Sundhnúkur

#wulkany #islandia #ciekawostki

FILMIK

POMPEJE KREDY [12 minut]

W prowincji Liaoning w Chinach, 125 milionów lat temu, dinozaury układały się do snu – i nigdy się nie obudziły. Od lat 90. XX wieku w skałach Lujiatun odkrywane są perfekcyjnie zachowane szkielety prehistorycznych zwierząt. Nie są to przypadkowe szczątki – to kompletne ciała w realistycznych pozycjach: dinozaur z głową wtuloną w ciało niczym współczesny ptak, młode hadrozaury skulone ze sztywnymi ogonami, a nawet scena brutalnego polowania, gdzie drapieżny ssak Repenomamus dosłownie wbija zęby w żebra małego ceratopsa Psittacosaurus, trzymając go pazurami za pysk. Wydaje się, że ich śmierć nastąpiła nagle – nic nie wskazuje, że próbowały uciekać. To, co je zabiło, musiało być szybkie, ciche i bezlitosne. I co ważne – nie zniszczyło ich ciał.

Pompeje kredy? Nie do końca

Początkowo badacze sądzili, że dinozaury zginęły podobnie jak mieszkańcy Pompejów – ofiary potężnej, gorącej fali piroklastycznej. Ale ich ciała mówią co innego. W Pompejach większość ludzi zmarła błyskawicznie od temperatury tak wysokiej, że ścięła ich mięśnie w tzw. „postawie boksera” – ze zgiętymi kończynami. Dinozaury z Lujiatun takich reakcji nie wykazują. Co więcej, niektóre skamieliny wykazują subtelne przemieszczenia, jakby zostały przesunięte przez błotnisty nurt – to ślad po laharze, czyli błotnej lawinie wulkanicznej. Ale lahar jest gęsty i ciężki jak beton. Gdyby zaskoczył żywe zwierzę, powinien je zmiażdżyć lub przenieść znacznie dalej. Ciała jednak pozostały niemal nietknięte, często w pozycji snu. To sugeruje inną przyczynę śmierci – taką, której nie widać.

Gazowy kat: cichy morderca z wnętrza ziemi

Rozwiązanie zagadki może kryć się w samym powietrzu. Wulkaniczne erupcje potrafią nie tylko wyrzucać popiół i lawę – czasem emitują czysty dwutlenek węgla (CO₂). Ten gaz jest bezwonny, niewidoczny i cięższy od powietrza – potrafi sunąć jak fala w dolinach i zagłębieniach, dusząc wszystko, co żyje. Przy wystarczającym stężeniu powoduje utratę przytomności w kilka sekund, a śmierć w mniej niż minutę. Dinozaury mogły więc po prostu zasnąć i już się nie obudzić – a niedługo potem ich ciała zostały delikatnie przykryte przez osuwające się błoto. Co fascynujące, to nie był jeden przypadek – badania osadów przylepionych do kości pokazują, że te „śpiące” dinozaury pochodzą z różnych warstw i erupcji. Innymi słowy: to nie była jednorazowa katastrofa, lecz powtarzający się cykl – śmierć przez gaz, a potem konserwacja przez popiół. Dzięki temu Lujiatun stał się czymś więcej niż tylko cmentarzyskiem. Stał się fotograficznym albumem codzienności sprzed 125 milionów lat – momentów, których normalnie nigdy nie da się zobaczyć w zapisie kopalnym.

Postanowiłem streszczać wam lekko te filmiki, choć nie na tyle, by oddać ich całościowy przekaz. Nadal warto obejrzeć, jak zainteresuje was taki uproszczony opis.

JAK MIEĆ POLSKIE NAPISY? - nie zawsze będą piękne, ale powinny wystarczyć.

Więcej tego typu wpisów znajdziesz w społeczności Oglądaj z DZIWENEM

#ciekawostki #dinozaury #filmikdokumentalny #geologia #minidokument #ogladajzdziwenem #pbseons #pompeje #wulkany

krater aktywnego wulkanu

https://streamable.com/4ett10

#ciekawostki #wulkany

Wulkan w Acatenango, w Gwatemali i pioruny, jakie tworzy.

Zjawisko nazywamy piorunem wulkanicznym (volcanic lightning), choć możecie też spotkać się z nazwą potoczną "dirty thunderstorm".

