1831 "Polski Prometeusz" (fr.Le Prométhée polonais)- Horace Vernet (1789-1863)

robiąc notatki trafiłam znów na oryginalną wersję pieśni patriotycznej "Polak nie sługa" z powstania listopadowego (1830-1) z ciekawym zestawem stereotypów etnicznych, w późniejszych wersjach się już o nich ni śpiwa:

"Polak nie sługa" XII 1830, Jan N. Kamiński

Polak nie sługa, nie zna со to pany,

Nie da się okuć przemocą w kajdany,

Wolnością żyje do wolności wzdycha,

Bez niej jak kwiatek bez wody usycha.

[...]

Niemiec łakomy na złoto i srebro.

I politycznie kradnie cudze dobro -

Moskal byle miał dziegciu do sytości.*

Sam tylko Polak wzdycha do wolności.

Anglik w przemyśle zatopiony сałу,

W nim szuka chluby i swej własnej chwały,

Francuz wydaje dzieła о miłości,

Sam tylko Polak wzdycha do wolności!

Prusak zdradliwy nikomu nie ufa,

Bitny Szwed uległ i swych królów słucha,

Hiszpan oddany cały pobożności,

Sam tylko Polak wzdycha do wolności.

Sułtan turecki wzdycha do seraju,

Wzsedłszy do niego myśli że jest w raju,

Węgier do wina — a Włoch do gnuśności,

Sam tylko Polak wzdycha do wolności.

Tak orzeł białу uległy przemocy,

I pognębiony od orła z północy,

Jest przy nadzei, że wolność odzyska,

Skoro mu chwila pomyślna zabłyska.

Tak więc Rodacy! wolności nam trzeba,

Zamiarom naszym sprzyjać będą nieba -

Nadejdzie chwila, chwila pożądana.

Że zegną wrogi przed Polską kolana!

* Dziegieć był powszechnie stosowany w całej słowiańszczyźnie; w świecie stereotypów jako że wschodni sąsiedzi chętnie smarowali się i śmierdzieli dziegciem, rozciągnięto jego używanie na znak niższości kulturowej

#historiazpaszkom #malarstwo #poezja #historia #ciekawostkihistoryczne

#malarstwo #sztuka #historiazpaszkom

Bążur, malarstwo podpowiada jak można spędzić niedzielę:

1841 "Niedzielny spacer" (niem. "Der Sonntagsspaziergang") - Carl Spitzberg (1808 – 1885)

Klasyk stylu Biedermeier obejmującego Środkową Europę lat 1815–1848 tj. między wojnami napoleońskimi a Wiosną Ludów. Sztuka mieszczan, o mieszczanach i dla mieszczan.

1882 "Niedziela w kopalni" - Jacek Malczewski (1854-1929)

W latach 1880. i 1890. wracają polskie sentymenty narodowe i mesjanistyczne, na obrazie sybiracy zesłani do katorżniczej pracy w kopalni.

1887 "A Sunday Afternoon Picnic at Box Hill" - Tom Roberts (1856-1931)

Malarz brytyjsko-australijski.

1889 "Niedziela" (fr. Dimanche) - Paul Signac (1863–1935)

Malarz francuski tworzący często-gęsto neoimpresjonistyczną techniką pointylizmu (tworzenie obrazu kładząc punkty i kreski czubkiem pędzla).

1912 "Sunday, Women Drying Their Hair" - John French Sloan (1871-1951)

Malarz amerykański.

1882 "Młoda kobieta myjąca talerze" (w ogrodzie w Pontoise) - Camille Pissarro (1830-1903)

Zawsze jakoś kojarzy mi się z wiosną

Malarz duńsko-francuski. Co ciekawe, urodził się i spędził młodość na wyspach karaibskich należących do Duńskich Indii Zachodnich (kolonii duńskiej od 1672, w 1917 została wykupiona przez USA). W latach 1880. pan Pissarro szczególnie chętnie przedstawiał na obrazach ludzi przy pracy i codziennych czynnościach w ich realistyczym środowisku.

