Co wspólnego ma kamień z Rosetty z podatkami ? W jaki sposób płacono daniny publiczne w starożytnym Egipcie ? Dlaczego były tak ważne ?

Daniny publiczne są nieodłącznym elementem historii świata, to dzięki nim państwa posiadały środki na finansowanie wojen oraz stopniowy rozwój gospodarki. Nie bez powodu Benjamin Franklin wygłosił tezę mówiąco wprost, iż „Na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki.”

Zapraszam Państwa, na krótki artykuł traktujący o istocie oraz genezie danin publicznych występujących w starożytnym Egipcie.

Przed przystąpieniem do skrótowej analizy systemu podatkowego starożytnego Egiptu oraz ciekawostek z nim związanych, warto zaznaczyć czym tak właściwie według definicją są owe podatki. Podatek jest podstawowym rodzajem daniny publicznej. Najszerszym pojęciem określającym jest środek przymusowego przejęcia mienia prywatnego na rzecz państwa w celu realizacji zadań publicznych.

1. Kamień z Rosetty.

Kamień z Rosetty jest zabytkiem piśmiennictwa staroegipskiego, którego odkrycie miało miejsce 15 lipca 1799 roku podczas prowadzonych robót fortyfikacyjnych w twierdzy fortu Rachid znajdującego się w egipskim porcie Rosette. Wydarzenie to miało miejsce podczas trwania wyprawy Napoleona Bonaparte do Egiptu. Odkrycie to miało przełomowe znaczenie, gdyż pozwoliło na odczytanie Egipskich hieroglifów poprzez dekonstrukcje tekstu zapisanego na owym kamieniu. Jednakże co wspólnego miał kamień z Rosetty z podatkami ? Treść, która znajdowała się na zabytku skonstruowana została w taki sposób aby wychwalać dokonania faraona Ptolemeusza V. Był to swoisty dekret sporządzony z okazji rocznicy koronacji, który miał na celu wyniesie władcy na „piedestał” ukazując jego łaskawość oraz dobre zarządzanie państwem. Wracając do meritum – W owym dekrecie faraon nadaje kapłanom immunitet podatkowy, jednocześnie podnosząc ich dochody. Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż Egipski system podatkowy był jednym z pierwszych na świecie.

2. W jaki sposób płacono podatki w starożytnym Egipcie ?

System podatkowy oparty na w pełni zorganizowanym poborze danin publicznych znany jest z czasów panowania I oraz II dynastii ( okolice roku 3200 p.n.e ). Daniny składane były bowiem w formie niepieniężnej. Czym więc płacono ? Przede wszystkim podatek uiszczany był w bydle oraz zbożu, natomiast rzemieślnicy wypłacali go poprzez wydawanie wytworzonych przez siebie towarów. Wspominając o starożytnym Egipcie niewątpliwie należy zwrócić również uwagę na system skarbowy, który potrafił w niezwykle skuteczny sposób egzekwować ściągalność określonych należności wobec państwa. Charakterystycznym elementem egipskiego systemu podatkowego były zwolnienia podatkowe dla duchownych ( utrwalone na dekrecie opisanym na kamieniu z Rosetty ) oraz przywileje podatkowe przewidziane dla egipskich żołnierzy.

3. Dlaczego podatki/daniny są tak ważne ?

W tym miejscu przede wszystkim należy zwrócić uwagę na prymarne funkcje danin publicznych. Daniny pozwalały na stworzenie społeczeństwa opartego na wspólnotowym przekazywaniu dóbr na rzecz kraju w którym przyszło nam egzystować. To dzięki podatkom państwo dysponuje środkami pozwalającymi na rozwój wewnętrzny, w tym również prowadzenie wojen oraz dbanie o bezpieczeństwo obywatela.

4. Dlaczego daniny pobierano w sposób niepieniężny ?

Daniny w starożytności pobierane były w formie niepieniężnej, gdyż w znacznym stopniu ułatwiało to proces ściągalności zobowiązań od „dłużnika”. Rolnikowi było bowiem znacznie łatwiej zapłacić korzystając z części zebranych plonów, bądź odstępując bydła niźli korzystając z systemu monetarnego. Naturalną koleją rzeczy system podatkowy, który początkowo oparty był na daninach pobieranych w formie niepieniężnej stopniowo ewoluował uzależniając się od środka płatniczego, w tym złota, kruszcu, monet. Podatki od zawsze były, więc siłą napędową rozwoju każdego istniejącego państwa.

Bibliografia :

Stanisław, Owsiak. "Z historii daniny publicznej i podatku." (2000).

Wikipedia.pl, https://pl.wikipedia.org/wiki/Kamie%C5%84_z_Rosetty, dostęp: 07.11.2022

Karczyński, Łukasz. "Zarys teorii danin publicznych i prawa daninowego." (2016).

