Pierwsze pomidory Dzikim przodkiem pomidorów, które znamy współcześnie, był prawdopodobnie pomidor porzeczkowy (Solanum pimpinellifolium) naturalnie rosnący w Ameryce Południowej, na obszarach dzisiejszego południowego Ekwadoru i północnego Peru. Owoce ma czerwone i zupełnie malutkie – tylko trochę większe od dorodnych porzeczek – więc mogłoby się wydawać, że aktualnie nie cieszy się dużym zainteresowaniem. Odgrywa jednak pewną rolę w uprawie współczesnych pomidorów, ponieważ jest odporny i łatwo krzyżuje się z wieloma ich odmianami, pomagając w różnicowaniu ich puli genowej.


Nie wiadomo, kiedy i w jakich dokładnie okolicznościach udomowiono pomidora, ale już co najmniej w VI wieku p.n.e. był uprawiany w południowym Meksyku. W pewnym momencie, na skutek mutacji, w Mezoameryce pojawiła się odmiana dająca większe owoce o bardziej pofałdowanej powierzchni – najprawdopodobniej to właśnie od niej wywodzą się niektóre współczesne odmiany dużych pomidorów.


Pomidory były bardzo ważne między innymi dla Azteków, którzy uprawiali ich różne odmiany. Według doniesień z początku XVI wieku, były one bardzo popularnym widokiem na rynku w Tenochtitlán – stolicy państwa Azteków – gdzie sprzedawcy prezentowali …duże pomidory, małe pomidory, liściaste pomidory, duże wężowate pomidory, pomidory w kształcie sutków, do tego w najróżniejszych kolorach, od jaskrawoczerwonego do żółtego. Potrawy z pomidorów były bardzo popularne w azteckiej kuchni. Przyrządzano z nich między innymi sosy, które również serwowano na straganach na rynku – typowymi składnikami takich sosów były pomidory, papryczki i przyprawy, podobnie jak w salsie pomidorowej tradycyjnie kojarzonej z kuchnią meksykańską.


Aztekowie nazywali zielone pomidory tomatl, a czerwone – xitomatl. Samo słowo „tomatl” oznacza mniej więcej „puchnący owoc”. Nazwy te przejęli później – zresztą razem z samymi pomidorami – Hiszpanie, którzy po podbiciu Meksyku w XVI wieku sprowadzili pomidory do Europy. Nazwa łacińska pomidora zwyczajnego, lycopersicum, oznacza dosłownie "wilczą brzoskwinię".


Na zdjęciu najstarszy pomidor zachowany z liśćmi i owocem pochodzący z XVI-wiecznego zielnika En Tibi Herbarium.


#ciekawostki #przyroda #natura #rosliny #historia #ogrodnictwo #pomidory

tag serii: #7ciekawostekprzyrodniczych

9025577b-1419-4ed0-b8f2-38b90bcab6c7

Komentarze (14)

cebulaZrosolu

@Apaturia zielnik z XVI wieku to musi być coś niesamowitego ( ͡o ͜ʖ ͡o)

Apaturia

@cebulaZrosolu Ten wspomniany we wpisie to naprawdę niesamowita sprawa, 476 zachowanych okazów

Opornik

Pomidory w kształcie sutków where.

Apaturia

@Opornik Taka odmiana na przykład:

804f2f85-bb71-4860-9131-61aea5cf21af
Opornik

@Apaturia A, no proszę.

GordonLameman

A potem jakiś jełop powie, że nie będzie jadł GMO bo nie jest naturalne xD

GazelkaFarelka

@Apaturia Fun fact - pomidor jest de facto rośliną wieloletnią. Po prostu nie toleruje mrozu, więc w naszym klimacie na zimę ginie, ale w naturalnym swoim środowisku płoży się, wypuszcza nowe korzenie z łodygi i rośnie latami.

cebulaZrosolu

@GazelkaFarelka tak samo jak np papryka, też jest wieloletnia ;)

JarosG

@GazelkaFarelka To samo jest z papryką (też psiankowate). Ale w przeciwieństwie do pomidora, paprykę da się względnie łatwo wykopać i przechować do wiosny.

emdet

@Apaturia jako że miałem pracę zaczynać, to się wgłębiłem xD


Na zdjęciu najstarszy pomidor zachowany z liśćmi i owocem pochodzący z XVI-wiecznego zielnika En Tibi Herbarium.

Jest to technicznie drugi najstarszy pomidor. Za pracą Sixteenth-century tomatoes in Europe : Who saw them, what they looked like, and where they came from z 2022 roku:

Our recent revision of the En Tibi herbarium uncovered that it was not made in Ferrara in

1542-3 as had been suggested, but in Bologna around 1558 by the Italian botanist Francesco

Petrollini, who also made the so-called ‘Erbario Cibo’ kept in Rome (Stefanaki et al., 2018;

Stefanaki et al., 2019).

Ale o wcześniejszej publikacji (obraz B), ‘Erbario Cibo’ możemy przeczytać, że:

The tomato specimen in the Rome herbarium has immature fruits.

Czyniąc pomidora z En Tibi Herbarium the earliest surviving specimen with (the remains of) a mature fruit.


W ramach ciekawostki, najstarszym zachowanym pomidorem bez owocu jest ten w Herbarium autorstwa Ulisse Aldrovandi datowany na 1551 (drugi obraz).

The tomato specimen is preserved in the first volume (Fig. 1A), which Aldrovandi started in 1551, and is therefore considered the oldest extant botanical voucher of this New World crop


Załączam: https://www.researchgate.net/publication/357887641_Sixteenth-century_tomatoes_in_Europe_Who_saw_them_what_they_looked_like_and_where_they_came_from

eea72976-cea0-4166-abca-71de72155bb0
a6ff3e1b-4948-4047-add6-3efd09904938
Apaturia

@emdet Jaki świetny artykuł - dzięki za dalsze ciekawostki i za link do publikacji

Maciek

addio pomidory, adio upragnione słoneczka zachodzące za mój zimowy stół. Nadchodzą znów wieczory sałatki niejedzonej, tęsknoty dojmującej i łzy przełknietej w pół...


To nic że jeść ja bjeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeende zupy i tomaty gdy pomnę wciąż wasz świeży miąższ w te witaminy przebogaty


addio pomidory, addio upragnione, w te długie złe miesiące wasz zapach będę czuł

Apaturia

@Maciek Na szczęście teraz nie musimy się już żegnać z pomidorami poza sezonem Ale mama do dziś wspomina, z jakim utęsknieniem kiedyś się na nie czekało.

GazelkaFarelka

@Apaturia Jeżeli już mówimy o nazwach, można wspomnieć, że "pomidor" to Pomme d'Oro czyli złote jabłko, złoty owoc. Nawiązuje do mitycznego kraju Hesperyd z mitologii greckiej, który rzekomo leżał na zachód od cieśniny gibraltarskiej i w którym rosły złote jabłka.

Zaloguj się aby komentować