BRAZYLIA
Pirahã - LUDZIE BEZ LICZB
Czyli kolejny z obiecanych artykułów o jednej z opcji - w tym przypadku prawdziwej - w ankiecie #hejtonerzy . Czy wyobrażasz sobie świat bez liczb? Bez pojęcia „1”, „2” czy nawet „wiele”? Dla ludu Pirahã z dorzecza Amazonki to codzienność. Ich język swego czasu fascynował niektórych naukowców, a brak liczebników stał się przedmiotem licznych badań i debat. Kim są ci ludzie i dlaczego ich język uznaje się za jeden z najbardziej niezwykłych na Ziemi?

KIM SĄ?
Pirahã to niewielka społeczność licząca około 300 osób (choć obecnie może ich być mniej), zamieszkująca tereny wzdłuż rzeki Maici w brazylijskim stanie Amazonas. Ich historia sięga tysiącleci wstecz, choć dokładne pochodzenie pozostaje zagadką. Pirahã należą do rodziny językowej Mura, która dawniej obejmowała więcej grup, ale obecnie Pirahã są jej ostatnimi przedstawicielami.

Ich kultura opiera się na prostocie i samowystarczalności. Pirahã są łowcami-zbieraczami, nie gromadzą dóbr materialnych i żyją zgodnie z filozofią „tu i teraz”. Nie interesują ich opowieści o przeszłości czy plany na przyszłość. To podejście kształtuje nie tylko ich codzienność, ale także strukturę ich języka.

JĘZYK PIRAHã
Jest uznawany za jeden z najbardziej intrygujących na świecie. Charakteryzuje się niezwykłą prostotą, a jednocześnie złożonością w kontekście dźwięków. Język ten posiada jedynie kilka fonemów i jest tonalny, co oznacza, że znaczenie słów może zmieniać się w zależności od intonacji. Pirahã potrafią porozumiewać się nie tylko mówiąc, ale również gwizdząc.

Co jednak najdziwniejsze, w języku Pirahã brakuje wielu elementów uznawanych za podstawowe w innych językach: liczebników, pojęć dotyczących kolorów, złożonych struktur gramatycznych. To język skrojony pod ich potrzeby: prosty, bez ozdobników, ale idealnie funkcjonalny w środowisku Amazonii.

Pirahã nie posiadają systemu liczbowego. Zamiast precyzyjnych liczebników używają ogólnych określeń typu „mało” i „dużo”. Nie istnieje u nich nawet podstawowe rozróżnienie „jeden”, „dwa”, „trzy”. Dlaczego? Klucz tkwi w ich kulturze. Brak potrzeby liczenia wynika z prostoty ich życia: nie gromadzą zapasów, nie prowadza handlu w klasycznym rozumieniu, nie planują długoterminowo. Dla nich znaczenie ma to, co tu i teraz - a do tego nie potrzeba liczb.

W 1986 roku badacz Daniel Everett odkrył, że w języku Pirahã istnieją jedynie dwa słowa odnoszące się do liczb: hói i hoí, które początkowo zinterpretowano jako oznaczające odpowiednio „jeden” i „dwa”. Jednak niemal 20 lat później dalsze badania wykazały, że te słowa nie odnoszą się do konkretnych liczb, lecz raczej do ogólnych pojęć „mniej” i „więcej”.

W jednym z eksperymentów na stole układano kolejno dziesięć szpulek nici, dodając je po jednej. Następnie pytano członków społeczności Pirahã, ile szpulek widzą. Wszyscy czterej badani zgodnie z wcześniejszą hipotezą używali słowa hói dla jednej szpulki, hoí dla dwóch, a w przypadku większej liczby szpulek stosowali mieszankę hoí i słowa oznaczającego „wiele”.

W drugim eksperymencie procedurę odwrócono: na stole od razu znajdowało się dziesięć szpulek, które stopniowo usuwano po jednej. W tym przypadku jeden z uczestników użył słowa hói (wcześniej uznawanego za odpowiednik „jeden”), gdy na stole pozostawało jeszcze sześć szpulek. Co więcej, wszyscy czterej badani konsekwentnie stosowali to samo słowo, gdy liczba szpulek zmniejszyła się do trzech.

