Portret chłopca

Nastoletni chłopiec ubrany jest w rzymską togę oraz tunikę z pionowym, wąskim purpurowym paskiem, oznakę wysokiego statusu społecznego. Na tunice tuż pod szyją widnieje inskrypcja z imieniem chłopca: Eutyches, wyzwoleniec Kasaniosa. Pod nią znajduje się dalsza część która wymienia (w zależności od przyjętego tłumaczenia) ojca zmarłego, świadka jego wyzwolenia bądź artystę który sportretował chłopca: Heraklides Ewandros/ Heraklides i Ewandros/ Heraklides, syn Ewandrosa.

Przedstawienie należy do cyklu tzw. portretów fajumskich, nazywanych tak od oazy Fajum w Egipcie gdzie znaleziono ich najwięcej. Były to portrety trumienne, malowane na desce którą potem nakładana na mumię zmarłego w miejsce twarzy.

Jest to przykład wpływu jaki miała najpierw kultura hellenistyczna a następnie rzymska na starożytny Egipt. Pokazują też jakim tyglem etnicznym i kulturowym było Imperium Romanum. Chłopiec został bowiem pochowany zgodnie ze staroegipskim zwyczajem mumifikacji, wierzył więc zapewne w religię faraonów. Wszystkie imiona wymienione w inskrypcji, mniejsza jak je odczytamy, mają pochodzenie greckie. Sam styl przedstawienia także odbiega od typowej sztuki egipskiej i sięga po realizm, właściwy sztuce greckiej. Wreszcie ubranie chłopca, nie powstydziłby się go żaden nastoletni chłopak z dobrego rzymskiego domu nad Tybrem.

Portret wykonano w technice enkaustycznej na desce. Ma wymiary 38 cm wys. i 19 cm szer. Powstał między 100 a 150 r. n.e. Przechowywany jest obecnie w Metropolitan Museum of Arts w Nowym Jorku. Stamtąd też pochodzą zdjęcia (portret i zbliżenie na twarz).

Mogłoby się wydawać iż fizjoterapia to wynalazek stricte nowożytny, ale nic bardziej mylnego. Różne jej rodzaje stosowano już w wielu starożytnych kulturach, a najstarsze świadectwa jej stosowania pochodzą ze Starożytnego Egiptu. Poniżej na zdjęciu znajduje się relief z mastaby Ankhmator'a, wezyra faraona Tetiego, żyjącego ok. 4500 lat temu. Na reliefie widzimy masażystę masującego stopę pacjenta. Obok (widoczne na reprodukcji po lewej, należy kliknąć na zdjęcie aby wyświetlić całość) widzimy drugiego terapeutę który masuje nadgarstek pacjenta. Znane są także inne przykłady fizjoterapii, np. słynny medyczny Papirus Esberna z ok 1550r. p.n.e. wspomina o helioterapii jako metodzie łagodzenia bólów. Inny dokument znany jako "Kalup Papyrus" wspomina o balneoterapii, czyli metodzie leczenia różnymi specjalnymi rodzajami błota i gliny. Hydroterapia, czyli leczenie wodą było stosowane w specjalnym uzdrowisku w pobliżu świątyni bogini Hathor w Denderze. Tam do specjalnych basenów spływała woda źródlana po posągu bogini Hathor, który miał spotęgować jej magiczne i lecznicze właściwości.

Księga Umarłych

Księga Umarłych (egipski: 𓂋𓏤𓈒 𓏌𓏤 𓉐𓂋 𓏏𓂻 𓅓 𓉔𓂋 𓅱 𓇳𓏤) to zbiór tekstów składającego się z wielu magicznych zaklęć, które miały pomóc zmarłej osobie w podróży przez Duat, czyli świat podziemny, oraz do zaświatów. Zostały napisane przez wielu kapłanów na przestrzeni około 1000 lat. lata. Umieszczano ją w trumnie lub komorzegrobowej zmarłego, była częścią tradycji tekstów pogrzebowych.

