Astronomia

O której te perseidy?

#astronomia

Cytaty (nie)poznanych ludzi

“Co stanowi dla mnie absolutnie niepojęty i niewyjaśnialny ewenement naszych czasów, naukowcy zgodnie uznają za pewnik, iż ludzkość zapewniła sobie praktycznie wieczne miejsce między gwiazdami, zaś jej definitywny koniec pozostaje niezwykle mało prawdopodobny, w szczególności przy obecnym stanie ludzkiego rozwoju technologicznego. Nie potrafię zaaprobować tego stwierdzenia. Otóż koniec ludzkości zbliża się niestrudzenie od setek lat, z każdą mijającą porą roku, choć mimo upływu czasu nadal jeszcze pozostaje bezkształtny: ciemny i niewykrywalny. Objawi się dnia tego, w którym spotkamy w Kosmosie prawdziwe Nieznane.” 

F. Wachowits, Fear and future of the Unknown in the human psyche, “Martian Philosopher”, no. 1/2179 s. 161-187.

Zdjęcie: Fermi’s 12-year View of the Gamma-ray Sky

Image Credit: NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration

#tworczoscwlasna #sciencefiction #niewiemjaktotagowac #kosmos

Perseidy, zorza polarna, Droga Mleczna i co jeszcze? POLSKA GUROM

#apod na dziś

https://www.astrobin.com/cijf6c/

Autorzy: Lukasz Remkowicz i Marzena Rogozińska - pewnie Państwo tego nie przeczytają, ale szczere gratulacje!

Co tu dużo tłumaczyć - ubiegłoroczny deszcz perseidów 12/13.08.2024 spod Śnieżnika. A że fotografowie to profesjonaliści, to i Drogę Mleczną pięknie widać. A w niej mgławice: Kalifornia, Serce, Dusza, dwie jakieś których nazw nie pamiętam a nie chce mi się sprawdzać, Ameryka Południowa i Pelikan. A że zeszły rok pod tym względem był szalony, to i zorza polarna przyszła w odwiedziny do południowej Polski. Czego chcieć więcej? Międzynarodowa sława i uznanie też jest, i to od dawna :v

#astronomia #astrofotografia #perseidy #kosmos

Jak wrażenia po szczycie #perseidy ? Obserwował ktoś?

Wyszedłem na 5 minut o ~22, zobaczyłem 5 takich z konkretnie długim i świecącym ogonem, stwierdziłem że starczy i wracam do domu xD

Ale zapowiadało się jak ciekawa noc

#astronomia #kosmos #nocspadajacychgwiad

Korona Posępnego Serca z ognia

Albo jakoś tak, tylko pomieszałem tłumaczenie (ale #teamshadowheart #baldursgate3)

Tytuł oryginalny:

Crown of Shadow, Heart of Fire (LDN 1089 & Sh2-130)

#apod na dziś

https://www.astrobin.com/g0rgkl/

Autor: Julien De Winter

Drugie zdjęcie pochodzi z autorskiego opisu z astrobin, to nie ja go generowałem z pomocą AI

Mamy tutaj fragment nieba z okolic gwiazdozbioru Cefeusza, przedstawiający dwie ciekawe mgławice:

LDN 1089 to ciemna mgławica, oddalona o około 800-1000 l.ś. od nas. Te gęste chmury gazu i pyłu, przysłaniające nam gwiazdy "z tyłu", mogą stać się w przyszłości gwiezdnymi żłobkami - wystarczy trochę popychu od wybuchu supernowej w okolicy (albo w ogóle wiatru kosmicznego) i proces zacieśniania się chmur pod wpływem grawitacji przyspieszy. A miejsce ciemnej mgławicy zajmie jakaś jaśniejsza

Drugim obiektem, tym czerwonym, jest mgławica emisyjna Sh2-130. Oddalona ok 1900 l.ś., doszła już do tego etapu, gdzie w środku formują się nowe gwiazdy, rozświetlające, rozgrzewające i jonizujące okolicę. Kolor czerwony jest emitowany przez zjonizowany wodór, którego klasycznie jest najwięcej w takich mgławicach, i Wszechświecie ogólnie.

A dodatkowo możemy zobaczyć w tle całkiem sporo pięknych galaktyk.