Chociaż Michael C. Frank i jego współpracownicy nie podjęli się wyjaśnienia różnic w wynikach obu eksperymentów, doszli do wniosku, że badane terminy są znacznie bardziej prawdopodobne do interpretacji jako określenia względne lub porównawcze, takie jak „kilka” lub „mniej”, niż jako absolutne liczebniki tak, jak np. „jeden”.

OBECNIE
W 2012 roku w społeczności Pirahã otwarto szkołę, w której uczono języka portugalskiego i matematyki. W rezultacie obserwacje dotyczące pojęcia ilości stały się trochę trudniejsze, ponieważ nowa wiedza wpływa na wyniki badań. 

------------
Mam nadzieję, że nie jesteście rozczarowani. Jest jeszcze kilka publikacji o tym języku w Brazylijskich mediach, ale w zasadzie tylko potwierdzają odkrycia Daniela Evretta, Edwarda Gibsona i Petera Gordona. Dodatkowo w źródłach macie po angielsku tekst o językowej rekurencji, a raczej jej braku w języku Pirahã. 
------------
#apwdndziwen < - - -

------------
#ciekawostki #dziwnesowiepytania #brazylia #pinha #amazonia #jezyki
------------
Źródełka to głównie WIKIPEDIA - Angielska i Portugalska
i TO, co jest oparte na oryginalnej pracy wyżej wymienionych panów, jak i obiecana praca/artykuł: REKURENCJA I JEJ BRAK W JĘZYKU Pirahã
9c85d934-6344-4e71-8eab-eef0fd1809f2
39645bf3-dfec-4138-aacc-774f782cbab8
c5c36eab-efb8-4d69-bab6-5badfff03f61
c58bbbb2-e549-4aae-9762-0b57ac4d78dc
8f302b30-336c-457e-9ef7-6d2a5b89adb0
33

Komentarze (33)

UmytaPacha

@Dziwen a ta bździągwa co tam robi jak nic w APWDNExtra nie robi? chyba że robi coś Extra poza APWDN...

324479ae-fde3-4d1c-add2-8e98b4b7871b
Dziwen

@UmytaPacha nie miałem lepszej grafiki na tło. Coś pomyślę w najbliższym czasie. No chyba, że @bojowonastawionaowca zacznie współpracować przy quizach. xD

bojowonastawionaowca

@Dziwen jak zaproponujesz to się zastanowię :p

Dziwen

@bojowonastawionaowca nadal mi wisisz wpis o tym nieskończonym budynku w Korei Północnej jeszcze z poprzedniej serii quizów. XD

Dziwen

A zawołam. xD


@Gepard_z_Libii @AspectOfBread @ebe @Jaszczomp_reaktywacja @Rajki @hellgihad @Kocurowy @Giban @rastabaddon @yerboholik @Okrupnik @BilboBagosz @YourUncle @gastlich @Nickzgeneratora @Ana @arturdwieszopy @Mortikus @mikulec @K44 @Sebgat @Herrmann @HamsKloss @fisti @Koplet @Pigachu @PanSalima @0x34 @Augustyn_Benc-Walski @UjekWujek @macgajster @johnnythefox @Gotten3265 @Niochacz @Budo @Klamra @Agannalo @Kilik @cyberpunkowy_neuromantyk @Kamil_Zdun @Kryik @argonauta @adamszuba @Raverneth @conradowl @Czarnoksieznik_z_Angmaru @opinia-rowna-sie-polityka @panbomboni @Rashan @3t3r @KsRobag @Dlu @DzialaczWiejski @favien-freize @Rozpierpapierduchacz @100mph @Hugs @twombolt @octavian @Danadel @MrFazz @Opornik @RogerThat @rith @Siejek @Vargtimmen @Lunek1 @BoJaProszePaniMamTuPrimaSorta @sireplama @bartas @Fafalala @l__p @rakokuc @Felonious_Gru @Kotuduchawinny @sawa12721 @pingWIN @Tr8025 @LeniwaPanda @KatieWee @Villdeo @Wrzoo @Botana @Vakarian @eloyard @roadie @moll @bori @AbenoKyerto @entropy_ @Fausto @xepo @suseu @razALgul @zuchtomek @bojowonastawionaowca

