BURKINA FASO NIEWIDZIALNA WOJNA- Akt IV Burkina Faso to miejsce, gdzie wojna toczy się cicho, niemal niezauważona. - Dziwen

GURU

w Agencja Prasowa WDN 2025-01-11T11:34:22+01:00

BURKINA FASO

NIEWIDZIALNA WOJNA- Akt IV

Burkina Faso to miejsce, gdzie wojna toczy się cicho, niemal niezauważona. Dżihadyści, wojsko i cywile uwikłani są w konflikt, który od 2015 roku zmienił życie milionów ludzi. W tej serii przyglądamy się jego genezie, przebiegowi i skutkom. Każda część to inny element tej skomplikowanej historii. Zapraszam.

To CZWARTY wpis serii i możesz rozważyć wcześniejsze przeczytanie poprzednich, do których linki są niżej. W tym przypadku chyba nie jest to konieczne, bo akt IV jest o historii rządów w Burkina Faso, w ważnym dla nas okresie.

------------------------------------------

WSTĘP

Akt I: MALI I UPADEK LIBII

Akt II: BURKINA FASO

Akt III: WYBÓR MIĘDZY ZŁEM, A JESZCZE WIĘKSZYM ZŁEM

> Akt IV: BASTION CHAOSU

Akt V: ŻYCIE W CIENIU KONFLIKTU I TUSZOWANIE PRAWDY

ZAKOŃCZENIE

------------------------------------------

Akt IV: BASTION CHAOSU

Burkina Faso nigdy nie było ostoją stabilności, ale to, co dzieje się teraz, przekracza wszelkie wcześniejsze kryzysy. Na papierze jest to republika, z armią i administracją centralną. W rzeczywistości – połowa kraju jest poza kontrolą rządu, a państwo stopniowo się rozpada.

Po uzyskaniu niepodległości w 1960 roku jako Górna Wolta, Burkina Faso doświadczyło sporej niestabilności politycznej i serii zamachów stanu. Po jednym z nich w wyniku którego zginął prezydent Thomas Sankara, w 1987 roku kapitan Blaise Compaoré przejął władzę. Rządził przez 27 lat, aż do 2014 roku, kiedy to próba zmiany konstytucji w celu przedłużenia jego kadencji wywołała masowe protesty. 30 października 2014 Compaoré wprowadził stan wyjątkowy, odwołał rząd, rozwiązał parlament i wyjechał do Senegalu. Następnego dnia podał się do dymisji ze stanowiska prezydenta, które w jego zastępstwie tymczasowo objął szef armii, generał Honoré Traoré, który był z nim powiązany. Okres przejściowy był naznaczony napięciami i jak pewnie już się domyślacie - próbami zamachów stanu. W listopadzie 2015 roku odbyły się wybory, w wyniku których Roch Marc Christian Kaboré został wybrany prezydentem, co stanowiło pierwsze pokojowe przekazanie władzy w historii kraju.

Struktury państwowe Burkina Faso były słabe, co miało swoje korzenie w latach rządów Blaise'a Compaoré, kiedy to inwestycje ograniczały się niemal wyłącznie do stolicy, Wagadugu, a prowincje – szczególnie na północy – były ignorowane. Po latach korupcji i zaniedbań administracja centralna istniała w praktyce tylko na papierze, pozostawiając mieszkańców oddalonych regionów bez ochrony i wsparcia. Gdy po 2015 roku islamskie bojówki zaczęły atakować północne prowincje, lokalne społeczności, które od dawna pozbawione były infrastruktury i usług publicznych, zostały same. Wojsko pojawiało się rzadko, a jego brutalność – zamiast zapewniać bezpieczeństwo – pogłębiała strach i chaos. W odpowiedzi rząd powołał lokalne milicje, takie jak VDP, o której pisałem w poprzednim akcie.