#malarstwo #historiazpaszkom

1889 "A Rainy Day, New York" - Childe Hassam (1859–1935)

Amerykański impresjonista co narobił +3000 prac.

W sumie chciałam znaleźć jego "The Avenue in the Rain" z 1917, ale wpadło mi poniższe, które z kolei przypomniało o jednym obyczajowym cytacie co lubię z "Ludzi bezdomnych" (1900) Żeromskiego, więc tego:

(fragment z dziennika Joasi Podborskiej, 20-kilkuletniej domowej nauczycielki)

"Ze wszystkiego jednak najcięższy powrót z lekcji do domu.

Nogi idą niby spuchnięte. Przemokłe, jak dziś na przykład, buciki dolegają i ciążą, zabłocona suknia nie czyni wrażenia stroju ani odzieży, tylko jakiejś paskudnej szmaty.

Ach, to ubranie do ziemi!

Jest ono zapewne miłe, doskonałe i piękne, ale dla pań, które nigdy nie chodzą po zabłoconych ulicach, tylko jeżdżą w karetach. Dla nas, co musimy grasować po bagnach dzielnic ubogich — jest to prawdziwa katusza.

Obrzydłe jest podkasać suknię wyżej (zresztą niemożliwe, bo wnet dziesięciu panów zacznie się przyglądać), a ręce kostnieją trzymać ją, dbać o nią — albo zachlapać i nosić na sobie kupy brudu. W jednej ręce niosę parasol, książki, kajety, drugą muszę wiecznie piastować swój ogon i w tym kształcie upędzać się po trotuarach.

Skromność pozwala dekoltować się, odsłaniać nagie ramiona i piersi, ale zakazuje demonstrowania światu nogi wyżej kostki, w grubej pończosze i wysokim trzewiku.

Ciekawam, czy też w chwili gdy moda każe nam przyczepić sobie z tyłu ogon kangura, będziemy wykonywały jej polecenia z takim samym pietyzmem jak teraz, gdy dźwigamy ogony sukienne?"

Śmielsze odsłanianie kostek zacznie się dopiero dwie dekady później w okresie Wielkiej Wojny (1914-1918), a lata 1920. będą już stały pod znakiem wolności łydek.

#malarstwo #historiazpaszkom #historia #moda

WPIS POWSTAŁ Z INICJATYWY KOMITETU POPARCIA FAFALALI W ŚRODOWEJ WALCE #popularitycheck Z MAXIMILIANAN

GŁOSUJĄC NA FAFALALĘ WSPIERASZ KULTURĘ ORAZ #golombabe !

1878 "Lesbia" - John Reinhard Weguelin (1849 – 1927)

Malarz angielski zajmujący się głównie mitologią wokół cywilizacji greko-rzymskiej.

Lesbia była literackim pseudonimem nadanym ukochanej przez rzymskiego poetę Catullusa tworzącego w I wieku p.n.e. Jej imię najpewniej nawiązuje od Safony, sławnej poetki archaicznej grecji pochodzącej z Lesbos - stąd Lesbia. Pojawia się w aż 25 z jego 116 zachowanych wierszy.

W kilku z nich wspomniane są jej ulubione wróbelki, więc i na obrazach często przebywa w ich towarzystwie - dla przykładu poniższy wiersz, po polsku znalazłam amatorskie tłumaczenie (by Krzysztof Skowronski 2004), dorzucam też łacinski oryginał:

Catullus 2 / Carmen 2

Wróbelek, rozkosz mej dziewczyny

Z którym bawi się, którego przy piersi trzyma

Któremu palec pierwszy daje chciwemu

I powoduje zazwyczaj tym, że gryzie ją mocno

Nie wiem, kiedy stęskniona ma lśniąca

Ma ochotę z czymś miłym się pobawić

I małą pociechą jest to dla jej bólu,

Wierzę, że po to by silny ból ustał:

