Stawonogi

Pawica gruszówka (Saturnia pyri) to największy motyl Europy, należący do rodziny pawicowatych (Saturniidae). Ze względu na swoje imponujące rozmiary i charakterystyczne ubarwienie, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych nocnych motyli.

Rozpiętość skrzydeł pawicy gruszówki wynosi od 15 do 20 cm, co czyni ją największym motylem w Europie. Skrzydła są szarobrązowe z wyraźnymi „pawimi oczami” na każdym z nich, które pełnią funkcję odstraszającą drapieżniki. Tułów jest biały z przodu, reszta ciała brunatna.

Pawica gruszówka występuje głównie w południowej i środkowej Europie, a także w Azji Mniejszej i północnej Afryce. W Polsce gatunek ten uznawany jest za wymarły; ostatnie potwierdzone obserwacje pochodzą z początku XX wieku z okolic Zamościa.

Dorosłe osobniki nie pobierają pokarmu, ponieważ ich narządy gębowe są uwstecznione.

Gąsienicenżerują na liściach różnych drzew liściastych, preferując orzech włoski, ale także grusze, jabłonie, brzoskwinie, czereśnie, oliwki, migdałowce, platany, morele, leszczyny, wiązy, lipy i brzozy.

Pawica gruszówka była inspiracją dla Vincenta van Gogha, który uwiecznił ją w swoim obrazie „Giant Peacock Moth on Arum” z 1889 roku.

#cmy #porannyrobal

Dactylotum bicolor, znany również jako konik polny tęczowy, to pięknie ubarwiony gatunek konika polnego występujący w Ameryce Północnej.

Samce osiągają długość około 20 mm, podczas gdy samice są większe i dorastają do 35 mm. Ciało tego owada posiada charakterystyczne czerwone i żółte i czarne lub ciemnoniebieskie wzory. Dactylotum bicolor nie rozwija pełnych skrzydeł i jest niezdolny do lotu.

Gatunek ten zamieszkuje krótkotrawiaste prerie, pustynne łąki, obszary o rzadkiej roślinności oraz pola lucerny w zachodnich Wielkich Równinach Stanów Zjednoczonych, południowej Kanadzie i północnym Meksyku.

Dorosłe osobniki są polifagiczne i żywią się wieloma gatunkami roślin. Nimfy natomiast w Arizonie i Nowym Meksyku odżywiają się wyłącznie rośliną znaną jako Baccharis wrightii (rodzaj komarników rodzina astrowatych).

Dactylotum bicolor wykazuje aposematyzm, czyli ostrzegawcze ubarwienie, które odstrasza drapieżniki. Badania wykazały, że kolory tego konika polnego czynią go mniej atrakcyjnym dla drapieżników, takich jak jaszczurki i ptaki.

#porannyrobal

Dziś bohaterką wpisu będzie Świtezianka i do tego dziewica.

Świtezianka dziewica (Calopteryx virgo) to ważka z rodziny świteziankowatych.

Samica jest brązowawo-zielona, samiec metalicznie zielono-niebieski. Skrzydła samców bywają przezroczyste w okolicy wierzchołków. Długość ciała 33–40 mm, rozpiętość skrzydeł 70 mm

Larwa ma smukły kształt, jest wyposażona w długie, cienkie odnóża.

Można je spotkać głównie nad wodą, w pobliżu stawów i jezior. Występują również wysoko w górach.

W Polsce w prawie całym kraju, (do około 1350 m n.p.m.). W sporej części środkowej Polski jest jednak lokalna i rzadka.

Samica składa jaja nurkując pod wodę, na łodygach podwodnych roślin, które nacina pokładełkiem.

Zarówno larwy jak i osobniki dorosłe są drapieżnikami i polują na inne owady.

#wazki #porannyrobal

Chrabąszcz majowy (Melolontha melolontha) - gatunek owada z rodziny poświętnikowatych.

