KTO: János Kádár (wł. János József Czermanik / Csermanek)
GDZIE: Węgry
KIEDY: 1956-1989
-
Ur. 1912 w Rijece (dziś Chorwacja, wówczas Austro-Węgry), zm. 1989 w Budapeszcie.
-
Z pochodzenia był ćwierć-Słowakiem, jego prawdziwe nazwisko brzmiało „Czermanik” (taki wariant pojawia się w księdze metrykalnej chrztu). W węgierskich dokumentach było ono natomiast zapisywane jako „Csermanek”. „Kádár” to z kolei jeden z konspiracyjnych pseudonimów przyszłego przywódcy Węgier.
-
Matka wychowywała go samotnie (to właśnie po niej, jako dziecko nieślubne, otrzymał nazwisko). Ojca poznał dopiero w roku 1960, a więc gdy był już najważniejszą osobą w państwie. Sam Kádár uważał, że matka miała na niego zbyt duży wpływ – mawiał, że ożenił się dopiero w wieku 32 lat, gdyż nie mógł „oddzielić się” od swojej mamy.
-
Kádár nie był „czystym” komunistą. Jego doktryna – zwana żartobliwie „gulaszowym komunizmem” albo po prostu „kadaryzmem” – nie zamierzała powielać bezkrytycznie modelu radzieckiego. Na początku lat 60 Kádár przyzwolił na pewną liberalizację polityczną, pozwolił też na większą wolność słowa, zwiększając rolę opinii publicznej w państwie i zmieniając rolę partii w rozwoju socjalizmu (interpretowaną raczej jako „służba” aniżeli „dowodzenie”).
-
Można powiedzieć, że „politycznym” ojcem Kádára był w pewnym sensie Josip Broz Tito. To on zaproponował Chruszczowowi, aby na stanowisko I sekretarza Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej powołać właśnie Kádára. Wcześniej rozważano kandydaturę innego ważnego polityka, Ferenca Münnicha.
-
Kádár miał coś wspólnego z naszym Gomułką – w latach 1951-1954 siedział w komunistycznym więzieniu, gdzie był torturowany jako rzekomy agent obcych mocarstw (zarzucano mu sympatie projugosłowiańskie). W 1952 roku został skazany na dożywocie, ale w lipcu 1954 wypuszczono go, uniewinniono i zrehabilitowano.
-
Jego pasją były myślistwo (polował z Breżniewem, Fidelem Castro, szachem Iranu Rezą Pahlawim czy królem Nepalu Birendrą Bikram Shah Dev) oraz szachy. Uwielbiał „Przygody dobrego wojaka Szwejka”. Nie cierpiał telewizji. Włączał ją tylko raz w roku – 1 maja – aby obejrzeć relację z obchodów Święta Pracy.
-
Był chyba jedynym dyktatorem, który będąc u władzy …hodował kury. Przy swojej willi w Budapeszcie kazał wybudować kurnik, sam opiekował się drobiem, gdyż przepadał za świeżymi jajkami.
-
Zmarł 6 lipca 1989, dokładnie w dniu oficjalnej rehabilitacji premiera Imre Nagya, którego obalono po fiasku rewolucji w roku 1956, a dwa lata później powieszono. Ludzie, którzy w dniu rehabilitacji Nagya byli obecni na sali sądowej, w wielkim podnieceniu podawali sobie kartki z krótkim zdaniem „Kádár nie żyje!”.
-
W 2007 roku zbeszczeszczono jego grób i …ukradziono jego czaszkę. Do dziś nie wiadomo, gdzie czaszka Kádára (wraz z kilkoma innymi kośćmi szkieletu dyktatora) się znajduje.
#ciekawostkihistoryczne #historia #ciekawostki
@hejto dajcie przycisk do rozwijania postów bo ciężko jest
A jak przeciętny Węgier wspomina tego Kadarę? No i pytanie - czy od niego jest to wino Kadarka?
@sullaf Wspominany jest dość ciepło. Węgrzy jakoś zdają się zapominać o jego roli w 1956 roku (stanął wyraźnie po stronie Sowietów, obiecał Nagyowi, że nie zostanie stracony, a ostatecznie go powieszono). Za Kadara żyło się w miarę ok, mówi się nawet, że Węgry były "najszczęśliwszym barakiem w obozie socjalistycznym".
Jeśli chodzi o kadarkę, to nie - ale nie znaczy to, że nie ma żadnych związków. "Kádár" po węgiersku to "bednarz" - od tego słowa wzięła się nazwa wina (a ściślej mówiąc: winorośli, z której robi się owo wino). "Janos Kadar" to z kolei "Jan Bednarz" po polsku, albo "Jan Bednarski" ( ͡° ͜ʖ ͡°)
@Horkheimer ot, specjalistę poznać po przemyślanej odpowiedzi. Dziękuję!
@Horkheimer „W 1952 roku został skazany na dożywocie, ale w lipcu 1954 wypuszczono go, uniewinniono i zrehabilitowano.” aż szkoda, że nie na karę śmierci. Wtedy by to z całej siły krzyczało „komuszy wymiar sprawiedliwości”.
@Horkheimer kto następny? Tito, bo powiązany z Kaddarem? Może ktoś z Bliskiego Wschodu z lat 50.lub 60. XXw.?
Ameryka Południowa też będzie niezłym źródłem inspiracji.
Będziesz pisał o innych kolaborantach z czasów 2WŚ? Może Quisling?
@jarezz Następny będzie Pinochet a potem dam sondę, niech lud zdecyduje ( ͡° ͜ʖ ͡°) Quisling to dobry pomysł, postać raczej mało znana (poza samym nazwiskiem). Na pewno pojawią się w przyszłym tygodniu Mugabe i Franco, co do pozostałych, to obaczy się. Jak widać - bohaterów do kolejnych odcinków nie brakuje ( ͡° ͜ʖ ͡°)
@Horkheimer z mniej znanych, może nie do końca dyktatorzy ale i nie do końca demokratyczni przywódcy - któryś z prezydentów RPA z czasów apartheidu?
I na sprawa, że biali mieszkańcy RPA, z którymi pracowałem, mówią, że aktualnie jest odwrócony apartheid, a krajem rządzą ludzie, z komunistyczną przeszłością i powiązani z Moskwą. Coś w tym jest, bo RPA dystansuje się od jednoznacznego opowiedzenia się w kwestii wojny na Ukrainie.
"Janos Kadar" to z kolei "Jan Bednarz" po polsku, albo "Jan Bednarski"
@Horkheimer Dobrze, że nie Bednarek ( ͡° ͜ʖ ͡°)
To ja pozwole sobie zgłosić jeszcze jednego kandydata - pułkownika Kadaffiego.
13 odc proszę przybliżyć sylwetkę dyktatora Karakana
Zaloguj się aby komentować