor: Dipo Faloyin

Kategoria: nonfiction

Wydawnictwo: W. W. Norton & Company

ISBN: 9780393881530

Liczba stron: 400

Ocena: 7/10


Myślenie o Afryce jako o jedności jest dosyć popularne, mimo że to bardzo różnorodny kontynent i autor, wywodzący się z Afr... przepraszam, Nigerii, stara się pokazać właśnie tamtejszą różnorodność. Największą wagę przywiązuje rzecz jasna do swojego rodzinnego państwa, pokazując m.in. tamtejszą różnorodność kulturową. Niemniej poza tym znajdziemy tu również krótką historię afrykańskiej przeszłości związanej z kolonizatorami (i jak ten okres wpłynął na poszczególne państwa), jak wygląda obecny ustrój polityczny niektórych państw czy próby walki o swoją przeszłość z europejskimi muzeami, które nie chcą wydać "swoich" okazów "dzikim ludom" z Afryki, bo przecież należą do Europy, a w Afryce na pewno by zostały zniszczone.


Ogólnie sporo ciekawostek, chociaż o większości już wiedziałem. Generalnie dla osób o podstawowym poziomie wiedzy o Afryce.


#bookmeter #ksiazki #afryka

#owcacontent <- do blokowania moich wpisów

e17cc0a2-8a69-40d4-be41-65a33ded7396
ciszej

@bojowonastawionaowca jest coś na temat negatywnego wpływu Rosji na Afrykę? Albo relacji komunizm - plemienność?

bojowonastawionaowca

@ciszej nie, zdecydowanie nie

ciszej

@bojowonastawionaowca ok bo szukam czegoś w tych tematach

Zaloguj się aby komentować