Pitax.pl, https://www.pitax.pl/wiedza/aktualnosci/podatki-rys-historyczno-jezykowy-cz-i/, dostęp 08.11.2022

#ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #seasoncontent

Jako pasjonat historii i szeroko rozumianych nauk ekonomicznych oraz jej pochodnych w ramach hobby piszę, krótkie artykuły popularnonaukowe. Warsztat pisarski nie jest idealny, ale być może tematyka was zainteresuje. Na początku przekleje kilka wpisów, które pierwotnie znalazły się na zepsutym portalu xD

Spoglądając w głąb historii kształtowania się systemów podatkowych poszczególnych państw, jesteśmy w stanie dostrzec wiele przykładów absurdalnych i zabawnych choć nie lada interesujących pod względem korzyści ekonomicznym przedmiotów będących podstawą opodatkowania. Dzisiaj postaram się przybliżyć państwu podatek od którego wywodzi się słynna łacińska sentencja „Pecunia non olet”.

Przenieśmy się w tym celu do starożytnego Rzymu. Rządy w owym państwie sprawował wówczas cesarz Wespazjan, który uważany jest za dobrego władcę, który podczas swojego panowania przeprowadził szereg reform umacniając tym samym granice cesarstwa. Jednakże na potrzeby artykułu przyjrzymy się na pozór absurdalnemu pomysłowi opodatkowania moczu. Czy oby na pewno pomysł ten był absurdalny ?

Odpowiedzi na to pytanie należy doszukiwać się we właściwościach moczu, który znajdował swoje zastosowanie w życiu ludzi starożytnych. W skład moczu wchodzi bowiem amoniak, który sprawdza się znakomicie jako środek piorący i był wykorzystywany przez tzw. „fullo” czyli Rzymskich praczy. Garbarze, również korzystali z moczu podczas oczyszczania skór zwierzęcych ze znajdującej się na nich sierści. W ramach ciekawostki należy wspomnieć o szalonym pomyśle mieszkańców starożytnego Rzymu, którzy w ramach eksperymentu próbowali wybielać swoje zęby korzystając z moczu jako płynu do płukania jamy ustnej. W jaki sposób zbierano urynę ? Urynę zbierano poprzez zlewanie jej z poszczególnych toalet oraz rozlewanie ich do specjalnie przygotowanych ogromnych kadzi.

Jak się okazało podatek ten był niezwykle dochodowy, gdyż według doniesień historyków miał on duży udział w uzupełnianiu braków finansowych cesarstwa. Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż bardzo trudno oszacować podmioty opodatkowania, gdyż nie do końca jasne jest czy ów podatek płacony był przez każdego obywatela czy tylko i wyłącznie przez grabarzy oraz praczy.

           Podatek od uryny wprowadzony w cesarstwie krytykował Tytus, będący synem Wespazjana. Cesarz zareagował w sposób niezwykle interesujący podsuwając pod nos Tytusa pieniądze pochodzące z pierwszej raty podatku pytając przy tym „„czy nie razi go zapach?”, a na jego odpowiedź przeczącą odrzekł „A przecież to z uryny”. Pochodzenie sentencji odnosi się do owego dialogu i jest to pewnego rodzaju podsumowanie, iż pieniądze pochodzące z dowolnych biznesów mają taką samą wartość.

#ciekawostki #finanse #gospodarka #SeasonContent

Bibliografia :

Imperiumromanum, „Podatek od moczu cesarza Wespazjana, https://imperiumromanum.pl/ciekawostka/podatek-od-moczu/ , dostęp: 09.11.2022

Historykon, Czy wiesz co wspólnego ma podatek od moczu ze słynnym powiedzeniem „Pecunia non olet”?, https://historykon.pl/czy-wiesz-co-wspolnego-ma-podatek-od-moczu-ze-slynnym-powiedzeniem-pecunia-non-olet/ , dostęp: 09.11.2022

Muzeumpilzno, HISTORIA Z PORTFELA - NIE ŚMIERDZĄCE PIENIĄDZE CESARZA WESPAZJANA, http://www.muzeumpilzno.pl/historia-z-portfela---nie-smierdzace-pieniadze-cesarza-wespazjana , dostęp: 09.11.2022

national-geographic, Denerwują cię podatki? Ciesz się, że nie mieszkasz w starożytnym Rzymie, https://www.national-geographic.pl/artykul/denerwuja-cie-podatki-ciesz-sie-ze-nie-mieszkasz-w-starozytnym-rzymie , dostęp 09.11.2022

wikipedia, Wespazjan, https://pl.wikipedia.org/wiki/Wespazjan , dostęp: 09.11.2022