Z nią bawić się również sam będę mógł

I smutek duszy postarasz się uwolnić

LAT:

Passer, dēliciae meae puellae,

quīcum lūdere, quem in sinū tenēre,

cui prīmum digitum dare appetentī

et ācrīs solet incitāre morsūs,

cum dēsīderiō meō nitentī

cārum nesciō̆ quid lubet iocārī,

et sōlāciolum suī dolōris,

crēdō, ut tum gravis acquiēscat ardor:

tēcum lūdere sīcut ipsa possem

et trīstīs animī levāre cūrās!

#historiazpaszkom #malarstwo #lacina

Pobudka dzienna! Zobaczymy jak działa obrazogif

1833-1836 "Dzieje imperium" ("The Course of Empire") - Thomas Cole (1801–1848)

Autor urodzony w UK, w wieku 22 lat przeniósł się do USA gdzie rozwijał działalność malarską.

Znany głównie z romantycznych pejzaży i poniższego cyklu znanego z memów "trudne czasy tworzą yada yada yada".

Kolejno:

- The Savage State (okres barbarzyństwa)

- The Arcadian or Pastoral State (okres arkadyjski lub pastoralny)

- The Consummation of Empire (zwieńczenie imperium)

- Destruction (zniszczenie)

- Desolation (wyludnienie)

#historiazpaszkom #malarstwo

#historiazpaszkom #malarstwo #poezja

1893 "La Belle Dame sans Merci" - John William Waterhouse (1849–1917)

Mój najstrarszy obraz Waterhouse'a w folderze i chyba ulubieny z sentymentu, choć przy 120 innych jego pracach konkurencja jest mocna.

Malunek angielski na podstawie angielskiej romantycznej ballady Johna Keatsa (1795-1821 klasycznie dla romantyków - zmarł młodo na gruźlicę). Tytuł pan Keats zapożyczył ze średniowiecznego francuskiego wiersza z XV wieku w tematyce miłości dworskiej, chętnie zgłębianej przez twórców wczesnego XIX wieku.

Poniżej tekst ballady:

* * *

"La Belle Dame sans Merci" (1819)

O what can ail thee, knight-at-arms,

Alone and palely loitering?

The sedge has withered from the lake,

And no birds sing!

O what can ail thee, knight-at-arms,

So haggard and so woe-begone?

The squirrel’s granary is full,

And the harvest’s done.

I see a lily on thy brow,

With anguish moist and fever-dew,

And on thy cheeks a fading rose

Fast withereth too.

I met a lady in the meads,

Full beautiful, a fairy's child;

Her hair was long, her foot was light,

And her eyes were wild.

I made a garland for her head,

And bracelets too, and fragrant zone;

She looked at me as she did love,

And made sweet moan.

I set her on my pacing steed,

And nothing else saw all day long,

For sidelong would she bend, and sing

A faery's song.

She found me roots of relish sweet,

And honey wild, and manna-dew,

And sure in language strange she said—

'I love thee true'.

She took me to her Elfin grot,

And there she wept and sighed full sore,

And there I shut her wild, wild eyes

With kisses four.

And there she lullèd me asleep,

And there I dreamed—Ah! woe betide!—

The latest dream I ever dreamt

On the cold hill side.

I saw pale kings and princes too,

Pale warriors, death-pale were they all;

They cried—'La Belle Dame sans Merci

Hath thee in thrall!'

I saw their starved lips in the gloam,

With horrid warning gapèd wide,

And I awoke and found me here,

On the cold hill's side.

And this is why I sojourn here,

Alone and palely loitering,

Though the sedge is withered from the lake,

And no birds sing.

1887 "Czarna plama" (fr. "La Tache Noire") - Albert Bettannier (1851-1932)

"Czarną plamą" wskazywaną na lekcji geografii są ziemie Alzacji i Lotaryngii stracone przez Francję w wyniku bolesnej klęski w wojnie francusko-pruskiej (1870-1871).

