Obiekt Hoaga to niezwykła galaktyka pierścieniowa oddalona o około 600 milionów lat świetlnych, znajdująca się w gwiazdozbiorze Węża. Składa się z centralnego, czerwonego jądra złożonego ze starszych gwiazd oraz otaczającego je jasnoniebieskiego pierścienia młodych gwiazd, oddzielonych wyraźną, ciemną przerwą. Jej niemal idealnie okrągły kształt i pochodzenie wciąż pozostają zagadką – rozważane są m.in. zderzenia galaktyk lub wpływ nieistniejącej już poprzeczki. Obiekt został odkryty w 1950 roku przez Arthura Hoaga.

#kosmos #astronomia #ciekawostki #nauka

Zdjęcie wykonane 12 stycznia 2024 w północnej Szwecji. Na fotografii uwieczniono piękne obłoki perłowe. Jest to odmiana polarnych chmur stratosferycznych  (ang. polar stratospheric clouds, w skrócie PSCs) tworzące się przy temperaturze poniżej −85 °C, złożone wyłącznie z lodu; występują częściej nad Antarktyką, gdzie atmosfera jest chłodniejsza niż nad Arktyką.

Autor: Vojan Höfer

#ciekawostki #nauka #fajnechmurki #fotografia

Nieoczekiwane kolory Wśród jaszczurek spotykane są niekiedy mutacje w rodzaju melanizmu lub albinizmu, które powodują, że dotknięte nimi osobniki mają odpowiednio czarne lub białe ubarwienie – jednak to nie wszystko, na co stać naturę.

Cyjanizm to rzadka, interesująca anomalia kolorystyczna powodująca, że dotknięte nią jaszczurki są całkowicie niebieskie choć normalnie powinny mieć inne ubarwienie. Mutacja ta nie jest dobrze zbadana u gadów – przyjmuje się, że odpowiadają za nią czynniki genetyczne i być może nadmierne namnażanie się w skórze cyjanoforów, czyli komórek barwnikowych zawierających barwnik niebieski. Co ciekawe, u niektórych jaszczurek, jak na przykład u zwinki, obserwuje się czasem cyjanizm pośmiertny. (fot. 1 – jaszczurka żyworodna z cyjanizmem)

Aksantyzm to rzadka mutacja recesywna polegająca na braku żółtego i czerwonego barwnika, przez co dotknięte nim gady mają ubarwienie znacznie ciemniejsze niż normalnie, niekiedy prawie czarne. Osobniki z aksantyzmem mogą wyglądać podobnie do osobników melanistycznych, jednak zwykle odróżniają się od nich wyraźnie widocznymi, jaśniejszymi plamami. (fot. 2 – padalec z niekompletnym aksantyzmem).

Erytryzm to mutacja polegająca na nadprodukcji czerwonego i pomarańczowego barwnika i niekiedy wpływa nie tylko na kolor łusek, ale także oczu u dotkniętej nim jaszczurki. Prawdopodobnie ma podłoże genetyczne. Dotknięte nim gady mają intensywny, czerwonopomarańczowy lub pomarańczowy kolor, czasem całościowo, czasem jedynie w formie przeplamień. (fot. 3 – padalec z erytryzmem)

Hypomelanizm to anomalia powodująca znaczne obniżenie poziomu melaniny, wskutek czego jaszczurka zyskuje mniej intensywne ubarwienie niż normalnie. Podobnie jak albinosy, jaszczurki hypomelanistyczne mają wrażliwe oczy, często słabiej widzą i są bardziej widoczne dla drapieżników. (fot. 4 – hypomelanistyczny młody padalec)

Piebaldyzm lub częściowy albinizm to rzadka mutacja związana z dysfunkcją melanocytów. Dotknięte nią osobniki mają jasne łaty pozbawione pigmentu, nieregularne i różnej wielkości, wyraźnie odcinające się od normalnie ubarwionej skóry. (fot. 5 – padalec z piebaldyzmem)

Zdjęcia za: S. J. R. Allain et al., Taste the Rainbow: A Review of Color Abnormalities Affecting the Herpetofauna of the British Isles, 2023.

#ciekawostki #przyroda #natura #zwierzeta #gady #jaszczurki #nauka #biologia

tag serii: #7ciekawostekprzyrodniczych

Dziś 99 urodziny obchodzi David Attenborough.