UmytaPacha

@Dziwen chłop zawołał pół hejto xd

Dziwen

@UmytaPacha na przyszłość nikt nie będzie piorunował moich quizów, bo potem dupsko tylko zawracam. xD

NiebieskiSzpadelNihilizmu

@UmytaPacha przynajmniej na raz (づ•﹏•)づ

macgajster

@Dziwen uuu, admina wołać to trzeba mieć jaja!

Dziwen

@macgajster mógł nie dawać pioruna. xD

sireplama

@Dziwen jeszcze przyjdzie przepraszać:)

Fafalala

@Dziwen co budzisz?

Dziwen

@Fafalala słonko świeci, ptaszki śpiewajo, to budzem. XD

starszy_mechanik

@UmytaPacha o mnie zapomniał ( ͡° ʖ̯ ͡°)

Dziwen

@starszy_mechanik pobrałem listę piorunów z ankiety bez edycji. Wyrzuciłem tylko trzy osoby, co dały piorunka zanim zdążyłem zawołać. xd

starszy_mechanik

@Dziwen aaaa bo ja bojkotuje ankiety [̲̅$̲̅(̲̅ ͡° ͜ʖ ͡°̲̅)̲̅$̲̅]

Dziwen

@eloyard prosto w serce. xD

ErwinoRommelo

Hehe wiec jak wracasz i stara meczy bule ile piw wypiles to latwo wyjsc z opresji

Onestone

@fisti myślałem że to Ferdynand Kiepski xD

Dziwen

@fisti świetny filmik, zaraz odpalę ten dłuższy. Dzięki za to, że je dodałeś.

Heheszki

(2020)

W języku pirahã nie skonstruujesz zdania podrzędnego. Ale za to możesz wrzeszczeć, mruczeć oraz gwizdać – i będzie to zrozumiała dla odbiorcy, prawidłowa gramatycznie wypowiedź. W sercu brazylijskiej Amazonii, wzdłuż rzeki Maici, mieszkają Indianie Pirahã (sami o sobie mówią: Híaitíihí, co można tłumaczyć jako „prości ludzie” albo „wyprostowani ludzie”). Społeczność ta, rozsiana po kilkunastu wioskach, liczy kilkaset osób, które trwają przy tradycyjnych sposobach życia łowców-zbieraczy; żywią ich dżungla i Maici

https://kultura.gazetaprawna.pl/artykuly/1496769,jezyk-piraha-indianie-ksiazka-everett-nie-spij-tu-sa-weze-zycie-i-jezyk-w-amazonskiej-dzungli.html

2020

Umpolung

dwa słowa odnoszące się do liczb: hói i hoí

Tak mi się jakoś skojarzyło

87519e53-94e8-45c2-a24a-71ecf375cb2a
Dziwen

@Umpolung uwielbiam tę scenę. XD

Wrzoo

@Dziwen Jeżu, nawet nie wiesz, jak często nazwa "Piraha" padała u nas na studiach. Językoznawcy ich absolutnie kochają. xD

Dziwen

@Wrzoo zwolennicy Chomskiego podobno nienawidzą. XD

Wrzoo

@Dziwen Jeżu, Chomsky i to jego pierdzielenie o gramatyce uniwersalnej... xD Chłop czasem gadał z sensem, ale innymi razy miał totalne kiełbie we łbie, a upierał się przy tym, jak by od tego jego życie zależało. xD

Dziwen

@Wrzoo trochę zależało, bo bez tego chyba jego teorie tracą na znaczeniu. Najtrudniej przyznać, że latami było się w błędzie. xD

Wrzoo

@Dziwen ale przynajmniej został memem. xD

b7719ea1-978d-49ac-b3e4-a075bfb601cb

Zaloguj się aby komentować