Rozpoczynamy cykl kilku artykułów, które przybliżą dzieje Gniezna i jego okolic, w czasach starszych niż okres wczesnego średniowiecza.

W podręcznikach szkolnych Gniezno kojarzy się głównie z początkami państwa polskiego, rodem Piastów oraz katedrą na gnieźnieńskiej Górze Lecha, dawnej siedzibie...

Rośliny były wykorzystywane przez naszych przodków nie tylko jako źródło pożywienia, ale także w celach medycznych – na przykład jako trucizna, a czasem także w celu zmiany stanu świadomości. Badacze z Niemiec i Niderlandów w artykule opublikowanym niedawno w czasopiśmie Antiquity rozważają, czy...

Unikatowe malowidła ścienne, odkryte w Starej Dongoli przez polski zespół badawczy, zostały nominowane do prestiżowej nagrody International Archaeological Discovery Award „Khaled al-Asaad“. Internauci mają możliwość oddania głosu na swojego faworyta do 1 października.

Zwycięzców głównej nagrody,...

Kapadocja, region w centralnej Anatolii w Turcji, znany jest z unikalnego krajobrazu księżycowego, podziemnych miast, kościołów jaskiniowych oraz domów wykutych w skałach. Ostatnie odkrycia archeologiczne jeszcze bardziej podkreślają znaczenie tego miejsca w historii ludzkości. W prowincji...

Góra Zyndrama, wzgórze o wysokości 410 metrów położone jest w Maszkowicach w województwie małopolskim. To tutaj znajduje się jeden z najstarszych przykładów kamiennej architektury obronnej w Polsce, pochodzący z wczesnej epoki brązu, datowany na około 1750 roku p.n.e. Ta starożytna fortyfikacja...

W trakcie budowy drogi ekspresowej S1 między Oświęcimiem a Dankowicami – na terenie Jawiszowic – natrafiono na ślady osadnictwa sprzed okresu od 7 do 10 tysięcy lat. Prace prowadzono na dwóch stanowiskach. Na jednym z nich odkryto zabytki ludności tzw. kultury łużyckiej, występującej w epoce brązu...

Copan to jedno z najsłynniejszych stanowisk archeologicznych Mezoameryki. Spektakularne miasto ożywia dyskusję świata nauki i nie tylko nauki od połowy XIX stulecia, kiedy wizje wspaniałych ruin dotarły do szerokiej gamy odbiorców dzięki opisom Johna Lloyda Stephensa i rycinom Fredericka...

Rezultaty analiz próbek pozyskanych z terytorium Skandynawii, ale również takich pochodzących od zmarłych pochowanych w innych częściach wikińskiego świata, dowiodły, że czasy, w których dominowali wikingowie wyglądały zupełnie inaczej niż do tej pory sądzono. Bo czy na kanwie dzisiejszej...

190 m długości ma megaksylon, który znaleźli archeolodzy niedaleko miasta Hradec Králové. Takie neolityczne kurhany są dla badaczy zagadką.

To, co duże i stare budzi największe zainteresowanie, a odkryty 88 km od Pragi grobowiec doskonale te dwa wymagania spełnia: jest największy i ma ok. 6 tys....

Najstarsze znane igły z oczkiem pochodzą sprzed 40 tys. lat i zostały znalezione w Denisowej Jaskini na Syberii. Ich wynalezienie oznaczało początki mody, nową erę wytwarzania wyrafinowanej odzieży, będącej wyrazem tożsamości jej właściciela, przekonują naukowcy z University of Sydney w publikacji,...

W latach 90. świat obiegły zdjęcia tajemniczych mumii z Kotliny Kaszgarskiej. Owe mumie, odziane w żółte, czerwone i niebieskie okrycia, zostały doskonale zakonserwowane przez sól i niską wilgotność. Cechy fizyczne tych mumii – zadarte nosy, głębokie oczodoły, jasne włosy – zaskoczyły badaczy,...

Odkrycie dwóch patyków w jaskini Cloggs w Australii rzuciło nowe światło na historię aborygeńskich praktyk rytualnych, sugerując, że mogą one być najstarszym znanym na świecie rytuałem przekazywanym kulturowo. Znalezione patyki, datowane na około 11 000–12 000 lat, świadczą o niesamowitej ciągłości...

Jak informują archeolodzy z Fundacji Badań nad Dziedzictwem Kulturowym obecnie prowadza prace ekshumacyjne na górze Chryszczata w Bieszczadach. Prace koncentrują się nad szczątkami żołnierzy poległych w trakcie I wojny światowej. Zimą 1914 i 1915 r. trwały tutaj walki pomiędzy wojskami carskimi a...

W Australijskiej jaskini znaleziono pozostałości pasujące do rytuału leczniczego opisanego przez naocznego świadka w 1880 r. Przy pomocy datowania radiowęglowego ustalono, że znalezione patyki mają 11 000 i 12 000 lat. Zwyczaj musiał być przekazywany w niezmienionej formie ponad 500...

Przełom w metodach datowania archeologicznego rzucił nowe światło na zwyczaje neandertalczyków na paleolitycznym stanowisku El Salt w Hiszpanii.

To pionierskie badanie, którego wyniki opublikowano niedawno w czasopiśmie „Nature“1), wykazało, że paleolityczne miejsca na ogniska były używane przez...

Dzięki szpiegowskim alianckim zdjęciom lotniczym z 1944 roku grupie archeologów udało się zidentyfikować i odnaleźć kwaterę włoskich jeńców wojennych osadzonych w 1944 roku na terenie stalagu we wsi Lamsdorf. Poznaliśmy też pierwsze nazwiska pochowanych tam osób. [...]

W czasie pierwszej wojny...

Królestwo Silla, które istniało od 57 p.n.e. do 935 n.e., było jednym z trzech głównych królestw starożytnej Korei, obok Goguryeo Baekje. Zlokalizowane na południowo-wschodnim krańcu Półwyspu Koreańskiego, Silla znane było z rozwoju kultury, sztuki oraz technologii, a jego stolica, Geumseong...

Mechanizm z Antykhitiry to jeden z najbardziej fascynujących artefaktów starożytnego świata. Pochodzący sprzed ponad dwóch tysięcy lat, stanowi dla naukowców wielką zagadkę. W jej rozwikłaniu mogą pomóc fale grawitacyjne.

Te ostatnie są czasami określane mianem zmarszczek czasoprzestrzeni. Można je...