Przypomniały mi się czasy, jak mój młody umysł kształtował się na jego dokumentach...

https://www.rmf24.pl/news-david-attenborough-ostrzega-w-dniu-99-urodzin-czas-prawie-do,nId,7961682

#nauka #przyroda

Kolorowe brzuszki Murówka zwyczajna (Podarcis muralis), zwana też jaszczurką murową, od niedawna jest zaliczana do jaszczurek, które mają swoje siedliska w Polsce – chociaż jak na razie odnotowano u nas jedynie pojedyncze populacje tego gatunku zlokalizowane na Dolnym Śląsku. To niewielka, owadożerna, ciepłolubna jaszczurka chętnie zasiedlająca kamieniste nieużytki, winnice, a nawet mury budynków, spotykana przede wszystkim w południowych regionach Europy Środkowej.

Murówka to przykład gatunku, u którego zaobserwowano wewnątrzgatunkową zmienność koloru. Wyróżniono jak dotąd sześć podstawowych form kolorystycznych, które można rozpoznać po ubarwieniu gardła i podbrzusza jaszczurki. Trzy z tych form mają jednolite kolory: biały , czerwony lub pomarańczowy oraz żółty . Trzy pozostałe natomiast to kombinacje kolorów: białego i żółtego, białego i czerwonego, oraz żółtego i czerwonego.

Nie wiadomo dokładnie, czemu służy taka zmienność koloru u tego gatunku, ale prawdopodobnie jest powiązana z przystosowaniem do życia w konkretnych niszach ekologicznych. Dotychczas przeprowadzane badania wykazały, że poszczególne formy kolorystyczne murówki zwyczajnej różnią się między sobą pod względem długości ciała, wskaźników przeżywalności czy odporności na zakażenia pasożytnicze, mają też nieco inną komunikację wewnątrzgatunkową i strategie reprodukcyjne.

Na przykład jaszczurki o pomarańczowych brzuchach są średnio większe i mają lepszą zdolność do fizycznej rywalizacji, ale są bardziej podatne na infekcje pasożytnicze – z kolei murówki z białym „podwoziem” są przeciętnie mniejsze, ale za to ich układ odpornościowy jest lepiej przystosowany do radzenia sobie z infekcjami. Samice o żółtych brzuchach produkują więcej mniejszych jaj w jednym lęgu, stawiając na liczebność potomstwa – natomiast samice o białych brzuchach produkują mniej jaj, za to większych pod względem rozmiaru, co zwiększa szansę przeżycia potomstwa w trudniejszych warunkach środowiskowych.

#ciekawostki #przyroda #natura #zwierzeta #gady #jaszczurki #nauka

tag serii: #7ciekawostekprzyrodniczych

NGC 2403 to galaktyka spiralna z poprzeczką, znajdująca się w gwiazdozbiorze Żyrafy, w odległości około 8 milionów lat świetlnych od Ziemi. Jest częścią grupy galaktyk M81, ale leży nieco na jej obrzeżu. Galaktyka została odkryta w 1788 roku przez Williama Herschela. NGC 2403 jest podobna do Drogi Mlecznej, zawiera wiele obszarów formowania się gwiazd oraz kilka znanych pozostałości po supernowych. Jest dobrze widoczna nawet przez amatorskie teleskopy.

#astronomia #nauka #kosmos #ciekawostki

NGC 104 (47 Tucanae) to gromada kulista znajdująca się w gwiazdozbiorze Tukana, druga najjaśniejsza widoczna na niebie (po Omega Centauri). Jest oddalona od Ziemi o około 13 000 lat świetlnych, a jej średnica wynosi 120 lat świetlnych. Składa się z kilku milionów gwiazd, z których wiele to stare gwiazdy olbrzymy. Gromada jest obiektem badań dotyczących ewolucji gwiazd i populacji gwiazdowych. Widoczna gołym okiem na południowej półkuli.

Źródło i prawa autorskie: Marco Lorenzi, Angus Lau, Tommy Tse

#kosmos #nauka #ciekawostki #astronomia

W latach siedemdziesiątych, na studiach matematycznych spotkało się dwóch typków: David A. Cox i Steven Zucker. Szybko zauważyli, że ich nazwiska można sprytnie połączyć. Pod koniec studiów opublikowali razem pracę naukową, w której zaproponowali nowy algorytm matematyczny.

Nazwali tenże algorytm Cox-Zucker machine XD

https://en.wikipedia.org/wiki/Cox%E2%80%93Zucker_machine

#heheszki #nauka