Dzięki niej zjednoczone Niemcy (1871) dostały silny fundament pod budowanie swego statusu mocarstwa, Francja ogromne kontrybucje do spłacenia, a Polacy - ostateczne załamanie się polskiej dyplomacji międzynarodowej i na dobre zepchnięcie "sprawy polskiej" do polityki wewnętrznej zaborców.

Poczucie hańby wśród Francuzów i chęć jej pomszczenia przez kolejne dekady doprowadziły do ukucia terminu "rewanżyzm" (fr. revanchisme) jako chęci odzyskania straconych ziem.

Z 1870 r. taki cytacik mi wpadł francuskiego pisarza i historyka Prospera Mérimée (1803-1870):

„Przez całe życie moje pracowałem nad pozbyciem się wszelkich przesądów, nad przejęciem się tem przekonaniem, że jestem wprzód obywatelem świata, niż Francuzem.

Jednak filozoficzny płaszcz ten na nic mi się nie przydał.

Krwawię się cały od ran tych głupców-francuzów, łzami oblewam ich upokorzenia i jakkolwiekby niewdzięcznemi lub niedorzecznymi byli, kocham ich zawsze.”

(Prosper Merimée à propos des lettres inédites. „Revue de deux mondes” 1879, 15 Août)

#historiazpaszkom #malarstwo #francja #historia

1897 "Czesząca się" - Władysław Ślewiński (1856-1918)

Ktoś z państwa słyszał o Ślewińskim? Bo mało znany raczej chyba

Prześliczne, okres Młodej Polski (ok. 1890-1918), a obraz do zobaczenia w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Namalowany w Paryżu - malarskim centrum świata, ale do emigracji Pan Władysław miał też inne powody ( ͡° ͜ʖ ͡°)

W 1886 Ślewiński przejął odziedziczony po matce majątek Pilaszkowice na Lubelszczyźnie, który w krótkim czasie poważnie zadłużył prowadząc życie „złotego i beztroskiego młodzieńca” w Warszawie.

Ostatecznie majątek i finanse Ślewińskiego pogrążyło ujawnienie dużej kradzieży w miejscowej gorzelni przez gorzelnianego i urzędnika akcyzy, w wyniku czego obciążono go podatkiem akcyzowym za alkohol w wysokości 20 tysięcy rubli.

Z tego powodu, w 1888 r., uciekł przed podatkami i wierzycielami do Paryża.

W latach 1888–1890 studiował w paryskiej Académie Colarossi.

Wrócił na kilka lat nad Wisłę w 1905 roku (szalenie dynamicznym społecznie, intelektualnie i politycznie okresie gdy rewolucja rosyjska rozlała się na cały rosyjski zabór), gdzie malował często w tematyce tatrzańskiej.

#historiazpaszkom #malarstwo #historia #wlosy

1899 "Leżąca śpiąca kobieta" (fr. Femme couchée dormant) - Felix Vallotton (1865-1925)

Malarz szwajcarsko-francuski, w latach 1890. aktywny w grupie paryskich artystów "Les Nabis".

Trzymając się z dala od sztywnego akademizmu, nabiści znajdowali się gdzieś pomiędzy estetyką Impresjonistów (szczeg. lata 1870.-1880.) a powstającymi i przyszłymi kierunkami sztuki nowoczesnej (abstrakcjonizm, symbolizm, secesja itp.).

Z ciekawostek - w tym samym roku tj. w 1899 pan Vallotton nabył aparat Kodak, którym robił zdjęcia w domu, na wakacjach, w wizytach u przyjaciół; niektóre fotografie posłużyły następnie za punkt wyjścia do malowania obrazów.

Nie wiem ile było wtedy Kodaków, ale przecie Johathan Harker w "Drakuli" (napisanym w 1897) też miał jeden - może ten sam model?