Niektóre zaklęcia zawarte w księdze zostały zaczerpnięte z tych starszych dzieł i pochodzą z III tysiąclecia pne. Inne zaklęcia powstały później w historii Egiptu, datowane na trzeci okres przejściowy (od XI do VII wieku pne). Szereg zaklęć składających się na Księgę był oddzielnie zapisywany na ścianach grobowców i sarkofagach.

4 listopada 1922 roku, czyli dokładnie 100 lat temu brytyjski egiptolog Howard Carter odnalazł w Dolinie Królów w Tebach Zachodnich (dzisiejszy Luxor) nienaruszony grobowiec faraona Tutanchamona. Pomimo niezwykłości i przełomowości tego odkrycia, samo znalezisko niewiele wniosło do wiedzy badaczy o faraonie oraz czasach w których żył, mało tego zrodziło bardzo wiele pytań. W grobowcu nie znaleziono żadnych dokumentów z epoki, a wiele z przedmiotów nosi ślady ponownego rzeźbienia lub przerabiania, niektóre z nich wręcz wyglądają jakby zostały wykonane dla innych ludzi, w tym również dla kobiety. Na zdjęciu Howard Carter w asyście arabskiego robotnika otwierający jedną z wewnętrznych trumien, 1925 rok, koloryzowane.

A wiedzieliście, że Sfinks ma ogon?

2

Tytuł: Opowieści znad Nilu. Opowiadania egipskie z okresu Średniego Państwa

Autor: Filip Taterka

Gatunek: eee, podręcznik akademicki?

Ocena: 8/10

Przeczytałem swego czasu Faraona Prusa, strasznie mi się spodobało i byłem ciekaw, czy tamtejszy świat byl realistycznie przedstawiony. postanowiłem pogrzebać mocniej w temacie starożytnego Egiptu i znalazłem książkę z tłumaczeniami tekstów źródłowych – literatury egipskiej, dokonanych jak najwierniej wobec oryginałów, świeżo, bo w 2017 roku, wydaną, dołączony jest też wyczerpujący komentarz ekspercki. To w ogóle druga w historii próba przetłumaczenia tych tekstów na polski!

https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4918029/opowiesci-znad-nilu-opowiadania-egipskie-z-okresu-sredniego-panstwa

Czyta się to mocno …egzotycznie. To bardziej podręcznik akademicki, gdzie przypisy i bibliografia zajmują nie raz więcej miejsca niż treść. Ale są jak najbardziej potrzebne, dzięki nim nawet ktoś zielony w temacie jest w stanie zrozumieć, o co chodzi. Od razu zauważyłem, że składnia i styl wypowiedzi przypomina styl biblijny, autor odnosi się do tego – nie miał zamiaru pisać tego w ten sposób, po prostu tak brzmiał język egipski. Myślę, że to nie przypadek – Hebrajczycy byli pod wpływem Egiptu i bardzo możliwe, że swoje księgi pisali wzorując się na bogatej tradycji egipskich kapłanów.

Z opowieści uderzał bardzo mocny nacjonalizm. Duma z własnej kultury i przekonanie o jej słuszności, no i oczywiście pochwała ustroju i panującego faraona

Ale jeszcze lepsze jest to: w jednej z opowieści autor komentuje, że motyw wspomniany w utworze mocno przypomina tekst z jednego z dialogów Platona. Coś mi zaświtało, że Platon był w Egipcie, sprawdziłem, no i znalazłem to:

https://wszystkoconajwazniejsze.pl/peter-flegel-nieodkryte-dziedzictwo-starozytnosci-egipskie-zrodla-greckiej-filozofii/

Wygląda, że Grecy nie „wynaleźli” swojej filozofii sami, tylko sporą część zapożyczyli od egipskiej kasty kapłańskiej. Jest to dość szokujący pogląd, ale nie aż tak nieprawdopodobny, bo pamiętamy, że w czasach świetności Aten utrzymywano żywe kontakty z Czarną Ziemią, także w kontekście wojny z Persami.