Długość 25–35 mm, ciało owalne, nieco wydłużone. Posiada charakterystyczne czułki zakończone miotełkami.

Larwy tego owada, zwane pędrakami kształtem przypominają podkowę.

Chrząszcz występuje na terenie Euroazji.

Zazwyczaj w maju i czerwcu chrabąszcz ten odbywa się loty wieczorami (może zdarzyło się komuś z nim zderzyć, jadąc wieczorem rowerem), dnie spędzając w koronach drzew.

Jego pokarmem są liście drzew liściastych.

Larwy żerują pod ziemią podgryzając korzenie różnych gatunków roślin zielnych, przez co uważane są za szkodniki.

Na początku XX w. we Francji i części Niemiec przygotowywano zupę z chrabąszczy majowych.

Oprócz tego w artykule z roku 1844 wspomina się, że chrabąszcze były zjadane przez studentów na surowo, jedynie po obcięciu odnóży. W wielu cukierniach można je było dostać serwowane w cukrze i spożywano je kandyzowane na deser.

#chrzaszcze #porannyrobal

Jedwabnik morwowy (Bombyx mori) to gatunek nocnego motyla z rodziny prządkowatych. Ciało duże, owłosione, kolor białawy, skrzydła pokryte delikatnymi żyłkami. Rozpiętość skrzydeł: 4–6 cm. Odżywia się liśćmi morwy.

Hodowany głównie w Chinach i na Półwyspie Indyjskim ze względu na cenne, jedwabne nici oprzędu (kokonu). Kokony jedwabnika zbudowane są z niezwykle długich nici (1,5 do 3 km z pojedynczego oprzędu) o szczególnych właściwościach fizycznych i wielkiej wytrzymałości.

Jedwabnik morwowy został udomowiony prawdopodobnie już ok. 5500 lat temu i obecnie nie występuje w naturze. Przypuszcza się, że pochodzi z Himalajów. Tysiące lat hodowli spowodowały, że owad ten nie jest w stanie przetrwać bez opieki człowieka.

#cmy #porannyrobal

Homar europejski (Homarus gammarus) to gatunek skorupiaka z rodziny homarowatych, zaliczany do rakowców. Ma pięć par odnóży, z czego cztery to odnóża kroczne, a piata to para zróżnicowanych szczypiec.

Jedne z nich mają zaostrzone brzegi i służą do cięcia, drugie, mające grzebień mocnych ząbków, służą do kruszenia i miażdżenia.

Homar ten występuje u wybrzeży morskich Europy, od Norwegii aż po Morze Śródziemne i Czarne.

Długość ciała wynosi 65 cm (samce) lub 40 cm (samice), a ciżar ciała do 0,7 kg.

Samica składa około 30 000 jajeczek. Przez rok nosi je pod odwłokiem.

#porannyrobal

Prosionek szorstki (Porcellio scaber) to gatunek rodzimego pospolitego stawonoga z rzędu równonogów (Isopoda).

Ciało jest spłaszczone grzbietowo-brzusznie, pokryte twardym oskórkiem, który wygląda jak pancerz. Kolor ciała bywa różny, zwykle powierzchnia jest szorstka, usiana małymi guzkami. Odwłok zakończony jest sztyletowatymi wypustkami. Długość do 16 mm.

Prosionek szorstki występuje na całym świecie. Obecny w całej Polsce w lasach, ruinach, domostwach, piwnicach, ogrodach. Żyje gromadnie.

Jest jedynym równonogiem, który występuje poza kołem podbiegunowym.

Odżywia się martwą materią organiczną.

#porannyrobal

Bohaterem dzisiejszego wpisu jest owad z rzędu straszyków - Straszyk australijski (Extatosoma tiaratum)

Jest to duży owad występujący na terenie Australii. Samice dorastają do 16 cm, samce - do 10.

Straszyki żywią się liśćmi eukaliptusa. Są bardzo żarłoczne.