#historiazpaszkom #malarstwo

1900 "Grób samobójcy" -  Wilhelm Kotarbiński (1849-1921)

Ale pyszna jakość ze zbiorów Muzeum w Krakowie!

Ponieważ Wilhelm Kotarbiński przez ponad 30 lat tworzył na ziemiach należących wówczas do Imperium Rosyjskiego, został tam uznany za Rosjanina [...]. W nowszych publikacjach (od lat 90. XX w.) jest już określany jako malarz polski i ukraiński.

Czyli klasyczek, szczególnie dla późnego XIX wieku, gdy walczono zaciekle o przypisywanie każdego człowieka do konkretnego narodu.

Wówczas też mało kto nazwałby go malarzem narodowości ukraińskiej - Rosja uważała język ukraiński za dialekt, a ukraińskojęzyczną ludność za słabiej rozwiniętą gałąź narodu rosyjskiego, którą należy nawrócić poprzez rusyfikację.

I żeby nie było - większość Polaków dumnych w swoim statusie "narodu historycznego" (posiadającego dawniej państwowość) też w 1848 myślało, że naród ukraiński i jego aspiracje polityczne wymyślił sobie austriacki gubernator Galicji do siania zamętu.

Twierdzili, że ludność ukraińska (rusińska) i jej ziemie są nieodłączną częścią składową Polski i muszą zostać włączone do przyszłej Rzeczypospolitej.

Takie myślenie, obok powszechnego konfliktu "uciskany ukraiński chłop - uciskający polski Pan", będzie stawało na przeszkodzie sojuszów w następnych dziesięcioleciach.

Tematyka obrazu raczej rzadka dla Kotarbińskiego, tak to głównie sceny antyczne i biblijne, anioły, symbolizmy i ukraiński folklor (ostatnie +30 lat był związany artystycznie z Kijowem).

#historiazpaszkom #malarstwo #historia

1921 "Pożegnanie z Hamburgiem" - Otto Dix (1891-1969)

Satyra malarza niemieckiego na marynarskie życie, które często kręciło się wokół prostytutek w portach i nadmiernego spożywania alkoholu.

Ogólnie ciekawa postać. Przeżycie koszmaru I wojny światowej zaowocowało serią 50 grafik "Wojna", zainspirowanych częściowo "Okropnościami wojny" Goyi sprzed 100 lat.

W międzywojniu był związany z ruchem "Neue Sachlichkeit" będącym współczesną satyryczno-realistyczną odpowiedzią na powojenną sytuację w niemieckiej Republice Weimarskiej (1919-1933); na obrazach ukazywał często społeczną beznadzieję i biedę, inwalidów, prostytucję, dekadencję i moralne zepsucie.

Oczywiście nie podobało się to zdobywającym popularność Nazistom - Pan Dix był przez nich uważany za degenerata i zdrajcę idei narodowej.

Po dojściu do władzy (1933) odebrano mu posadę, obrazy palono lub konfiskowano, a skonfiskowane wystawiano na pośmiewisko, np. jego "Okop" był jednym z 650 dzieł pokazywanych na Wystawie Sztuki Wynaturzonej (1937) zorganizowanej przez NSDAP.

#historiazpaszkom #malarstwo #historia #niemcy

1954 "Autoportret ze Stalinem" (hiszp. "Autorretrato con Stalin") - Frida Kahlo (1907-1954)

Rzadka Frida dla @ErwinoRommelo , a jak już w temacie Stalina...

W latach 1939-1941 Polacy mieszkający i przebywający na kresach po raz pierwszy mieli okazję zetknąć się ze Stalinem jako postacią lansowaną przez propagandę i otoczoną kultem gwarantowanym środkami represji. [...]

W sposób szczególny dotyczyło to ludzi pracujących w aparacie propagandy.