Śliczny kadr, ale mogliby go obrócić do zdjęcia xD

#astronomia #astrofotografia

Znowu obróciło, zaraz nie wytrzymie

#apod od NASA na dziś

https://apod.nasa.gov/apod/astropix.html

Image Credit & Copyright: Fritz Helmut Hemmerich

To zielone to nie ptak, nie samolot, nie Green Lantern, a jakiś randomowy perseid który wbił się w kadr przy foceniu galaktyki w Andromedzie. Ta aż się wywróciła z zaskoczenia.

A tak naprawdę to jest to prawdziwe położenie Andromedy względem ziemskiego obserwatora - mocnym teleskopem (albo bardzo dużymi oczami) zobaczylibyście ją dokładnie w takiej pozie. Ale zwyczajowo na zdjęciach odwraca się ją "do góry nogami" (zdefiniuj nogi galaktyki), bo wygląda wtedy ładniej, i paradoksalnie, naturalniej.

Jak patrzę na ten kadr to jakieś OCD mi się załącza, no nie mogę aż ciarek dostaję xD Ale meteor piękny, jeden z tych co świetnie je widać gołym okiem.

Obyśmy w tym roku mogli takich oglądać jak najwięcej!

#astronomia #astrofotografia #kosmos

SENSACYJNE ODKRYCIE!!! PILNE!!!

BETELGEZA TO UKŁAD PODWÓJNY!

Oczywiście ani to pilne odkrycie (bo co może być pilnego w zauważeniu gwiazdy istniejącej od setek tysięcy lat), ani sensacyjne, bo hipotezy o towarzyszu "ręki al-Dżawzy" istniały już od blisko stu lat. A sam news z 23.07, na Uranii opublikowany 2.08, no ale ja się dowiedziałem właśnie teraz. Wy jeszcze później :v

Betelgeza to najbliższy nam czerwony olbrzym i chyba najbardziej rozpoznawalny, zarówno z racji na widoczność i umiejscowienie w pięknym gwiazdozbiorze nieba zimowego, Orionie, jak i na regularne SZOKUJĄCE artykuły w mediach nawet głównego nutru, jakoby miała zaraz wziąć i wybuchnąć do supernowej. Takie artykuły zawsze na czasie, bo kosmiczne 'zaraz' to od 0 do 1 000 000 lat.

No i wiadomym było od dawna, że jasność Betelgezy się zmienia w czasie. Potem zaczęło być wiadomym, że zmienia się dwuokresowo, co 400 dni oraz co 6 lat. Zmiany jasności w okresie głównym (400dni) przypisywano niestabilności i pulsacji samej gwiazdy, która a to puchnie (a skoro się powiększa, to i świeci większą powierzchnią) a to się kurczy. Ale zmiana jasności co 6 lat była dalej niewyjaśniona. No i zaczęto spekulować o jakimś towarzyszu, który zasłania nam widoki.

Ale dostrzec tego tajemniczego betaorbitera nie szło, nawet z pomocą Hubbla i jego teleskopu.

Od października 2019 do lutego 2020 jasność gwiazdy spadła aż o 40%, by powrócić do swojego normalnego stanu dopiero w 2023 roku. Plot twist: sprawcą był duży obłok materii wyrzucony na znaczną odległość nad powierzchnię Betelgezy, gdzie nastąpiło jego schłodzenie, prowadzące do utworzenia się nieprzezroczystej blokady światła z pyłu i gazu.

Ale wracając do drugiej gwiazdy: Dane dotyczące Betelgezy zbierane sumiennie przez ponad 100 lat, pozwoliły dwóm grupom badaczy zgłębić temat. I zgłębili na tyle, że wyliczyli jak duży i jasny musiałby być ten drugi składnik i gdzie by orbitował. Ale jak już wspomniałem, nawet obserwacje Hubblem nie pozwoliły go wykryć.

Dopiero Steve Howell, naukowiec z ośrodka Ames, z pomocą naziemnego teleskopu Gemini North na Hawajac, sparowanego ze specjalną kamerą 4k (albo pewnie bardziej 4m) zbudowaną przez NASA, miał okazję zaobserwować towarzysza Betelegezy. Dziesiątki tysięcy zdjęć z krótką ekspozycją pozwoliły wyeliminować falowania naszej atmosfery i dostrzec bardzo słabo świecącą gwiazdę dokładnie w miejscu, w którym spodziewali się go zobaczyć (Nie pomylili się!).