Prezydent Kaboré uczynił walkę z terroryzmem jednym z głównych priorytetów, choć starał się też działać na innych płaszczyznach i realnie w pewnych sektorach wpłynął pozytywnie na jego rozwój. Jego rząd miał trudności z opanowaniem sytuacji związanej z terroryzmem i realnie brakowało mu pomysłów, które dawałyby pozytywny skutek. W 2020 roku, podczas wyborów krajowych, zagrożenie przemocą ze strony ekstremistów uniemożliwiło głosowanie około 7% elektoratu.

Niezadowolenie wśród wojskowych rosło, co doprowadziło do zamachu stanu w styczniu 2022 roku. Prezydent Kaboré został obalony przez grupę wojskowych, którzy oskarżali go o niezdolność do skutecznej walki z narastającym zagrożeniem ze strony grup dżihadystycznych. Junta dowodzona przez pułkownika Paula-Henriego Sandaogo Damibę, obiecywała zdecydowaną walkę z bojówkami i odbudowę państwa, ale zamiast poprawy przyszła kolejna fala chaosu. Damiba nie spełnił obietnic. Islamskie grupy zbrojne przeprowadzały kolejne ataki, a w wielu prowincjach pojawiły się doniesienia o egzekucjach cywilów oskarżanych przez wojsko o wspieranie dżihadystów. Na domiar złego rząd w Wagadugu zmagał się z narastającą presją społeczną i wewnętrznymi podziałami. We wrześniu 2022 roku doszło do drugiego zamachu stanu – tym razem władzę przejął kapitan Ibrahim Traoré, najmłodszy przywódca w historii Burkina Faso.

Traoré podjął szereg działań mających na celu wzmocnienie pozycji rządu i walkę z narastającym zagrożeniem ze strony grup dżihadystycznych. Zainicjował między innymi stworzenie specjalnych brygad szybkiego reagowania, łączących elitarne jednostki i siły specjalne, aby skuteczniej przeciwdziałać atakom terrorystycznym, ale mimo tych starań, liczba ataków ze strony islamistów wzrosła, a sytuacja bezpieczeństwa uległa pogorszeniu. Nowe władze zaczęły dystansować się od tradycyjnych partnerów, takich jak Francja, oskarżając ją o neokolonialne wpływy, i zacieśniać relacje z państwami afrykańskimi oraz Rosją. W grudniu 2024 roku Burkina Faso, wraz z Mali i Nigrem, ogłosiło wycofanie się z ECOWAS, co ma wejść w życie w tym miesiącu, czyli styczniu 2025 roku. ECOWAS możecie sobie wyobrazić, jako wspólnotę gospodarczą i trochę militarną 15 państw Afrykańskich z elementami przypominającymi znaną nam strefę Schengen, w której przepływ towarów i usług jest łatwiejszy, jak i Unię Europejską, która może przydzielać sankcje i nakazy, ale bez tak dużej władzy bezpośredniej. Dlaczego Traore zdecydował się na taki ruch? ECOWAS w ostatnich latach nałożyło sankcje na Mali, Burkina Faso i Niger w odpowiedzi na zamachy stanu i opóźnienia w organizacji wyborów demokratycznych, a wyjście z organizacji pozwalało uniknąć dalszych nacisków i prób ingerencji w politykę wewnętrzną. Traore postrzega tę organizację, jako narzędzie dominacji regionalnej przez takie państwa jak Nigeria czy Wybrzeże Kości Słoniowej, które mocniej wspierają wartości demokratyczne. Dość kluczową była też opcja na szerszą współpracę z takimi państwami, jak Rosja i Grupą Wagnera, która obecnie występuje pod nazwą Korpusu Afrykańskiego i nadal ma dość kontrowersyjny status w tym regionie.