Obsesją korektorów "Czerwonego Sztandaru", co powtarza się często w wielu wspomnieniach, był ogarniający ich strach na myśl, iż mogliby w poprawionym tekście przepuścić błąd w pisowni słowa "Stalin".

"Drżałem robiąc korektę - wspomina Aleksander War - Najmniejsza omyłka, a nie tylko zecer [pracownik drukarni składający tekst] idzie do mamra, także oczywiście i korektor za to odpowiada. [...] Mnie się ciągle zdawało, że za mojej korekty wyjdzie straszna gafa, jedna literka będzie zmieniona i wyjdzie Sralin zamiast Stalin. Ciągle pilnowałem tego Sralina."

Po rosyjsku "Сралин" działa tak samo, więc podobnie drżeli wszyscy korektorzy ZSRR za stalinizmu.

#historiazpaszkom #malarstwo #historia #ciekawostkihistoryczne

1872 "Gentleman in a Railway Carriage" - James Tissot (1838-1902)

Na dzień dobry kilka ciekawostek o rozwoju kolei żelaznych w XIX wieku:

• 1825 w UK powstaje pierwsza linia kolejowa na świecie, 1830 w USA (które prędko stały się absolutnym pociągowym liderem), w Europie w latach 1830. tworzą kilka i od 1840. już sporo (w tym w Królestwie Polskim). W latach 1850. dochodzą dalsze kraje (np. Skandynawia, Portugalia) i pozaeuropejskie oraz kolonie (np. Brazylia, Meksyk, Indie, Egipt, Australia)
  

• w latach 1830. ruszają pierwsze budowy dworców kolejowych stylizowanych na dwory (stąd polski "dworzec") i pałace, które miały zachwycać architektonicznie
  

• w 1839 powstaje pierwszy pociągowy rozkład jazdy
  

• pierwsze koleje są bardzo zawodne - wypadają z szyn, płoną w pożarach (wewnątrz były kominki dla pasażerów), wypadki przez pasażerów co wysiadają kiedy chcą bo nie są przyzwyczajeni do niebezpieczeństw takich prędkości
  

• jak zwykle z nowymi wynalazkami - pojawiły się sprzeciwy. Niektórzy kapłani i politycy uważali je za "diabelskie nasienie zagrażające staremu światu", bywali uczeni dowodzący np. że krowy stracą mleko i od prędkości dostanie się delirium, monarchowie że to głupota bez przyszłości, a inni z obawy że pociągi zabiorą im pracę. Upowszechnienie pociągów pchali przedsiębiorcy.
  

• w Europie najciężej podróżowało się w otwartych wagonach bez ławek w 3 i 4 klasie - USA w idei równości nie tworzy podziału na klasy
  

• w 1850 roku pierwszy pociąg przekroczył prędkość 50km/h
  

• koleje bardzo spodobały się Japonii, która w 1870.-1914 nabudowała u siebie 11 tys. km torów
  

• 1879 pierwsza lokomotywa elektryczna
  

• 1883 powstaje sławny pociąg sypialniany Orient Express z Paryża do Stambułu
  

• 1884 upowszechnienie zegarków, telegrafu i pociągów skłoniło państwa do wprowadzenia stref czasowych, na Międzynarodowej Konferencji Południkowej podzielono świat na 24 strefy z południkiem przechodzącym przez Greenwich jako punkt wyjścia
  

• podróż z Paryża do Petersburga (stolicy Rosji) w 1800 roku trwa ok. 25 dni - w 1900 dzięki pociągom to ok. 36 godzin (Nord Express)
  

• w 1903 ukończono linię BB (Berlin-Bagdad)
  

• w 1904 ukończono Kolej Transsyberyjską liczącą 8 tys. km
  

#historiazpaszkom #historia #malarstwo #ciekawostkihistoryczne #pociagi

1869 "Rynek przy świetle świec" - Petrus van Schendel (1806-1870)

Malarz holendersko-belgijski specjalizujący się w nokturnach (scenach nocnych) przy źródłach światła.