A jest to miejsce dość niezwykłe.

Pozornie długi czas obiegu wokół znacznie masywniejszej Betelgezy może sugerować, że drugi składnik znajduje się daleko od niej, w rzeczywistości krąży on niemal tuż przy jej powierzchni, w zewnętrznej atmosferze gwiazdowej. Wynika to z ogromnych rozmiarów Betelgezy, która jest gwiazdą o promieniu około 700 razy większym niż promień Słońca, co oznacza, że gdyby znajdowała się w centrum Układu Słonecznego, pod jej powierzchnią znalazłyby się w całości orbity Merkurego, Wenus, Ziemi i Marsa. To jednocześnie pierwszy przypadek, gdy udało się bezpośrednio wykryć obecność drugiego gwiazdowego składnika wewnątrz rozległej atmosfery nadolbrzyma.

Drugi składnik otrzymał oczywiście też swoje imię. Z racji że Betelgeza z arabskiego to wspomniana ręka al-Dżawzy (Kobieta z arabskiej mitologii), to jej towarzyszem została Siwarha - "jej bransoletka".

Siwarha jest gwiazdą młodą i o kosmicznie małej masie, bo zaledwie 1.5m Słońca, więc nie ma co się dziwić, że blado wypada na tle towarzyszki

Źródła:

https://www.nasa.gov/science-research/astrophysics/nasa-scientist-finds-predicted-companion-star-to-betelgeuse/

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/betelgeza-uklad-podwojny

#astronomia #nauka #kosmos #ciekawostki

Nie wiem czy już wiecie czy nie, bo news sprzed miesiąca, ale ja nie wiem czy ktoś się wami opiekował pod moją nieobecność. Więc dla pewności że wiecie, to wam powiem :v

W czerwcu, w obserwatorium im. Very C. Rubin w Chile, rozpoczął pracę nowy teleskop Simonyi Survey Telescope. Jest to rewolucyjne urządzenie, które może przysłużyć się nam w podobnym stopniu (albo i bardziej) jak teleskop Hubble'a!

Sprzęt zbudowany z myślą o badaniu ciemnej materii (btw. Pani Vera Rubin była pionierką w tych badaniach) i bardzo odległego kosmosu w ogóle, ale:

Pierwsza 10-godzinna obserwacja z nowego teleskopu pozwoliła odkryć 2104 (DWA TYSIĄCE STO CZTERY) NOWYCH asteroid w naszym Układzie Słonecznym

2k nowych asteroid przy pierwszej obserwacji. Poszukiwacze komet-amatorzy chyba stracili już robotę :v

Spytacie może jak to możliwe? Ma badać odległe galaktyki i patrzeć w siną dal na struktury rozciągające się na setki tysięcy lat świetlnych, a tu odkrycia malutkich kamyków w naszym najbliższym sąsiedztwie?

Ano, LSST (inna nazwa teleskopu) jest wyjątkowy pod względem konstrukcji: posiada (skomplikowany) system trzech luster, z których główne ma 8,4 metra średnicy, drugie 3,4m a trzecie 5m. Odejmując powierzchnię zasłanianą przez drugie i trzecie lustro, wciąż otrzymujemy obraz jak z ponad 6-metrowego niezasłanianego lustra. Spore bydle. Konstrukcja na zdjęciu nr 3

A do tego o "malutkiej" ogniskowej, zwłaszcza jak na swój rozmiar - ok. 10 metrów, co przekłada się na światłosiłę mniej więcej f/1.2. Czyli pole widzenia tego teleskopu to 3.5 stopnia. Czyli dla uzmysłowienia: tyle, ile 7 księżyców w pełni w rzędzie :v Zdj numer 4

Filmik przedstawiający proces odkrywania asteroid i gdzie się znajdują (stamtąd zrobiłem screenshoty 1 i 2) https://rubinobservatory.org/gallery/collections/main-gallery/5iqj02kcs14lt24j845a58n15p

Do tego sprzęt wyposażony w super czułe i precyzyjne kamery, a montaż teleskopu też (a jakże) rewolucyjny - pozwala na szybkie przesuwanie teleskopu i zmianę miejsca obserwacji, dzięki czemu LSST może robić regularne przeglądy nieba (i pewnie odkrywać kolejne tysiące asteroid). A gdy się skupi na czymś odległym, to jakość też 4k ultra hd - zdjęcie nr 5

