Stawonogi

Poraj (Dicerca moesta) to gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych o owalnym ciele. Ubarwienie brązowawe.

W Polsce występuje bardzo rzadko w lasach iglastych i jest objęty ochroną gatunkową.

Długość ciała 12-17 mm.

Postacie dojrzałe są mało ruchliwe, niechętnie fruwają; są poławiane od maja do sierpnia. Larwy żyją w drewnie pod korą młodych, obumierających drzew iglastych, zwłaszcza sosen, w Finlandii również świerków.

#porannyrobal #chrzaszcze

Spuszczel pospolity, spuszczel domowy (Hylotrupes bajulus) to chrząszcz z rodziny kózkowatych o wydłużonym, dość płaskim ciele. Kolor ciemny (czarny lub brunatny).

To gatunek kosmopolityczny. Występuje prawie na całym świecie. W Polsce spotykany na terenie całego kraju. Można go spotkać w starych elementach drewnianych iglastych domów oraz w lasach

Przez większość swego życia owad ten występuje jako larwa żerująca latami w drewnie.

Żywi się głównie wysuszonym drewnem iglastym. Spuszczele atakują głównie drewno świeże mające od 1 roku do 20 lat ale można spotkać spuszczela także w drewnie mającym kilkadziesiąt a nawet kilkaset lat.

To jeden z największych szkodników drewna. Jedyną ochroną przed tym chrząszczem jest impregnacja drewna konstrukcyjnego.

Duża ilość żerujących larw może doprowadzić do zawalenia się konstrukcji dachu.

Larwy tego chrząszcza żyją nawet 10 lat, podczas gdy postać dorosła zaledwie dwa tygodnie.

#porannyrobal #chrzaszcze

Niepylak apollo (Parnassius apollo) to bardzo rzadki w Polsce motyl dzienny z rodziny paziowatych.

Jest to duży owad, rozpiętość skrzydeł do 8 cm. Białe ubarwienie skrzydeł z czarnymi plamkami ma cel ochronny. Dzięki niemu motyl zlewa się z barwą skał wapiennych i białych kwiatów. Nazwę "niepylak" zawdzięcza temu, że nie ma łusek, dlatego nie zostawia na palcach pyłku.

Lata dość wolno trzepocącym lotem, przechodzącym w szybowanie. Nie jest płochliwy. Siada często na kwiatach ostów.

Po kopulacji samiec buduje na odwłoku samicy chitynową osłonkę, która zabezpiecza samicę przed próbą zapłodnienia przez innego samca.

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W Polsce motyl ten znajduje się pod całkowitą ochroną prawną i jest krytycznie zagrożony wymarciem. Znajduje się na liście Polskiej czerwonej księgi zwierząt.

Istnieje pewne zagrożenie, które istotnie może wpłynąć na populację tego motyla. Otóż samce pojawiają się zwykle dużo wcześniej (nawet 2 tygodnie) niż samice. W przypadku fatalnej pogody większość samców może zginąć, przez co samice mogą nie wydać na świat potomstwa.

Do odtwarzania populacji tego motyla w Polsce przyczynia pewien amator entomolog - pan Jerzy Budzik. Tu artykuł na ten temat.

#motyle #porannyrobal

Grubosz (Polysarcus denticauda) to gatunek owada prostoskrzydłego z rodziny pasikonikowatych, jeden z największych przedstawicieli podrodziny długoskrzydlakowatych.

Długość ciała wynosi 22-44 mm.

W Polsce mamy pojedyncze doniesienia o występowaniu tego gatunku w południowej części kraju. Preferuje bujne łąki.

Postać dorosłą można obserwować krótko, bo od czerwca do połowy lipca. Śpiew jest głośny i złożony z pięciu faz.

Jego pokarmem są rośliny.

#porannyrobal #owady

Dziś owad z bardzo fajną nazwą - gliniarz naścienny (Sceliphron destillatorium).

Jest to gatunek błonkówki z rodziny grzebaczy szczerklinowatych. Ma smukłe czarno-żółte ciało.

Skąd nazwa? Spójrzcie na jego gniazdo (pic rel).

W Polsce jest gatunkiem występującym rzadko, ale od roku 2000 rośnie liczba jego obserwacji.

Wiedzie życie samotnika, nie atakuje człowieka. Dorosłe owady polują na pająki, które umieszczają w gniazdach jako pokarm dla larw, a same żywią się nektarem.