„Strabo, grecki geograf, twierdził w Geographica, że Ateńczyk mógł spędzić trzynaście lat, studiując z mędrcami Heliopolis, a nawet twierdził, że odwiedził sypialne w wielkiej świątyni słonecznego miasta, w której mieszkał Platon. Klemens z Aleksandrii był w stanie nazwać księdza, z którym mówiono, że Platon się konsultował.”

Niesamowite, ciekawe w takim razie, ile jeszcze mądrości posiadali tamtejsi kapłani, której Grecy nie zdołali rozpowszechnić i przekazać. Mam wrażenie, nie wiem czy słuszne, czy sugerowane fabułą Faraona, że kapłani zazdrośnie strzegli swojej wiedzy, używali jej jako broni czy narzędzia do sterowania ludem, natomiast Grecy, odmienni charaketerem, rozgłaszali ją jak najszerzej, by zdobyć swoją wymarzoną sławę.

Z powyższego można by wysnuć wniosek, że oba fundamenty europejskiej cywilizacji – grecko-rzymski i judaistyczny (chrześcijański) – de facto czerpały wiele z jednego źródła, jakim była cywilizacja Egiptu.

Staroegipskie przedstawienia kotów, to nie tylko bogini Bastet, ale także chęć uwiecznienia przez ludzi swoich ukochanych pupili. Dzisiaj mamy fotografię, w starożytności jedyną formą uwiecznienia była rzeźba lub malowidło, dlatego Starożytni Egipcjanie tak chętnie portretowali koty, które nie tylko były wysłannikami bogów, ale też, i może przede wszystkim, były członkami ich rodzin.

Poniższe fajansowe przedstawienie kociej mamy ze swymi kociętami pochodzi z Okresu Późnego (między 525 a 404 rokiem p.n.e.) i możemy obecnie je podziwiać w Nowym Muzeum Kairskim w Gizie.

Składane łóżko obozowe faraona Tutanchamona.

Portrety Fajumskie z mumii Egipcjanek i kolczyki znalezione przy tychże mumiach.

Jeśli chcecie wiedzieć skąd wiemy, jaka jest najbardziej prawdopodobna wymowa języka, którym mówili starożytni Egipcjanie, to obejrzyjcie poniższy film. Wygląda trochę nienaturalnie, bo jest dubbingowany po angielsku.

https://youtu.be/QWEsWafaftw

Jakiś czas temu Egipskie Ministerstwo Turystyki i Starożytności iż w najbliższy czwartek (25 listopada 2021) odbędzie się oficjalne otwarcie Alei Sfinksów (tzw. drogi Kebash) w Luksorze, łączącej świątynie Amona z okręgiem jego boskiej małżonki Mut.

W starożytności odbywały się tam procesje z udziałem złotych barek w których przenoszono posągi bóstw wyciągnięte z sanktuariów. Więcej o owych procesjach opowiedziałem w filmie o kalendarzu egipskim. Z okazji otwarcia owej drogi zrekonstruowano starożytne barki aby jeszcze raz, po prawie 2000 latach, przenieść posągi bogów.

Aleja Sfinksów rozciąga się na 2700 metrów między starożytnymi świątyniami Karnaku i Luksoru z setkami posągów z głowami barana i posągami sfinksów po obu stronach.

Władze przeprowadziły w ostatnich miesiącach poważne prace renowacyjne na drodze i świątyniach Karnaku i Luksoru.

Według doniesień medialnych Ministerstwo Turystyki i Starożytności zaprosiło ambasadorów zagranicznych w Egipcie i wiele osób publicznych do udziału w ceremonii.

Ponowne otwarcie Alei Sfinksów następuje, gdy Egipt rozpoczyna różne duże projekty mające na celu odrestaurowanie zabytków i promowanie turystyki.

