Roman Shukhevych i sport: grał w piłkę nożną, ustanowił rekord w pływaniu i sędziował zawody

W grudniu 1945 roku, gdy świat dochodził do siebie po zakończeniu II wojny światowej, procesy norymberskie były dopiero początkiem serii procesów o nazistowskie zbrodnie przeciwko ludzkości. Tymczasem na Ukrainie trwały zacięte walki między żołnierzami UPA a sowieckimi oddziałami karnymi.

Ukraińskiemu ruchowi wyzwoleńczemu przewodził Roman Szuchewycz, znany nie tylko w kręgach krajowych  . Jego imię owiane jest wieloma opowieściami, baśniami, mitami i propagandą. W grudniu 2025 roku „Czempion” odkryje przed Wami nieco zapomniane sportowe strony biografii Szuchewycza. A było ich całkiem sporo.

Od dzieciństwa pielęgnował w sobie ducha sportowego.

Szuchewycz od dzieciństwa dawał się poznać jako zdolny chłopiec. Mając dobre warunki do rozwoju, Roman aktywnie je wykorzystywał. Chłopiec miał doskonałe oceny, a jego skłonności do uprawiania różnych sportów ujawniły się dzięki udziałowi w narodowo-patriotycznym kole „Płast” – najstarszej ukraińskiej organizacji skautowskiej, zajmującej się patriotycznym wychowaniem dzieci w oparciu o moralność chrześcijańską.

Ważne jest, że dzieciństwo Romana przypadło na okres rewolucji ukraińskiej 1917-1921. Był świadkiem tych wydarzeń i miał wielu znajomych i krewnych zaangażowanych w funkcjonowanie ZUNR (Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej). W szczególności często kontaktował się z Jewhenem Konowalcem – stąd od najmłodszych lat przejawiał patriotyczne poglądy.

Szukałem siebie w sporcie.

Wiadomo na pewno, że Szuchewycz uwielbiał sport. Nie ograniczał się do sportów drużynowych ani indywidualnych. Z czasem Roman został uczestnikiem i założycielem klubów sportowych oraz próbował swoich sił w różnych zawodach.

W tej placówce oświatowej Szuchewycz był założycielem stowarzyszenia „Rusałka” – grano tam w piłkę nożną, koszykówkę i siatkówkę. W 1924 roku, wraz z bratem Jurijem, był jednym z założycieli Karpackiego Klubu Leszczetarskiego.

A to tylko niektóre ze stowarzyszeń, w których działał Roman. Tak różnorodne kluby potwierdzają szerokie i wszechstronne zainteresowania sportowe Szucewycza.

Szczyt formy sportowej legendarnego ukraińskiego wojskowego przypadł na lata 20. i 30. XX wieku. W tym czasie Szuchewycz aktywnie uprawiał lekkoatletykę, wspinaczkę skałkową, był biegły w szermierce szpadą, strzelaniu i dobrze posługiwał się bronią. Był dobrze rozwinięty fizycznie.

„Wielokrotnie brał udział w zawodach sportowych, ustanawiał rekordy w pływaniu i lekkoatletyce wśród ukraińskich „sportowców” Galicji” – wynika z badań historyka A. Sowy.

Na przykład w 1923 roku we Lwowie odbyły się „Igrzyska Zaporoskie”. Nawiasem mówiąc, ich pomysłodawcą był Iwan Boberski . Szuchewycz znakomicie zaprezentował się w pływaniu i biegach przez płotki wśród juniorów: ustanowił rekordy w biegu na 400 metrów i pływaniu na 100 metrów.

Należy podkreślić, że zawody te odbywały się wśród mieszkańców Lwowa i okolic, co biorąc pod uwagę 16-letni wiek Szuchewycza , jest już namacalnym osiągnięciem.

Trudno krytycznie i profesjonalnie ocenić sukcesy Romana we wszystkich wymienionych dyscyplinach sportowych . Trudno również określić jego ulubioną grę czy rodzaj rywalizacji. Wiadomo jednak na pewno, że Szuchewycz przez całe życie szedł ramię w ramię ze sportem i przyczynił się do jego rozwoju na Ukrainie Zachodniej.

Potwierdzają to badania historyczne, wspomnienia znajomych, ówczesne gazety i archiwalne zdjęcia. Nawiasem mówiąc, wspomniany Klub Leszczytarski nadal istnieje.

W miarę zdobywania doświadczenia Roman Szuchewycz stopniowo stawał się prominentną postacią w galicyjskim środowisku sportowym. Wspierał młodszych sportowców, a w szczególności pełnił funkcję sędziego na zawodach.

Z czasem aktywność sportowa Szuchewycza w życiu publicznym osłabła. Skupił się na podziemnej walce o wyzwolenie. Wraz z wybuchem II wojny światowej sport ostatecznie zszedł na dalszy plan.

Dziedzictwo

Dziś nazwisko Romana Szuchewycza jest zapisane nie tylko w historii, ale i na mapie współczesnej Ukrainy – dziesiątki ulic, alei i placów noszą jego imię. W środowisku sportowym najbardziej namacalnym znakiem pamięci jest stadion piłkarski w Tarnopolu.

Chciałbym zakończyć tę historię, wracając do jej początku. Proces norymberski zakończył się 1 października 1946 roku. Pomimo mitów propagandy radzieckiej/rosyjskiej , materiały te nie zawierają żadnych odrębnych oskarżeń wobec Szuchewycza, OUN ani UPA o współudział w reżimie nazistowskim.

Roman Szuchewycz zmarł 5 marca 1950 roku. Zdarzyło się to we wsi Biłogorszcza (obecnie część Lwowa) podczas operacji bolszewickich służb specjalnych.

#ukraina #upa #rzezwolynska