Od starożytności noc oświetlano sobie lampami olejnymi i świecami dwóch typów: łojowymi z tłuszczu zwierzęcego (które słabo się paliły, kopciły i śmierdziały) oraz droższymi woskowymi (z wosku pszczelego).

W 1825 opatentowano stearynę z oczyszczonego tłuszczu zwierzęcego - świece z nią były tańsze, paliły się bezwonnie, jaśniej i czysto.

Od połowy XIX wieku dzięki wynalezieniu maszyny do masowej produkcji świec (1500 na godzinę) stały się bardzo tanie i łatwo osiągalne dla biedniejszych warstw społecznych. W 1830 r. pierwszy raz uzyskano parafinę.

Od lat 1860. wchodzą w użycie lampy naftowe, które w 2. połowie XIX wieku będą najpopularniejszym źródłem światła, a od końca XIX w. szerzy się oświetlenie elektryczne.

Oczywiście to wszystko stopniowo, zależnie od warstwy społecznej i miejsca zamieszkania. Do 1939 r. eletryczność dotarła do 3% wsi II Rzeczypospolitej, akcja elektryfikacji wsi rozpocznie się dopiero z ustawą 1950 roku.

#historiazpaszkom #ciekawostkihistoryczne #historia #malarstwo

1910 "Siostra miłosierdzia" - Wojciech Kossak (1857-1942)

Artysta urodzony w Paryżu, znany głównie z malarstwa batalistycznego (np. współtworzona panorama racławicka, ułani, antypruska seria, Piłsudski na Kasztance i bez Kasztanki też). Co nie wiedziałam - ojciec Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.

W charakterystycznym kornecie na głowie rannego opatruje jedna z szarytek z katolickiego zgromadzenia życia apostolskiego, które to często spełniały funkcję pielęgniarek. Jak ktoś rozpoznaje mundur pana wojaka to chętnie się dowiem.

#malarstwo #historiazpaszkom #historia

1816 "Benjamin Franklin Drawing Electricity from the Sky" - Benjamin West (1738-1820)

Połączenie neoklasycyzmu i romantyzmu.

Scena przedstawia jednego z Ojców Założycieli USA, Benjamina Franklina, przy eksperymencie naukowym, w którym w 1752 r. za pomocą latawca, kawałka druta, sznurka, klucza, butelki lejdejskiej i burzowych chmur badał zjawisko elektryczności i piorunów.

A przy okazji garść odkryć i wynalazków XIX wieku:

• 1800 Bateria elektryczna (tzw. stos Volty, Alessandro Volta)
  

• 1810 Konserwa (30. stycznia twórca Nicolas Appert otrzymał od Napoleona nagrodę za wynalazek umieszczania obgotowanego pożywienia w pojemnikach z blachy cynkowanej)
  

• 1825 Lokomotywa parowa (George Stephenson)
  

• 1829 Pismo dla niewidzących (Louis Braille)
  

• 1835 Rewolwer (Samuel Colt)
  

• 1837 Telegraf elektromagnetyczny i alfabet doń (Samuel Morse & Alfred Vail)
  

• 1835 Fotografia dagerotypowa (Louis Jacques Mande-Daguerre)
  

• 1853 Winda (Elisha Graves Otis - pamięta kto scenę z windą Otisa w "Misja Kleopatra"?)
  

• 1853 Lampa naftowa (Ignacy Łukasiewicz)
  

• 1859 Teria ewolucji w "O powstawaniu gatunków" (Charles Darwin)
  

• 1862 Pasteryzacja (Louis Pasteur)
  

• 1866 Dynamit (Alfred Nobel)
  

• 1867 Maszyna do pisania (Christopher Sholes)
  

• 1869 Układ okresowy pierwiastków (Dimitrij Mendelejew)
  

• 1873 Dżinsy (Levi Strauss & Jacob Davis, powstały jako spodnie robocze dla poszukiwaczy złota)
  