W zeszłym roku Egipt zainaugurował Narodowe Muzeum Cywilizacji Egipskiej spektakularną Złotą Paradą Faraonów, która przeniosła 22 mumie z Muzeum Egipskiego w Tahrir do ich nowego domu.

Prezydent Abdel-Fattah El-Sisi niedawno polecił urzędnikom wykorzystać planowaną ceremonię ponownego otwarcia do promowania siły kraju na arenie międzynarodowej.

El-Sisi podkreślił, że Luksor – często nazywany największym na świecie skansenem – odzwierciedla bogactwo i chwałę starożytnej cywilizacji Egiptu.

Jeśli się uda to nagram i udostępnię Wam nagranie z procesji, podobnie jak zrobiłem to ze Złotą Paradą Faraonów.

Na zdjęciu: Złote barki tebańskich bogów stojące na Alei Sfinksów i czekające na procesję, po kolei barka: Amona, Mut i Chonsu.

Bransoletka królowej Ahhotep z XVIII dynastii.

Grób królowej Ahhotep został odkryty w 1859 roku w Tebach Zachodnich.

Ta bransoletka, znaleziona w jej trumnie, nosi na zapięciu imię jej syna: „Syn Re, Ahmose, ukochany [przez] Re”. Bransoletka składa się z 30 rzędów maleńkich koralików w kształcie trójkąta, po 15 koralików na każdy trójkąt. Liczby te były najprawdopodobniej zamierzone, wybrane tak, aby reprezentowały skojarzenie z księżycem i kalendarzem księżycowym. Jest wykonana ze złota, turkusu (jasnoniebieski), lapisu lazuli (ciemnoniebieski) i karneolu (czerwony)

Innym cudownym odkryciem jest to, że na zapince jest wyryta najstarsza pisemna forma (znakiem hieroglificznym) księżyca. Dokładnie chodzi o trzeci znak od góry, okrąg na półkole, który jest częścią imienia jej syna. Samo słowo "Ah" oznacza księżyc. Imię królowej Ahhotep oznacza "Księżyc jest zadowolony" natomiast imię jej syna Ahmose oznacza "Zrodzony z księżyca".

Bransoletę datuje się na między ok. 1560, a ok. 1530 p.n.e., obecnie znajduje się z resztą zachowanego skarbu Ahhotep I w Muzeum Kairskim.

Film o życiu wojowniczej królowej Ahhotep oraz o burzliwej historii odkrycia jej grobowca możecie obejrzeć na moim kanale YT.

Równo 1629 lat temu, 8 listopada 392 roku cesarz Teodozjusz ogłosił chrześcijaństwo oficjalną religią Cesarstwa Rzymskiego i zakazał innych religii. Ucierpiał na tym cały antyczny świat, jednak zakaz ten najbardziej krwawe żniwo zebrał w Egipcie. Nie ucierpieli jedynie wyznawcy starych religii, ale również zwierzęta uznawane ze święte oraz większość starożytnych tekstów, nie koniecznie religijnych, przez pierwszych chrześcijan uważanych za herezję.

Na zdjęciu scena z filmu Agora z 2009 roku.

Wspaniała kultowa rzeźba przedstawiająca boga Horusa wykonana z litego srebra i pokrytego elektrum, czyli stopem złota i srebra.

Horus został tutaj przedstawiony pod postacią swojego świętego zwierzęcia, czyli sokoła. Na głowie ma koronę Górnego i Dolnego Egiptu, ozdobioną Ureuszem - kobrą królewską, która miała pluć jadem na wrogów Egiptu.

Rzeźba mierzy 27cm, pochodzi z tzw. Okresu Późnego, jest datowana na między 525 a 404r. p.n.e. i jest własnością niemieckiego banku BayernLB, obecnie wystawiana jest w Staatliches Museum Ägyptischer Kunst w Monachium, w Niemczech.