Często wybierane do hodowli przez miłośników terrariów. W niewoli mogą się żywić innymi liśćmi (jeżyn, malin, bluszczu, dębu, robinii lub róż).

Cechą charakterystyczną straszyków jest mimetyzm.

#owady #porannyrobal

Leń świętego Marka, leń marcowy (Bibio marci) to najbardziej pospolity przedstawiciel leniowatych w Polsce. Ma czarne ubarwienie, z gęstymi szczecinkami. Skrzydła są przeźroczyste, układające się w spoczynku wzdłuż ciała. Samce mają bardzo duże oczy, połączone ze sobą. Larwy są białawe z żółtym odcieniem.

Gatunek ten występuje w całej Europie poza daleką północą, a także w Azji. W Polsce muchówka ta jest bardzo pospolita.

Larwy żywią się korzeniami roślin oraz martwą materią organiczną, odgrywają dużą rolę w tworzeniu się humusu.

#porannyrobal #muchowki

Dziś owad, który wygląda jak przerośnięty komar, a tak naprawdę jest muchówką i do tego największą na terenie naszego kraju.

Koziułka wielka (Tipula maxima) - ma długie i cienkie, delikatne odnóża i czułki. Ubarwienie brązowoszare. Wielkość - w zależności od źródeł - 3-4 do max. 6 cm.

Koziułki są wyjątkowo wilgociolubne, dlatego najchętniej pojawiają się w pobliżu zbiorników wodnych, oraz na wilgotnych łąkach, czy gęsto zarośniętych obrzeżach lasów.

Uaktywniają się głównie wieczorami i wtedy też się pożywiają. Dorosłe koziułki zlizują pokarmy płynne jak nektar czy też spadź (dlatego, choć przypominają wielkie komary, to nie posiadają kłująco-ssącego aparatu gębowego i nie mają czym kąsać ludzi).

Larwy żerują na korzeniach roślin, dlatego mogą wywoływać szkody w uprawach warzyw.

#muchowki #porannyrobal

Ostatnie dni to owady z kategorii naj, więc pociągnę jeszcze coś w tym temacie.

Dziś robal, który mógłby startować jako zapaśnik sumo - najcięższy oraz jeden z najbrzydszych owadów na świecie - Deinacrida heteracantha.

Jest to gatunek prostoskrzydłych z rodzaju wet.

Nie jest ładny jak ostatni motyl lub ważka, ale, jak dla mnie, nie jest też jakoś specjalnie brzydki.

Więc skąd pomysł, że to taki brzydal?

Wymyślili to miejscowi; nazwa rodzaju pochodzi od maoryskich słów „wētā punga“, oznaczających „bóstwo brzydoty“.

Największy przedstawiciel rodzaju, bohater dzisiejszego wpisu, żyje tylko na jednej wyspie w północnej części Nowej Zelandii.

Samice tego gatunku osiągają długość 8,5 cm i ważą do 71 gramów (to więcej niż np. wróbel).

Co ciekawe, większość tej masy stanowią jaja (po złożeniu jaj samica waży około 20 g).

Owad jest niegroźny, zjada liście i nasiona.

Jest żywą skamieliną - gatunek w niezmienionej formie przetrwał niemal 200 mln lat.

Obecnie zagrożony, bo polują na niego szczury przywleczone na wyspę przez człowieka.

#porannyrobal #owady

Motyl królowej Aleksandry (Ornithoptera alexandrae), jest jednym z największych motyli na świecie i największym motylem dziennym. Pochodzi on z Papui-Nowej Gwinei.

Wyróżnia się zjawiskowym wyglądem.

Jest ogromnym owadem - rozpiętość skrzydeł może wynosić nawet do 25 cm. Same skrzydła są efektownie i wyraziście ubarwione, mienią się w słońcu. Pod względem kolorystyki skrzydeł przodują samce.