• 1876 Telefon (Alexander Graham Bell)
  

• 1883 Elektryczny silnik indukcyjny (Nikola Tesla)
  

• 1884 Wieczne pióro (Lewis Waterman)
  

• 1885 Coca-cola (John Pemberton, sprzedawana w aptekach jako środek tonizujący działanie mózgu i nerwów)
  

• 1886 Fale radiowe (Heinrich Rudolf Hertz)
  

• 1895 Kinematograf (Auguste i Louis Lumiere)
  

• 1895 Promienie X (Wilhelm Conrad Röntgen)
  

• 1898 Rad i polon (Maria Skłodowska-Curie)
  

• 1902 Radio (Guglielmo Marconi)
  

• 1903 Samolot (Orville i Wilbur Wright)
  

• 1915 Czołg
  

• 1916 Ogólna teoria względności (Albert Einstein)
  

Wybór mój na podstawie tablicy "Wielkie odkrycia i wynalazki XIX w." z "Historia powszechna. Wiek XIX" Prof. Andrzeja Chwalby, s. 640-646.

#historiazpaszkom #ciekawostkihistoryczne #historia #malarstwo

1864 "Pojednanie" (i wcześniejsza "Walka") - Artur Grottger (1837-1867)

Jeden z najważniejszych przedstawicieli polskiego malarstwa historycznego, najbardziej znany z obrazów i cykli wokół powstania styczniowego (1863-1864). Poniżej polski powstaniec z żołnierzem rosyjskim.

Autor urodzony blisko Lwowa w Cesarstwie Austriackim był od młodych lat kształcony artystycznie przez ojca malarza (nota bene powstańca listopadowego). Mając koło lat 16 miał farta, że Jego Cesarska Mość Franciszek Józef I zaszczycił Lwów swą wizytą. Za namową towarzystwa Grottger namalował akwarelę uwieczniającą wjazd cesarza do miasta - cesarzowi się spodobała i w zamian zafundował Grottgerowi studia artystyczne w Krakowie i Wiedniu, które ten odbył.

O powstaniu styczniowym Pan Artur dowiedział się w Wiedniu, w którym mieszkał już od lat. Zaangażował się w pomoc uchodźcom z zaboru rosyjskiego, w jego mieszkaniu znaleziono i aresztowano Polaka podejrzewanego o spiski w Krakowie za co dostał proces i cofnięcie stypendium, a przy okazji brat-powstaniec został zesłany na Sybir.

Pan Grottger podupadł finansowo, podróżował malując po dworach. Z nadzieją rozwoju kariery zjechał do malarskiego centrum świata - Paryża, gdzie zdołał jeszcze sprzedać Franciszkowi Józefowi I cykl "Wojna", ale wymęczyła go gruźlica i zmarł mając lat 30.

#historiazpaszkom #ciekawostkihistoryczne #historia #malarstwo

1848 "War News from Mexico" - Richard Caton Woodville (1825 – 1855)

W XIX wieku, szczególnie pierwszej jego połowie, Ameryka żyje głównie kulturą europejską i dopiero zaczyna nieśmiało budować zaczątki własnej; tak samo za dobrym wykształceniem i karierą wybywa się za ocean.

I tak pan Woodville mając 20 lat wyemigrował do Europy na ASP w Düsseldorfie, skąd wysyłał swoje obrazy do USA, gdzie były reprodukowane i popularyzowane przez American Art-Union. Mając lat ledwie 30 zmarł w Londynie od przedawkowania morfiny.

Obraz dotyczy wojny amerykańsko-meksykańskiej (1846–1848) o przynależność państwową Teksasu. W wyniku przegranej Meksyk stracił połowę swojego terytorium (tworzącego dzisiejsze stany: New Mexico, Utah, Nevada, Arizona, California, Texas i zachodnią część Colorado).

#historiazpaszkom #malarstwo #ciekawostkihistoryczne #historia #usa