Jak powstaje? W skrócie cząsteczki popiołu wulkanicznego ocierając się o siebie, tworzą ładunek dodatni, a w naszym przypadku chmura wyżej miała u swojej podstawy ładunek ujemny. W większości przypadków tego typu zjawiska zachodzą wewnątrz chmury popiołu, trochę jak wyładowania w chmurach burzowych.

Jak możemy to wykorzystać? W miejscach gdzie pozostawienie statycznych sensorów monitorujących aktywność wulkanów z różnych przyczyn nie jest możliwe, możemy szukać takich wyładowań i ostrzegać pilotów samolotów, które mogą wlecieć w chmurę pyłu.

Niżej znajdziecie też link do 9 minutowego filmiku po angielsku, który pokazuje i tłumaczy to zjawisko, wraz z pokazaniem, jak możemy je wykorzystać w systemach wczesnego ostrzegania w lotnictwie.

Gwatemala:

https://streamable.com/s68qze

Jak pioruny wulkaniczne czynią świat bezpieczniejszym:

https://www.pbs.org/video/how-volcanic-lightning-is-making-the-world-a-safer-place-f3s44d/

#sowietetate #wulkan #wulkany #ciekawostki #piorun #natura #meteorologia

To co niżej widzicie, znane jest, jako Volcanic Vortex Rings (Wulkaniczne Pierścienie Wirowe). Te konkretne zdjęcia pochodzą z Włoch, z wulkanu Etna. Od kilku lat uznaje się, że Etna właśnie produkuje ich najwięcej na świecie.

Jak powstają? Wulkan musi posiadać strome pionowe ściany i w miarę symetrycznie okrągły kształt krateru (trochę jak komin). Zimne powietrze nad nim w przypadku wydalania gazów spowoduje kondensację przy ścianach. Innymi słowy stworzy parę wodną w kształcie pierścienia, a symetryczny kształt wylotu spowoduje, że kształt zostanie zachowany.

https://youtu.be/0SCJWpJdg7I?si=iCH7987eUTjQEeOA

#ciekawostki #nature #natura #wulkan #wulkany #sowietetate

Co najmniej pięć wybuchów wulkanu w Indonezji. Władze ewakuowały ponad 11 tysięcy ludzi. Zostało też wydane ostrzeżenie przed potencjalnym tsunami.

[S:] Pod linkiem do pierwszego filmiku z oczu osoby obserwującej najświeższy wybuch, macie inny, informacyjny z DW po angielsku, który opisuje wszystkie wydarzenia. Te wyładowania elektryczne są powodowane przez tarcie pyłu wulkanicznego, w dość podobny sposób, do tego, jak to działa w chmurach, tylko z innym źródłem, tu pył, tam lód i krople wody.

Władze Indonezji zarządziły ewakuację ponad 11 tys. ludzi z północnej części kraju. Wszystko z powodu erupcji wulkanu Ruang. Od wtorku doszło do co najmniej pięciu wybuchów. Siła wybuchów spowodowała, że kłęby dymu i popiołu ciągle unoszą się wysoko w powietrzu.

Masowa ewakuacja. Dym unosi się na ponad 2 kilometry.

Krajowa agencja wulkanologiczna w Indonezji podała, że od wtorkowego wieczora góra Ruang, czyli wynoszący 725 m n.p.m wulkan na wyspie Ruang w północnym Sulawesi, wybuchł co najmniej pięć razy. Władze podniosły alarm do najwyższego stopnia. Z powodu wybuchów podróże lotnicze z międzynarodowego lotniska Sam Ratulangi w Manado zostały wyłączone. Dym i popiół unosi się na wysokości 2 kilometrów. Poszerzono też strefę wykluczenia wokół wulkanu z czterech do sześciu kilometrów. Po pierwszej erupcji ewakuowano ponad 800 osób na oddaloną o 100 km wyspę Tagulandang. W czwartek 18 kwietnia poinformowano, że z powodu kolejnych erupcji, ewakuowano co najmniej 11,5 tys. ludzi. Zostaną one przewiezione do Manado.

Co najmniej 11 615 mieszkańców obszaru zagrożonego musi ewakuować się w bezpieczne miejsce – powiedział Abdul Muhari, czyli szef centrum danych, komunikacji i informacji o katastrofach agencji ds. katastrof.

