@Lubiepatrzec nie wiem czy to cię zainteresuje, ale nasza rozmowa natchnęła mnie aby sprawdzić jak takie zmiany działy się w Turcji. Wklejam, może cię zaciekawi, albo kogoś innego:
Przemiany Turcji z kraju demokratycznego w kierunku systemu autorytarnego są procesem stopniowym, trwającym od początku XXI wieku, szczególnie po dojściu do władzy Recepa Tayyipa Erdoğana i jego partii AKP (Partia Sprawiedliwości i Rozwoju). Oto główne etapy i mechanizmy tego procesu:---1. Okres początkowy (2002–2010) – demokracja z elementami liberalizacjiAKP wygrała wybory w 2002 roku, prezentując się jako partia umiarkowanie islamska i proeuropejska.Rząd Erdoğana wprowadzał reformy gospodarcze i demokratyczne, które początkowo przybliżały Turcję do Unii Europejskiej.Ograniczano wpływy wojska, które wcześniej miało rolę „strażnika świeckości” i kilkukrotnie przeprowadzało zamachy stanu.---2. Erozja demokracji (2010–2013)W 2010 roku odbyło się referendum konstytucyjne, które formalnie wzmacniało władzę cywilną nad sądami, ale w praktyce pozwoliło AKP obsadzić wymiar sprawiedliwości lojalnymi kadrami.W tym okresie zaczęto marginalizować media niezależne i wprowadzać cenzurę.Protesty w parku Gezi (2013) były punktem zwrotnym – brutalne stłumienie demonstracji pokazało autorytarny zwrot rządu wobec społeczeństwa obywatelskiego.---3. Konsolidacja władzy i czystki (2014–2016)Erdoğan w 2014 roku został prezydentem – stanowisko dotąd głównie ceremonialne zaczęło być używane do realnego sprawowania władzy.Nasilono kontrolę nad mediami: przejęcia gazet, zamykanie redakcji, aresztowania dziennikarzy.Wzrosła polaryzacja społeczeństwa – opozycja była osłabiana, a narracja rządowa coraz bardziej nacjonalistyczno-religijna.---4. Nieudany pucz i stan wyjątkowy (2016–2018)15 lipca 2016 roku doszło do nieudanego zamachu stanu.W odpowiedzi Erdoğan wprowadził stan wyjątkowy, który trwał dwa lata.Pod jego pretekstem przeprowadzono masowe czystki:tysiące wojskowych, sędziów, nauczycieli i urzędników zostało zwolnionych lub aresztowanych,media krytyczne wobec rządu zostały zamknięte,społeczeństwo obywatelskie znalazło się pod silną presją.---5. System prezydencki i autorytaryzm (2018–obecnie)W 2017 roku w referendum przyjęto nową konstytucję, która przekształciła Turcję w system prezydencki.Prezydent zyskał pełną kontrolę nad rządem, wymiarem sprawiedliwości i częścią parlamentu.Zlikwidowano urząd premiera, a Erdoğan stał się centralną postacią życia politycznego.Wybory nadal się odbywają, ale nie są w pełni wolne ani sprawiedliwe – opozycja ma ograniczony dostęp do mediów, a państwowy aparat sprzyja rządzącym.Rząd coraz częściej odwołuje się do nacjonalizmu i islamu jako narzędzia legitymizacji władzy.---PodsumowanieTurcja w ciągu dwóch dekad przeszła drogę od względnie pluralistycznej demokracji do systemu hybrydowego (formalnie demokratycznego, ale z silnymi cechami autorytarnymi). Kluczowe momenty to:podporządkowanie sądów i mediów,brutalne tłumienie protestów,czystki po 2016 roku,reforma konstytucyjna z 2017 roku.Dziś Turcja bywa określana jako autorytaryzm wyborczy – władza opiera się na wyborach, ale realna konkurencja polityczna i wolności obywatelskie są poważnie ograniczone.