Polecam zajrzeć na stronę https://rubinobservatory.org/news/rubin-first-look/cosmic-treasure-chest bo jest tam interaktywna mapa i można naprawdę sporo przybliżyć

Generalnie o teleskopie i zdjęciach można poczytać na stronie obserwatorium

https://rubinobservatory.org/gallery/collections/first-look-gallery

#astronomia #nauka #kosmos #ciekawostki

3I/ATLAS jest trzecim odkrytym obiektem pochodzacym SPOZA NASZEGO UKŁADU SŁONECZNEGO.

Dwa poprzednie międzygwiezdne ciała odkryte w Układzie Słonecznym to 1I/'Oumuamua o kształcie cygara, zaobserwowany w 2017 roku, oraz pozornie hybrydowy obiekt asteroida/komet 2I/Borisov, wykryty dwa lata później w 2019 roku.

Badacze analizowali zachowanie komety, gdy zbliżała się do naszego Słońca. Jej gwałtowne i nagłe rozpadnięcie się zostało wywołane przez sublimację bardzo lotnych lodów, takich jak zamrożony tlenek węgla, co sugeruje, że był to nieskazitelny obiekt, nigdy wcześniej nieogrzewany przez żadną gwiazdę.

https://www.space.com/astronomy/asteroids/interstellar-invader-comet-3i-atlas-is-packed-with-water-ice-that-could-be-older-than-earth

https://arxiv.org/pdf/2507.14916

#apod #astronomia #ciekawostki

Uran jest cieplejszy niż przypuszczano

https://science.nasa.gov/science-research/planetary-science/nasa-oxford-discover-warmer-uranus-than-once-thought

#apod #astronomia

#nauka #biologia #astronomia &źródło

#astronomia #badespace #ciekawostki

W ten upał brzmi to niebywale, ale dziś Ziemia znajduje się najdalej od Słońca, jak to tylko możliwe na swojej orbicie. Dziś jest aphelium!

Mówiąc dziś, mam na myśli czwartek, 3 lipca 2025. Około godziny 21:54 (o sekundy się nie będziemy kłócić) środek Ziemi będzie "dokładnie" 152 087 738 kilometrów od środka Słońca. Jeśli ktoś chce uwzględnić fizyczne rozmiary ciał niebieskich, to niech od tej odległości odejmie sobie ~700 000 km (promień Słońca) i około 6377 km (promień Ziemi z uwzględnieniem kopnięcia osi i geoidalności planety, ale bez uwzględnienia wysokości gór).

W chwili aphelium, o ile dobrze patrzę na globus, niemal dokładnie w stronę Słońca będą zwrócone Hawaje. My w Polsce będziemy niemal najdalszym punktem od Słońca, ale jakby ktoś chciał być w ogóle najdalej-najdalej od Słońca, a wciąż tuptać po Ziemi, to zapraszam na południowy Madagaskar, to miasteczka Farafagana. A bezapelacyjnie najbardziej oddalonym od Słońca Polakiem będzie Sławosz na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej :)).

Następne największe zbliżenie Ziemi do Słońca nastąpi 3 stycznia 2026. Klasycznie, jeśli ktoś chce być wtedy zawołany, poniżej zamieszczam komentarz do polubienia. A zaraz się biorę za wołanie tych, którzy tego sobie zażyczyli w poprzednim wpisie, w styczniu 2025 :)).

#lublin #astronomia

Siema. Jak ktoś będzie chciał się pogapić wieczorem na Księżyc przez teleskop to dzisiaj będę na Placu Litewskim w godzinach 20-22

#kosmos #nasa

orientujecie się co mogło 10 minut temu przylatywać przez nad polską, z zachodu na wschód, bardzo wysoka jasność, dość szybko, jestem pewien że w maju widziałem to samo o tej samej porze, w tym samym kierunku. pewnie bym częściej widział gdybym wiedział o której to dokładnie godzinie.

Myślałem że ISS ale nie, będzie później, no i kierunek się nie zgadza.

https://isstracker.pl/iss/godziny-przelotow/polska

#astronomia #satelity

Does the universe spin once every 500 billion years?

https://youtu.be/ZuHqVqwssYQ

#astronomia #astrofizyka