Wulkan może runąć do morza. Dym zagrozi sąsiednim krajom?

Władze ostrzegają, że część wulkanu Ruang może zapaść się i runąć do morza, a wówczas może powstać tsunami. Loty z międzynarodowego lotniska Sam Ratulangi w Manado zostały zatrzymane co najmniej do czwartkowego wieczoru. Lotnisko to ma połączenia z m.in. Chinami, Singapurem i Koreą Południową. Unoszący się pył wulkaniczny może przełożyć się na zakaz lotów także z tych krajów.

Filmik osoby będącej na miejscu:

https://streamable.com/kzne13

Serwis Informacyjny w DW:

https://www.youtube.com/watch?v=BWc4E8ZoYuI

Artykuł polski:

https://i.pl/co-najmniej-piec-wybuchow-wulkanu-w-indonezji-wladze-ewakuowaly-ponad-11-tys-ludzi/ar/c1-18470439

I angielski:

https://www.channelnewsasia.com/asia/indonesia-mount-ruang-erupts-again-thousands-evacuated-4278176

#wiadomosciswiat #wulkan #wulkany

#indonezja #tsunami

Włoski wulkan Etna puszcza sobie ostatnio kółeczka.( ͡~ ͜ʖ ͡°)

Są to oczywiście pierścienie gazowe czynnego wulkanu. Wyglądają pięknie, prawda?

#wulkany #natura #wlochy #geologia #ciekawostki #fotografia

Sowia Migawka

Wydanie 2 Marzec 2024

Jak zwykle do poczytania na kibelku. Jak zwykle też polecam tłumaczyć artykuły za pomocą DeepL, jeżeli uznacie to za niezbędne.

━━─────┄┄┄┄

1. O wulkanach kimberlitowych i diamentach:
   

Oryginalny artykuł:

https://www.newscientist.com/article/mg26134830-100-why-supersonic-diamond-spewing-volcanoes-might-be-coming-back-to-life/

I bez paywalla:

https://archive.is/2024.03.20-120149/https://www.newscientist.com/article/mg26134830-100-why-supersonic-diamond-spewing-volcanoes-might-be-coming-back-to-life/

━━─────┄┄┄┄

2. Czym jest zestaw percepcyjny i dlaczego wiąże się z powiedzeniem, że widzimy rzeczy takimi, jakimi chcemy je widzieć?
   

https://www.verywellmind.com/what-is-a-perceptual-set-2795464

━━─────┄┄┄┄

3. Sudan Południowy na krawędzi:
   

https://www.aljazeera.com/features/2024/3/26/south-sudan-on-the-brink-after-oil-exports-derailed-by-sudans-civil-war?traffic_source=rss

━━─────┄┄┄┄

4. Kolorowy ptak z gniazdem pełnym kanibali:
   

https://www.science.org/content/article/watch-out-colorful-bird-raises-nest-cannibals

━━─────┄┄┄┄

Mam nadzieję, że docenicie tę grafikę, bo pod koniec edycji już mocno rzucałem mięsem, jak tekst na telefonie nie chciał się dobrze zaznaczać do edycji (Tak, kleję to na telefonie).

TAGI: #nauka #wiadomosciswiat #natura #selekcjanaturalna #ciekawostki #psychologia #geopolityka #wulkany #diamenty #geologia #ptaki #sudan

Pamiętajcie, że Migawki znajdziecie pod #sowiamigawka a całą moją "twórczość" z tekstami własnymi pod #sowietetate choć ostatnio mam mało czasu na teksty własne.

Na Islandii w #grindavik doszło do wyczekiwanej od dawna erupcji #islandia #wulkany #katastrofy #wiadomosciswiat

Erupcja tongijskiego wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai, do której doszło 15 stycznia 2022 roku, została uznana za największą w historii podwodną eksplozję. W jej wyniku do stratosfery przedostała się ogromna ilość pary wodnej i gazów wulkanicznych, co z kolei spowodowało znaczną utratę ozonu i szybkie tworzenie się aerozoli.

Tutaj więcej o skutkach:

https://csl.noaa.gov/news/2023/393_1220.html?fbclid=IwAR3d8SQkmMwvD0m-u1QatWm1ffksL4q8ujXd5arLL-BjCK0pTMxsedQM160

#srodowisko #natura #wulkany #nauka #fotografia #gruparatowaniapoziomu