Rosja

Łysy–włochaty (ros. лысый — волосатый) to popularny żart w rosyjskim dyskursie politycznym, odnoszący się do empirycznej zasady sukcesji przywódców państwa, która polega na zmianie łysego lub łysiejącego przywódcy na owłosionego i odwrotnie. Ten konsekwentny wzorzec można prześledzić aż do 1825 roku, kiedy to Mikołaj I objął tron po swoim zmarłym bracie Aleksandrze jako cesarz Rosji. Syn Mikołaja I, Aleksander II, utworzył z ojcem pierwszą parę „łysy–włochaty” w tej sekwencji.

Inne wzorce w sukcesji władców rosyjskich

Mężczyzna–kobieta

Od 1682 do 1801 roku na rosyjskim tronie panowała ścisła sekwencja „mężczyzna–kobieta”: Piotr I Wielki, Katarzyna I, Piotr II, Anna, Iwan VI, Elżbieta, Piotr III, Katarzyna II Wielka, Paweł. Cesarz Paweł zmienił zasady sukcesji tronu, wprowadzając regułę, że tylko mężczyźni mogą rządzić krajem, co zakończyło tę naprzemienność „mężczyzna–kobieta”. Jeśli liczyć carycę Zofię (siostrę Piotra I i Iwana V oraz potężną regentkę w czasie ich małoletniości) jako faktyczną władczynię, sekwencję można by prześledzić od 1676 roku, kiedy na tron wstąpił inny brat Zofii, Fiodor III.

Zabity–zmarły

Inna sekwencja dotyczy charakteru śmierci rosyjskich władców i można ją prześledzić od 1730 do 1825 roku oraz oddzielnie od 1825 do 1924 roku: Anna zmarła, Iwan VI został zabity, Elżbieta zmarła, Piotr III został zabity, Katarzyna Wielka zmarła, Paweł został zabity, Aleksander I zmarł.

Po przerwie w tej sekwencji, gdy Mikołaj I stłumił powstanie dekabrystów, którzy grozili zabiciem jego i jego rodziny, wzór został wznowiony: syn Mikołaja I, Aleksander II, został zabity, Aleksander III zmarł, a Mikołaj II został zabity (choć wyznaczony następca Mikołaja II, Michał II, nigdy nie został oficjalnie potwierdzony jako cesarz i wkrótce po rewolucji rosyjskiej z 1917 roku został zamordowany przez rewolucjonistów).

Choć wzór był krótko utrzymany po upadku monarchii przez śmierć naturalną przywódcy Związku Radzieckiego Włodzimierza Lenina, jego następca, Józef Stalin, przerwał wzór, umierając na skutek udaru. Od czasu morderstwa Mikołaja II żaden kolejny rosyjski przywódca państwa nie został zabity.