Zacieśnianie relacji z Rosją zaczęło się od reaktywacji rosyjskiej ambasady w Wagadugu, w grudniu 2023 roku, która była zamknięta od 1992 roku ze względów finansowych. Przywódcy junty wojskowej na długo wcześniej byli podejrzewani o jakieś powiązania z Grupą Wagnera, a przy obalaniu rządu w 2022 roku, ludziom wspierającym Ibrahima Traoré towarzyszyły rosyjskie flagi. W styczniu 2024 roku do kraju przybył rosyjski kontyngent Korpusu Afrykańskiego, liczący 100 żołnierzy, z planami rozszerzenia go o kolejne 200 osób. W kontekście współpracy z Rosją warto zauważyć, że Burkina Faso pod rządami Traore dąży do rozszerzenia partnerstwa poza sferę wojskową. W październiku 2024 roku premier Kyelem de Tambela, podczas wizyty w Moskwie, podkreślił chęć nawiązania współpracy gospodarczej z Rosją, wyrażając niezadowolenie z dotychczasowych zachodnich partnerstw, a po jakimś czasie zadeklarował chęć do dołączenia do BRICS, które jest niezachodnią wersją G7. W Burkina Faso aktywnie działają też Chiny, choć ich zaangażowanie koncentruje się głównie na inwestycjach infrastrukturalnych i energetycznych. W 2024 roku chiński Exim Bank udzielił pożyczki na wsparcie projektów energetyki odnawialnej, co wpisuje się w trendy spotykane w zasadzie na całym kontynencie.

Pod rządami Traoré z biegiem czasu nasilają się represje wobec dziennikarzy i krytyków junty, w tym coraz częściej odnotowywane są przypadki zaginięć i arbitralnych aresztowań. Pod koniec lipca 2024 roku porwano czterech dziennikarzy krytycznych wobec władz, a w sierpniu Human Rights Watch powiadomiła o przypadkach, w których sędziowie i prokuratorzy, prowadzący śledztwa przeciwko zwolennikom junty, byli przymusowo wcielani do armii i wysyłani na front w ramach walki z rebeliantami.

Dziś Burkina Faso to kraj, gdzie władza jest tylko iluzją. Liczba uchodźców wewnętrznych przekroczyła dwa miliony, a setki szkół i ośrodków zdrowia zostało zamkniętych. Wioski, które kiedyś żyły w rytmie pór roku, teraz żyją w rytmie strachu – przed dżihadystami, przed wojskiem, przed milicjami. Dla wielu mieszkańców nie ma już różnicy, kto strzela, bo każdy strzał oznacza śmierć.

Ze względu na to, że w tym akcie omówiłem geopolitykę, zniknie ona z rozkładu jazdy, czyli zostaje nam ostatni element układanki, życie w cieniu konfliktu.

------------------------------------------

Choć starałem się opisać ten konflikt jak najpełniej, zdaję sobie sprawę, że w tak krótkim formacie trudno zamknąć całą jego złożoność. Dlatego ten tekst to tylko zaproszenie do poznania niewidzialnej wojny, a nie kompendium wiedzy. Wszystkie źródła wrzucam razem, choć pewnie jakieś mniejsze pominąłem.

Wpis ma raczej negatywny wydźwięk, bo nie znalazłem zbyt wielu pozytywnych wypowiedzi.

Każdy wpis będzie dodatkowo pod tagiem #apwdnniewidzialnawojnabf . Tak, ten tag sugeruje, że może w przyszłości przeanalizujemy inne "niewidzialne wojny". Tytuł celowo jest trochę prowokacyjny.

------------------------------------------

Zaobserwować społeczność i tagi można tutaj:

> Społeczność AGENCJA PRASOWA WDN <

> #apwdndziwen <

#ciekawostki #burkinafaso #afryka #islam #apwdnniewidzialnawojna #apwdnfeature #politykazagraniczna

------------------------------------------

NA ZDJĘCIACH JEST ODPOWIEDNIO:

- Były prezydent Roch Marc Christian Kaboré

- Ibrahima Traore

- Zwolennicy Traore z rosyjskimi flagami

- Traore i Władimir Fiutin

ŹRÓDŁA: