Wybrane rocznice wypadające 5 stycznia.
Nietypowe święta: Dzień Bitej Śmietany, Dzień Hipnotyzmu
https://youtu.be/ukc6aZiU-8U
#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia
Nietypowe święta: Dzień Bitej Śmietany, Dzień Hipnotyzmu
-
1477 – Wojna szwajcarsko-lotaryńsko-burgundzka: zwycięstwo wojsk szwajcarsko-lotaryńskich w bitwie pod Nancy, w której poległ książę Burgundii Karol Śmiały, a jego następczynią została córka Maria I.
-
1580 – Król Stefan Batory zunifikował systemy monetarne Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
-
1665 – We Francji ukazało się pierwsze wydanie pierwszego europejskiego czasopisma naukowego zajmującego się literaturą „Journal des Savants”.
-
1719 – W Wiedniu został zawarty przez pełnomocników antyrosyjski sojusz między cesarzem Karolem VI Habsburgiem, królem Wielkiej Brytanii i elektorem Hanoweru Jerzym I oraz księciem elektorem Saksonii i królem Polski Augustem II Mocnym, mający pozostawać w zawieszeniu aż do formalnego potwierdzenia przez Sejm, do czego nie doszło z powodu zrywania obrad.
-
1757 – Szaleniec Robert-François Damiens usiłował zasztyletować w Wersalu króla Francji Ludwika XV.
-
1762 – Po śmierci carycy Rosji Elżbiety Romanowej jej następcą został Piotr III Romanow, dzięki czemu ocalały Prusy, pobite przez Rosjan w wojnie siedmioletniej. Nowy car zawarł z Fryderykiem II Wielkim korzystny dla Prusaków pokój (tzw. cud domu brandenburskiego).
-
1769 – James Watt opatentował maszynę parową. Watt udoskonalił tak naprawdę atmosferyczny silnik parowy zbudowany wcześniej przez Thomasa Newcomena.
-
1781 - Rewolucja Amerykańska: Richmond w Wirginii zostało spalone przez Brytyjczyków dowodzonych przez amerykańskiego zdrajcę Benedicta Arnolda.
-
1809 – Imperium Osmańskie i Wielka Brytania zawarły traktat przewidujący, że okręty żadnego innego mocarstwa nie będą miały wstępu do cieśnin Dardanele i Bosfor.
-
1855 – Gen. Ramón Castilla został po raz trzeci prezydentem Peru. Podczas swoich ponad dwudziestoletnich rządów ustabilizował politykę Peru, zniósł niewolnictwo i podatek pogłówny od Indian. Dzięki zyskom z eksportu guano zredukował zadłużenie i poprawił transport. Zainicjował wiele reform dotyczących m.in. oświaty.
-
1866 – Władze rosyjskie wprowadziły obowiązek nauki języka rosyjskiego we wszystkich gimnazjach Królestwa Polskiego.
-
1878 - X wojna rosyjsko-turecka: rozpoczęła się czwarta bitwa pod Szipką w której decydujące zwycięstwo odniosły wojska rosyjskie.
-
1895 – W Paryżu odbyła się publiczna degradacja kapitana pochodzenia żydowskiego Alfreda Dreyfusa, niesłusznie skazanego za zdradę państwa na dożywotnie pozbawienie wolności.
-
1909 – Kolumbia uznała niepodległość swej byłej prowincji Panamy.
-
1913 - I wojna Bałkańska: Zaczęła się bitwa morska pod Lemnos. Grecy zmusili flotę Turecką do wycofania się.
-
1914 – W fabrykach Ford Motor Company wprowadzono 8-godzinny dzień pracy.
-
1916 - Amerykanin Charles Hatfield "wywołał" ulewne deszcze które w nadchodzących dniach spusztoszą San Diego w Kalifornii. Hatfield był domorosłym "zaklinaczem" deszczu. W wieku 25 lat Hatfield w wolnym czasie dużo czytał o „zaklinaniu deszczu” i wkrótce rozpoczął pracę nad własnymi metodami produkcji deszczu. W 1902 roku stworzył tajną recepturę złożoną z 23 chemikaliów, które umieszczał w dużych ocynkowanych zbiornikach odparowujących. Twierdził, że to one przyciągają deszcz. W 1904 roku "udało" mu się wywołać deszcz dla rolników z okolic Los Angeles, za co otrzymał od nich 100 dolarów. Według raportów Instytutu Meteorologii deszcz „wywołany” przez Hatfielda był jedynie częścią nadchodzącej burzy. Mimo to Hatfield zaczął otrzymywać wiele zleceń. Obiecał Los Angeles 18 cali (46 cm) deszczu, na czym zarobił 1000 dolarów. W 1906 roku został zaproszony do kanadyjskiego Jukonu, gdzie miał wywołać deszcz potrzebny kopalni złota. Miał za to otrzymać 10 tysięcy dolarów. Po kilku nie udanych próbach zwiał zbierając jedynie 1100 dolarów. Ta porażka jednak nie zniechęciła jego zwolenników. W 1915 rada miasta San Diego zwróciła się do Hatfielda z prośbą o sprowadzenie deszczu w celu napełnienia zbiornika Dam Morena. Rada przegłosowała opłatę w wys. 10 tysięcy dolarów za cały zbiornik. Formalna umowa nigdy nie została zawarta, a sam Hatfield nadal opierał się na ustnych deklaracjach. Hatfield wraz z bratem zbudował wieżę nad jeziorem Morena. 5 stycznia 1916 r. zaczął padać ulewny deszcz, który z dnia na dzień stawał się coraz silniejszy. Suche koryta rzek zaczęły się przepełniać. Powodzie niszczyły mosty, pociągi i zrywały kable telefoniczne – nie wspominając o zalaniu wielu domów i gospodarstw. Tamy Sweetwater Dam i w Lower Otay Lake przepełniły się. Deszcz ustał 20 stycznia, ale wznowił się dwa dni później. 27 stycznia tama Lower Otay pękła, powodując spustoszenie i prawdopodobnie śmierć 20 osób. 4 lutego Hatfield powiedział na konferencji prasowej, że szkody nie powstały z jego winy a miasto powinno było podjąć zawczasu odpowiednie środki ostrożności. Hatfield spełnił warunki umowy (napełnianie zbiornika), ale Rada miasta zgodziła się zapłacić pod warunkiem przejęcia przez Hatfielda odpowiedzialności za szkody w wysokości 3,5 mln dolarów. Poza tym nie było pisemnej umowy. Hatfield próbował najpierw wyciągnąć 4000 dolarów, a później pozwał Radę do sądu. W dwóch procesach deszcz został uznany za czyn Boży, co zwolniło go z odpowiedzialności za szkody, ale oznaczało równocześnie brak zapłaty. Po wybuchu wielkiego kryzysu Hatfield wrócił do swojej dawnej profesji, czyli sprzedaży maszyn do szycia. Zmarł w 1958 roku, zabierając swoją chemiczną formułę do grobu. Hatfield odniósł co najmniej 500 sukcesów. Według późniejszych komentatorów sukcesy Hatfielda wynikały głównie z jego umiejętności meteorologicznych i wyczucia okresów z wysokim prawdopodobieństwem deszczu.
-
1919 – W nocy z 4 na 5 stycznia środowiska prawicowe przeprowadziły nieudaną próbę obalenia rządu Jędrzeja Moraczewskiego.
-
1919 - Armia Czerwona zdobyła Mińsk; upadek Białoruskiej Republiki Ludowej.
-
1919 - Polskie wojska rozpoczęły odwrót z atakowanego przez bolszewików Wilna.
-
1919 - W Monachium Anton Drexler założył Niemiecką Partię Robotniczą (DAP), przemianowaną później na NSDAP.
-
1925 – Otwarto Polski Urząd Pocztowo-Telegraficzny nr 3, późniejszy Urząd Pocztowy nr 1 w Gdańsku, znany z bohaterskiej obrony we wrześniu 1939.
-
1925 – Nellie Tayloe Ross objęła funkcję gubernator Wyoming, stając się pierwszą kobietą na stanowisku gubernatora stanowego.
-
1929 – Podjęto decyzję o przyspieszeniu kolektywizacji w ZSRR.
-
1931 - Urodził się Robert Duvall, amerykański aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Sześciokrotnie nominowany do Oscara, otrzymał go raz za występ w filmie "Pod czułą kontrolą" (1983). Otrzymał też cztery Złote Globy.
-
1933 – Rozpoczęto budowę Mostu Golden Gate w San Francisco. Pomarańczowy most wiszący jest dziś obok więzienia Alcatraz i tramwajów linowych jednym z symboli miasta.
-
1938 - Urodził się Jan Karol I Burbon, król Hiszpanii w latach 1975-2014. Po wstąpieniu na tron opowiedział się za demontażem systemu zbudowanego przez Franco i za przyjęciem przez Hiszpanię ustroju demokratycznego. Prawowitość panowania Juana Carlosa została potwierdzona, kiedy jego ojciec zrzekł się praw do tronu na rzecz jego w 1977. Wielka popularność monarchy zaczęła słabnąć od 2012 roku, po skandalach w rodzinie; części społeczeństwa przeszkadzał wystawny tryb życia króla, podczas gdy kraj zmagał się z kryzysem finansowym. W dodatku Juan Carlos zaczął podupadać na zdrowiu. 2 czerwca 2014 zapowiedział abdykację na rzecz swego syna, księcia Filipa.
-
1939 – W swej alpejskiej rezydencji w Berchtesgaden Adolf Hitler przyjął ministra spraw zagranicznych Józefa Becka.
-
1941 – II wojna światowa w Afryce: wojska brytyjskie zdobyły okupowane przez Włochów miasto Bardija w Libii.
-
1941 - Amy Johnson (ur. 1903) zaginęła po wyskoczeniu ze swojego samolotu nad Tamizą. Johnson była angielską pilotką, pierwszą kobietą która samotnie przeleciała samolotem z Londynu do Australii.
-
1941 - Urodził się Hayao Miyazaki, japoński reżyser filmów animowanych, rysownik i mangaka. Wyreżyserował większość ze znanych filmów wytwórni Studio Ghibli takich jak: "Mój sąsiad Totoro" (1988), "Szkarłatny Pilot" (1992), "Spirited Away: w krainie bogów" (2001), "Zrywa się wiatr" (2013).
-
1942 – Założono PPR (Polską Partię Robotniczą).
-
1944 – W nocy z 5 na 6 stycznia 358 bombowców RAF dokonało nalotu na Szczecin.
-
1945 – Polska i ZSRR nawiązały pełne stosunki dyplomatyczne.
-
1946 – Nacjonalistyczny rząd chiński uznał niepodległość Mongolii.
-
1946 – W Warszawie wyjechał na trasę pierwszy trolejbus. Trolejbus był darem Moskwy dla Warszawy. Warszawskie trolejbusy przetrwały do 1995 roku.
-
1949 - Indonezyjska Rewolucja Narodowa: w mieście Rengat w prowincji Riau na Sumatrze holenderscy żołnierze dokonali masakry od 80 do 400 (wg strony holenderskiej) lub od 1500 do 2600 mieszkańców (wg strony indonezyjskiej).
-
1949 - W Moskwie rozpoczęła się konferencja na której powołano do istnienia RWPG.
-
1950 - W Swierdłowsku miała miejsce katastrofa samolotu drużyny WWS MWO Moskwa. Zginęli wszyscy spośród 19 osób znajdujących się na pokładzie, w tym 11 zawodników drużyny hokejowej WWS MWO Moskwa i 6 członków załogi samolotu. Drużyna WWS MWO Moskwa została utworzona przez Wasilija Stalina, dowódcę Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego i syna dyktatora Józefa Stalina. Dzięki staraniom Wasilija drużyna została zasilona przez najlepszych radzieckich hokeistów, a on sam miał co do niej nadzieję na zdobycie mistrzostwa kraju. Przed wyjazdem na pierwszy w sezonie mecz do Czelabińska z miejscowym Dzierżyńcem trener zespołu Borys Boczarnikow zwrócił się do Wasilija o udostępnienie samolotu, co pozwoliłoby uniknąć wielogodzinnej podróży pociągiem przez Syberię. Wasilij szybko zorganizował samolot, dla drużyny podstawiono Lisunowa Li-2. Wylot nastąpił 5 stycznia, drużyna miała przybyć do Czelabińska i mieć trzy dni na przygotowania do meczu. Warunki atmosferyczne były jednak złe, a w okolicach miejsca docelowego bardzo złe. Lotnisko w Czelabińsku zostało zamknięte, a samolot skierowano do Swierdłowska, gdzie musiał długo oczekiwać na swoją kolej do lądowania. Załoga wykonała pięć nieudanych prób podejścia do lądowania, wszystkie przerywano z powodu braku widzialności. Szósta próba zakończyła się katastrofą, a zderzenia z ziemią nie przeżył żaden z pasażerów. Na informację o katastrofie Wasilij wpadł w panikę, gdyż drużyna była stworzona przez niego, wielu zawodników zmieniło barwy klubowe w niejasnych okolicznościach, a dodatkowo samolot, w którym zginęła załoga, został wypożyczony bez zgody Stalina. Informację o katastrofie Wasilij zataił, uniemożliwiając publikację jej w prasie, w efekcie czego rozeszła się jedynie w Czelabińsku. Wasilij obawiał się gniewu ojca, dlatego też podjął szerokie starania, by informacja o tym zdarzeniu nie dotarła do niego. W tym celu w ciągu jednego dnia skompletował nowy zespół i postarał się o rozegranie meczu w Czelabińsku zgodnie z planem. Według części źródeł starania Wasilija o zatajenie informacji przed ojcem udały się i dyktator nie dowiedział się o niej aż do swojej śmierci 5 marca 1953 roku.
-
1954 – Dokonano oblotu myśliwca MiG-19. Był to pierwszy masowo produkowany radziecki myśliwiec zdolny do przekroczenia bariery dźwięku w locie poziomym. Polska używała kilkadziesiąt egzemplarzy tych maszyn, ale szybko wyszły z użycia na korzyść prostszego i nowszego Miga 21.
-
1956 – W Warszawie odbyło się pierwsze zebranie Klubu Krzywego Koła. Był to klub dyskusyjny zajmujący krytyczne stanowisko wobec komunistycznych władz, działał w latach 1955-1962 i należeli do niego tacy ludzie jak: Władysław Bartoszewski, Jerzy Urban, Jan Olszewski czy Adam Michnik.
-
1959 – Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów podjął decyzję o budowie rafinerii w Płocku.
-
1961 - Nigeria zerwała stosunki dyplomatyczne z Francją w proteście przeciwko francuskim próbom atomowym na Saharze algierskiej.
-
1961 - Włoski rzeźbiarz Alfredo Fioravanti zgłosił się do amerykańskiego konsulatu w Rzymie i ujawnił, że brał udział w oszustwie archeologicznym, będąc częścią zespołu, który wykuwał figury trzech etruskich wojowników z terakoty, zakupionych w 1933 roku przez Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku.
-
1965 – Premiera pierwszego odcinka pierwszego polskiego serialu telewizyjnego "Barbara i Jan" w reżyserii Hieronima Przybyła i Jerzego Ziarnika.
-
1966 – W rozegranym w Liverpoolu pierwszym w historii meczu piłkarskich reprezentacji Anglii i Polski padł remis 1:1
-
1967 – W wyniku nieudolnego remontu zawaliła się wieża świdnickiego ratusza. Odbudowaną wieżę otwarto w 2012 roku.
-
1968 – Alexander Dubček został wybrany na pierwszego sekretarza Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Swój program określał głośnym w swoim czasie sloganem „socjalizm z ludzką twarzą”. Po interwencji wojsk Układu Warszawskiego z czasem wykluczony z partii (1970) i odsunięty od wszelkich funkcji.
-
1968 - Urodził się Andrzej "Endrju" Gołota, polski bokser, brązowy medalista olimpijski z Seulu i mistrzostw Europy z Aten, zawodowy mistrz Ameryki Północnej federacji IBF, czterokrotny mistrz Polski w wadze ciężkiej.
-
1969 - W katastrofie afgańskiego Boeinga 727 na lotnisku Gatwick w Londynie zginęły 52 osoby.
-
1969 - Urodził się Marilyn Manson, amerykański wokalista, członek zespołu Marilyn Manson. Uznawany za skandalistę, był tematem wielu kontrowersji, szczególnie pod koniec lat 90. XX wieku. Znany z prowokujących tekstów, kontrowersyjnego wizerunku i zachowania. Jest też bohaterem legendy miejskiej z lat 90. wedle której usunął sobie dwa żebra, by móc uprawiać samodzielnie seks oralny.
-
1970 - Trzęsienie ziemi o sile 7.1 w chińskim Tonghai zabiło między 10,000 a 15,621 ludzi.
-
1971 – Socjalistyczny rząd chilijski Salvadora Allende nawiązał stosunki dyplomatyczne z ChRL.
-
1972 – Polska uznała niepodległość Bangladeszu.
-
1972 – Prezydent USA Richard Nixon ogłosił rozpoczęcie programu załogowych lotów kosmicznych przy użyciu wahadłowców.
-
1974 - W nowozelandzkiej stacji badawczej Vanda na Antarktydzie odnotowano nieaktualną już rekordowo temperaturę (+15,0 °C).
-
1975 – 12 osób zginęło w wyniku uderzenia dowodzonego przez polskiego kapitana statku MV „Lake Illawarra” w Most Tasmana w Hobart na Tasmanii, co doprowadziło do jego częściowego zawalenia.
-
1975 - Urodził się Bradley Cooper, amerykański aktor, trzykrotnie nominowany do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego.
-
1976 – Kambodża została przemianowana przez Czerwonych Khmerów na Kampuczę.
-
1981 – Wojna iracko-irańska: rozpoczęła się pierwsza, nieudana kontrofensywa wojsk irańskich (operacja „Nasr”).
-
1981 - Urodził się Joel Thomas Zimmerman, znany bardziej jako deadmau5 - kanadyjski DJ i kompozytor muzyki elektronicznej. Deadmau5 jest obecnie jednym z najlepiej opłacanych producentów muzyki elektronicznej na świecie.
-
1981 – Antoni Piechniczek został selekcjonerem piłkarskiej reprezentacji Polski. Uzyskał z nią awans na mistrzostwa świata w Hiszpanii w 1982, na których polska drużyna zajęła trzecie miejsce. Wywalczył również awans na mistrzostwa świata w Meksyku w 1986, gdzie reprezentacja Polski przegrała w 1/8 finału. Złożył rezygnację w czerwcu 1986. Ponownie objął funkcję selekcjonera reprezentacji w maju 1996. Nie udało mu się jednak doprowadzić kadry do awansu na mistrzostwa świata we Francji. Bohdan Łazuka zaśpiewał o Piechniczku i jego kadrze piosenkę "Tajemnica Mundialu", padają w niej słowa: "Entliczek pentliczek co zrobi Piechniczek".
-
1984 – Richard Stallman uruchomił projekt GNU – uniksopodobny system operacyjny złożony wyłącznie z wolnego oprogramowania. GNU zapoczątkowany został przez Richarda Stallmana i był pierwszym projektem Free Software Foundation (FSF).
-
1985 – Zakończyła się ewakuacja etiopskich Żydów do Izraela (operacja „Mojżesz”).
-
1987 - Prezydent USA Ronald Reagan przeszedł operację usunięcia guza prostaty.
-
1991 – Wojska gruzińskie wkroczyły do Cchinwali w celu likwidacji Południowoosetyjskiego Okręgu Autonomicznego – początek wojny w Osetii Południowej.
-
1993 – Na szkockich Szetlandach rozbił się tankowiec MV „Braer”, co spowodowało wyciek 84 700 ton ropy naftowej.
-
1996 – Yehiya Ayyash, członek Hamasu stojący za kilkoma zamachami terrorystycznymi w Izraelu, zginął w wyniku eksplozji bomby ukrytej przez izraelskie służby specjalne w jego telefonie komórkowym.
-
2001 – Premiera komedii filmowej "Pieniądze to nie wszystko" w reżyserii Juliusza Machulskiego. Zajebisty film z zajebistą muzyką braci Golec.
-
2003 - 22 osoby zginęły, a ponad 100 zostało rannych w dwóch samobójczych zamachach bombowych w Tel Awiwie.
-
2003 - Miał miejsce pierwszy od 1296 roku tranzyt Saturna i jego księżyca Tytana na tle Mgławicy Kraba. Dzięki promieniowaniu rentgenowskiemu emitowanemu przez znajdujący się w mgławicy pulsar zarejestrowano obraz i zmierzono grubość atmosfery Tytana.
-
2003 - Rolandas Paksas wygrał w drugiej turze wybory prezydenckie na Litwie. Paksas "zasłynął" tym że był pierwszym europejskim prezydentem usuniętym z urzędu w trybie impeachmentu.
-
2005 – Dotychczasowy minister spraw zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz został marszałkiem Sejmu, zastępując Józefa Oleksego, który podał się do dymisji po uznaniu go przez sąd za kłamcę lustracyjnego. Nowym ministrem spraw zagranicznych został Adam Daniel Rotfeld.
-
2005 – Odkryto planetę karłowatą Eris. Odkrycie zostało ogłoszone dopiero 29 lipca. (136199) Eris jest obiektem transneptunowym, którego masę już wkrótce po odkryciu oszacowano jako większą niż masa Plutona i z tego powodu w mediach nazywany był dziesiątą planetą. Jednak 24 sierpnia 2006 roku zdecydowano, że Eris, podobnie jak Pluton i Ceres, zaliczona będzie do nowej klasy obiektów – planet karłowatych.
-
2007 - Otwarto pierwszy odcinek superszybkiej kolei na Tajwanie. Po odcinku poruszają się pociągi Shinkansen typu 700T, osiągające prędkość 300 km/h, dzięki czemu podróż pomiędzy Tajpej a Kaohsiung skróciła się z 4,5 godziny do około 90 minut.
-
2008 – Ubiegający się o reelekcję Micheil Saakaszwili wygrał w pierwszej turze wybory prezydenckie w Gruzji.
-
2009 – W tzw. zielonej strefie w Bagdadzie otwarto największy na świecie budynek ambasady USA.
-
2011 - Na antenie TVP1 wyemitowano 2000. odcinek serialu Klan.
-
2013 – W Warszawie odbyło się oficjalne pożegnanie tramwajów typu 13N, które służyły tam w latach 1959–2012. To takim tramwajem jeździł Karol Krawczyk w Miodowych Latach.
-
2014 - Zmarł Eusébio (ur. 1942), portugalski piłkarz, który występował na pozycji środkowego napastnika, nazywany „Czarną Panterą” lub „Czarną Perłą z Mozambiku”. Przez wielu uważany za jednego z najlepszych piłkarzy w historii piłki nożnej. Legenda Benfiki i portugalskiej piłki. Przed stadionem Estádio da Luz stoi jego pomnik, a on sam należał do sztabu szkoleniowego lizbońskiego klubu. W czasie kariery w meczach oficjalnych strzelił 692 udokumentowane bramki.
-
2021 – Rozpoczęło swoją działalność Radio 357
-
2022 - Protesty w Kazachstanie: Prezydent Kazachstanu Kasym-Żomart Tokajew wprowadził w nocy z 4 na 5 stycznia stan wyjątkowy w obwodzie mangystauskim i Ałmaty, który wszedł w życie z dniem 5 stycznia. Tego samego dnia stan wyjątkowy rozszerzono na całe kazachskie terytorium. Tokajew przejął ponadto funkcję przewodniczącego kazachskiej Rady Bezpieczeństwa od Nursułtana Nazarbajewa i zdymisjonował premiera Asqara Mamina.
-
2023 – W Watykanie odbył się pogrzeb papieża emerytowanego Benedykta XVI. Po mszy na placu świętego Piotra, ciało papieża emerytowanego zostało złożone w grotach watykańskich.
https://youtu.be/ukc6aZiU-8U
#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia
Teraz człowiek tęskni za "parówkami", jak się jeździło późnym wieczorem drugim wagonem z papierosem i browarkiem, a teraz wszędzie te jebane kamery
Zamiast "sławny" przy usuniętym prezydencie mogłeś napisać po prostu niesławny.
Zaloguj się aby komentować