#porannyrobal #owady

Dziś coś specjalnie dla @cebulaZrosolu i @Cybulion - owad zwany Śmietka cebulanka (Hylemya antiqua).

Ta muchówka jest poważnym szkodnikiem cebuli.

Na jednej cebuli może żerować nawet do 50 larw.

Żerują około 20 dni, a zaatakowana cebula szybko się psuje i gnije.

Długość ciała wynosi 6 mm. Owad bardzo przypomina muchę domową.

#porannyrobal #muchowki

Mrówkolew pospolity (Myrmeleon formicarius) to owad podobny nieco do ważki, od której odróżnia go przede wszystkim budowa czułków, zakończonych buławką. Skrzydła w stanie spoczynku składane są na bokach odwłoku.

Larwa ma ciało spłaszczone grzbietowo-brzusznie. Głowa wyposażona jest w aparat gryząco-ssący oraz duże, piłkowane żuwaczki. Larwa ma odnóża.

To owad obecny na terenie całego kraju. Owady te można spotkać najczęściej na wydmach, w suchych lasach sosnowych, na piaszczystych drogach leśnych. Postać dorosłą trudniej zaobserwować. Larwy można znaleźć szukając charakterystycznych lejków.

Larwy tworzą w piasku dołek o średnicy około 5 cm. Larwa kryje się na jego spodzie zakopana w piasku. Lejek stanowi pułapkę dla przechodzących owadów, głównie mrówek. Gdy ofiara wpadnie w dołek, larwa sypie piaskiem na ścianki, żeby ofiara nie mogła się z niego wydostać, chwyta owada i wysysa go.

Postać dorosła poluje na różne drobne owady pośród roślinności. Larwa zaś poluje na mrówki.

#porannyrobal #owady

Motyle w Polsce mają piękne nazwy gatunkowe i dziś jeden z takich, którego nazwa, według mnie, jest bardzo ładna: rusałka żałobnik (Nymphalis antiopa).

Rozpiętość przednich skrzydeł u niektórych osobników osiąga nawet 90 mm. Skrzydła na wierzchu mają aksamitny wygląd o kawowo-brunatnej barwie z żółtą obwódką i rzędem błękitnych plamek wzdłuż obwódki od wewnętrznej strony.

Podstawę jego diety stanowią fermentujące owoce i soki wyciekające z uszkodzonych drzew.

W 1967 r. Poczta Polska wyemitowała znaczek pocztowy przedstawiający rusałkę żałobnika o nominale 60 gr, w serii Motyle. Autorem projektu znaczka był Jerzy Desselberger. Znaczek pozostawał w obiegu do 31 grudnia 1994 r.

#porannyrobal #motyle

Dziś gatunek często występujący w hodowlach - karaczan madagaskarski (Gromphadorhina portentosa). U jednych hodowców, będzie on dlatego, bo jak na owada jest duży, na ciekawe kolor i się błyszczy, u innych - jest on tylko karmą dla innych zwierząt.

Jak sama nazwa wskazuje, karaczany te występują na terenie Madagaskaru.

Dostają do 6-8 cm długości, nie mają skrzydeł.

Prowadzą nocny tryb życia i są wszystkożerne.

Gdy się go zdenerwuje, np. podniesieniem zaczyna dosyć głośno syczeć.

Żyją do około 1 roku.

#porannyrobal #karaczan

Kornik drukarz (Ips typographus) to gatunek chrząszcza z podrodziny kornikowatych.

Dorosłe chrząszcze są barwy ciemnobrązowej, długości 4–5 mm, walcowate i krępe, lśniące.

Podstawową rośliną żywicielską jest świerk pospolity, ale zasiedlać może też sosnę, jodłę, limbę i modrzew.

Atakuje drzewa chore, osłabione i stare. Może żywic się również na drzewach ściętych lub przewróconych z powodów materialnych.

W lasach naturalnych jego działanie jest pożyteczne - w drewnie martwych świerków i w korytarzach larwalnych kornika drukarza rozwija się około 100 gatunków chrząszczy uznawanych za ginące lub rzadkie.

Luki, które powstają w drzewostanach są natychmiast zasiedlane przez gatunki światłolubne.

W lasach gospodarczych kornik jest uważany za szkodnika. Szczególnie niebezpieczny w monokulturach, gdzie może atakować również drzewa zdrowe.