Gatunek został nazwany przez Waltera Rothschilda, angielskiego entomologa i członka słynnej rodziny bankierów Rothschildów, który opisał ten rodzaj motyli w 1907 roku. Wybór nazwy był formą hołdu dla królowej Aleksandry (żony Edwarda VII) i odzwierciedlał ówczesną praktykę nazywania nowych, egzotycznych odkryć naukowych na cześć członków rodziny królewskiej lub innych ważnych postaci.

Obszar występowania tego motyla to tylko około 100 km² i owad jest zagrożony wyginięciem.

#motyle #porannyrobal

Już kiedyś wspominałem, że polskie nazwy owadów są piękne, a dziś owad, który nazwę ma piękną i do tego dostojną. Bohaterem wpisu jest husarz władca (Anax imperator).

Jest to ważka z rodziny żagnicowatych.

W Polsce występuje na terenie całego kraju, z wyjątkiem niektórych masywów górskich.

Zasiedla wody stojące, najczęściej duże, gęsto porośnięte roślinnością zbiorniki.

To jedna z największych ważek Europy Środkowej i jednocześnie jeden z największych polskich owadów.

Długość tylnego skrzydła może osiągać od 45 do 52 milimetrów, długość ciała 66–84 milimetrów. Jest doskonałym lotnikiem.

Jaja są składane do żywych roślin wodnych lub ich szczątków. Po 2–3 tygodniach wylęgają się larwy.

Po przezimowaniu następuje przeobrażenie w dorosłego owada. W Polsce imagines latają od maja do sierpnia.

#wazki #porannyrobal

Gauromydas heros to największa mucha na świecie. Jej długość ciała sięga 7 cm, a rozpiętość skrzydeł – 10 cm.

Występuje w Ameryce Środkowej i Południowej. Muchy te łączą się w pary w pobliżu gniazd mrówek grzybiarek, w których składają jaja. Ich larwy żyją potem wśród mrówek, pożerając larwy chrząszczy pojawiające się w gniazdach.

#porannyrobal #muchy

Biedronka siedmiokropka (Coccinella septempunctata) to owad z rodziny biedronkowatych o półkolistym ciele. Pokrywy skrzydeł czerwone, a na nich znajduje się siedem czarnych kropek.

Pospolity owad w naszym kraju. Występuje w wielu lądowych środowiskach, wszędzie tam, gdzie znajduje pożywienie.

Zarówno larwa jak i owad dorosły odżywia się mszycami, choć nie wszystkich gatunków. Larwa potrafi zjeść 600 mszyc podczas swojego życia, owad dorosły zjada dziennie tyle ile waży. Biedronka może przyjmować także inne pokarmy, takie jak nektar, spadź i pyłek.

Biedronka jest trująca, nie jest więc atakowana przez inne owady i ptaki. Trucizny gromadzi także dzięki zjadaniu mszyc, które kumulują w swoich ciałach toksyny pochodzące z roślin.

Biedronka w bronie własnej wydziela kropelki krwi (jest to tak zwana reakcja krwawienia), które wydzielają specyficzny, odstraszający zapach.

#porannyrobal #chrzaszcze

Rohatyniec nosorożec (Oryctes nasicornis) to jedyny przedstawiciel rodziny herkulesowatych w Polsce. Najbardziej charakterystyczną cechą tego owada jest duży wyrostek, przypominający róg nosorożca.

Owad ten żywi się celulozą zawartą w butwiejącej roślinności.

Jest bardzo powolny. Rzadko lata.

Występuje na terenie całego kraju. Jest jednak spotykany dość rzadko i pojedynczo. Preferuje składy trocin, kompost, butwiejące rośliny. W zasadzie nie spotyka się tego chrząszcza w lasach.

Ma ciało długości 30–40 mm. Może podnieść ciężar 380 razy cięższy od niego.

#chrzaszcze #porannyrobal