#chrzaszcze #porannyrobal

Żerdzianka sosnówka (Monochamus galloprovincialis) to chrząszcz z rodziny kózkowatych. Ma bardzo długie czułki. U samca mogą być aż trzy razy dłuższe od długości ciała.

Długość ciała wynosi 19-25 mm.

Larwy żerują w drewnie sosen, świerków i modrzewi. Dorosłe osobniki odżywiają się pędami, igłami i korowiną sosny.

Występują liczbie na terenie całego kraju.

Larwy żyją 2 lata, a dorosłe osobniki tylko 3 miesiące.

#porannyrobal #chrzaszcze

Giez bydlęcy duży, giez bydlęcy, bydleń (Hypoderma bovis) – owad z rodziny gzowatych, trochę przypomina trzmiela. 

Owad aktywny w okresie od czerwca do sierpnia. 

Kiedyś bardzo pospolity, obecnie raczej rzadki.

Długość ciała 12-15 mm. Larwy dorastają do 30 mm.

Narządy gębowe uległy całkowitemu uwstecznieniu, więc owad dorosły nie pobiera pokarmu, czyli na szczęście gzy nie kąsają.

Niestety, larwy gzów bydlęcych są pasożytami bydła domowego. Wywołują one schorzenie bydła noszące nazwę gzawicy lub też inaczej zwane hypodermatozą.

Gzy mają raczej mało ciekawe życie: samce giną po zapłodnieniu, a samice po złożeniu jaj.

Za to ich larwy, to już ciekawsza historia.

Jaja składane są na skórze żywiciela, przytwierdzone do włosa.

Po wykluciu, larwy przebijają się przez skórę i kierują się do kanału kręgowego. 

Tam żyją od 3 do 5 miesięcy.

Po tym okresie larwy wędrują pod skórę żywiciela, gdzie przekształcają się w II stadium. W tym czasie, zaczynają oddychać powietrzem atmosferycznym, więc muszą utworzyć dziurkę w skórze zakażonej krowy. Organizm broni się przed tym, tworząc wokół larwy torebkę z tkanki. Przez to obecność larwy manifestuje się w postaci guza wielkości orzecha włoskiego. 

Po tym stadium i pożeraniu biednej krówki przez około 1,5 do 2 miesięcy larwa powiększa otwór i opuszcza ciało gospodarz, aby swoją dalszą przemianę odbyć w ziemi. 

Trzeba przyznać, że mocno skomplikowany i trochę obrzydliwy cykl życiowy. 

Zdarzają się zakażenia człowieka. 

#porannyrobal #owady

Dziś jeden z topki najbardziej irytujących owadów: jusznica deszczowa (Haematopota pluvialis).

Jest to przedstawiciel rodziny bąkowatych. Ma duże oczy, mieniące się wieloma kolorami, ukośnymi, zygzakowatymi pasami.

Występuje na terenie całego kraju. Najczęściej można ją spotkać na pastwiskach w pobliżu wody.

Jak sama nazwa wskazuje jest to owad przejawiający swoją największą aktywność tuż przed deszczem, burzą, w parne, wilgotne dni. Żywi się krwią i jak namierzy swoją ofiarę, jest cholernie uparta w dążeniu do celu. Będzie za tobą lecieć, aż w końcu boleśnie ukąsi, zostawiając swędzący, opuchnięty ślad.

Cykl rozwojowy larwy tego owada trwa co najmniej rok i obejmuje aż dziesięć stadiów. Ostatnie stadium pojawia się tylko po przemrożeniu larw, gdyż okres mrozu jest niezbędny do ich pełnego rozwoju.

Podobno nie występuje na Białorusi.

Często nazywa się ją muchą końską.

#porannyrobal #owady

Osa pospolita (Vespula vulgaris) to bardzo pospolity owad, jeden z najczęściej występujących z rodziny osowatych.

Dorosłe osy żywią się pokarmem węglowodanowym: nektarem kwiatów, słodkimi sokami i soczystymi owocami.

Dlatego bywa bardzo uciążliwa, gdy człowiek spożywa posiłki na świeżym powietrzu. Lgnie wówczas do słodkich pokarmów i napojów.

Larwy natomiast żywią się pokarmem pochodzenia zwierzęcego, na przykład uśmierconymi i przeżutymi owadami (bardzo często muchami), gąsienicami i tym podobnymi.

Użądlenie osy pospolitej jest bolesne, ale dla większości ludzi nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, poza przypadkami osób uczulonych, u których może powodować wstrząs anafilaktyczny.

#porannyrobal #owady

Mrówka rudnica (Formica rufa) - pospolity gatunek mrówki, można ją spotkać w wielu polskich lasach.

Długość ciała robotnicy wynosi 6–9 mm, a samca i samicy 9–11 mm.

Tworzy ogromne mrowiska z igieł, gałązek i trawy poskładanych tak zręcznie, że budowla wytrzyma nawet kilkanaście lat!

Wewnątrz budowli mieszka nawet 100-400 tysięcy mrówek, więc przestrzeni wokół musi wystarczyć, aby kopiec dało się wznieść na wysokość nawet kilku metrów.

Rudnice słyną z agresji, którą przejawiają na wielu różnych frontach. W boju pomagają im nie tylko pokaźne szczęki, ale także kwas mrówkowy, którym bezlitośnie spryskują przeciwników.

Jedno mrowisko jest w stanie zlikwidować nawet 10 milionów insektów! Mimo, że podstawowym pokarmem rudnic jest spadź produkowana przez mszyce, chętnie urozmaicają one swą dietę pajęczakami i innymi owadami, zwłaszcza w postaci larwalnej. W poszukiwaniu pokarmu są gotowe oddalić się nawet 100 metrów od mrowiska.

#porannyrobal #owady #mrowki

Jelonek rogacz (Lucanus cervus) - prawdopodobnie największy i jeden z najpiękniejszych polskich chrząszczy.

Samice osiągają 25-50 mm, samce 35-80 mm.

Pokarmem jelonków są soki wyciekające ze zranionych drzew liściastych, przede wszystkim dębów. Samice nacinają korę w celu pozyskania soku.

Wielkie żuwaczki samca uniemożliwiają tę czynność i samce zmuszone są poprzestać na zlizywaniu już wyciekającego soku. Dorastające do ponad 100 mm pędraki odżywiają się zmurszałym drewnem, sporadycznie - korzonkami roślin. Rozwój larwalny rozłożony jest na 4-8 sezonów, zwykle 5.

Wielkie żuwaczki wykorzystywane są w okresie godowym. Samce, na początek, próbują zaimponować sobie ich wielkością, a gdy to nie pomoże używają ich do walki i zepchnięcia przeciwnika z gałęzi.

#porannyrobal #chrzaszcze

Księżycówka amerykańska (Actias luna) - duży motyl o rozpiętości skrzydeł dorosłych samic przekraczającej 13 cm. Tyle samo długości mogą osiągać żarłoczne larwy.

Podziwiać go możemy w Ameryce Północnej; głównie w Stanach Zjednoczonych, choć jego obecność zanotowano również w niektórych regionach Kanady. Lata zwykle na terenach zalesionych.

Larwy, poza widowiskowym żółtozielonym ubrankiem mogą okazać się „żywą apteką”. Wydzielają bowiem peptydy (tzw. cekropiny), niszczące grzyby i bakterie.

#porannyrobal #motyle

Piórolotek zwyczajny (Emmelina monodactyla) - pospolity gatunek motyla, o nietypowym kształcie: w locie przypomina literę T. Rozpiętość skrzydeł 18-27 mm.

Piórolotek zwyczajny żyje w ogrodach i widnych lasach strefy umiarkowanej Europy. Jest pospolity, choć często niedostrzegany.

Jego rośliną żywicielską jest powój polny.

#porannyrobal #motyle

#cmy

Zgniotek cynobrowy (Cucujus cinnaberinus) - Gatunek chrząszcza objęty ścisłą ochroną gatunkową w Polsce.

Owad wyróżnia się piękną, czerwoną barwą.

Dorosły osiąga 11-15 mm, larwy - nawet do 26 mm. 

Chrząszcze te żyją pod korą drzew liściastych – przede wszystkim topól, dębów i grabów. Dorosłe osobniki są aktywne w dzień i płochliwe – po odsłonięciu kory szybko się chowają w szczeliny drewna.

Larwy często spotykane są gromadnie. Zaniepokojone, reagują gwałtownymi ruchami głowy i tułowia na boki.

#porannyrobal #chrzaszcze