Pierwsze próby budowania utopii komunistycznej

W latach trzydziestych XVI wieku niemieckie miasto Münster stało się areną jednej z bardziej spektakularnych prób stworzenia Królestwa Niebieskiego. Münster było w średniowieczu stolicą biskupiego państewka. Niedługo po wystąpieniu Lutra wielu jego mieszkańców bez ceregieli porzuciło katolicyzm, a biskup – zamiast starać się przywrócić ich na łono rzymskiego Kościoła – postanowił sam zerwać związki z papiestwem i przekształcić diecezję w dziedziczne księstwo. Jego poddani poszli jeszcze dalej, stając się w dużej części anabaptystami.

Cechą charakterystyczną anabaptystów jest dążenie do powrotu do ideałów pierwotnego chrześcijaństwa. Najbardziej radykalny postulat – sformułowany i wdrożony w Szwajcarii już w latach dwudziestych XVI wieku – dotyczył zniesienia własności prywatnej i wspólnego gospodarowania przez całą religijną wspólnotę.

W roku 1533 anabaptyści zdobyli władzę w mieście i wypędzili biskupa, a w ślad za nim swoich sąsiadów trwających przy katolicyzmie lub luteranizmie, zmuszając ich przy tym do pozostawienia pieniędzy, jedzenia i zapasowej odzieży. W następnym kroku zlikwidowano obieg pieniężny i wprowadzono centralne planowanie: nie tylko żołnierze, lecz także robotnicy i rzemieślnicy pracowali odtąd na rozkaz władz. Założono publiczne jadalnie, gdzie posiłkom towarzyszyło głośne czytanie Biblii. Żywność ukrywaną w domach rekwirowano. Później zarządzono, że drzwi i okna mają być przez całą dobę otwarte.

W Wielkanoc 1534 roku przywódca komuny – przekonany, że jest biblijnym Gideonem, a Bóg niechybnie stanie po stronie prawdziwych wyznawców – wraz z garstką bojowców przypuścił szturm na oblegające miasto oddziały biskupa, w wyniku czego został schwytany i posiekany na kawałki.

Komuna jednak przetrwała. Jej nowy lider rozwiązał radę miasta i ogłosił się, czerpiąc z biblijnych wzorców, królem Dawidem. Wprowadził przymusową poligamię (w mieście było wówczas znacznie więcej kobiet niż mężczyzn, bo ich mężowie uciekli, zostali wygnani lub zabici). Ulicom i bramom miejskim nadał nowe nazwy, zniósł niedziele i święta. Pod karą śmierci – którą często wykonywał własnoręcznie – zakazał wszelkich zgromadzeń, opuszczania miasta i pomocy komukolwiek w ucieczce.

Tyrania trwała ponad rok, do czasu, aż w czerwcu 1535 roku oddziały biskupa zdobyły miasto. W styczniu następnego roku charyzmatyczny król Dawid (w poprzednim banalnym życiu: urodzony w Lejdzie dwudziestopięcioletni czeladnik krawiecki Johan Beukelszoon) oraz jego dwaj pomocnicy zostali na oczach publiczności rozerwani na strzępy rozżarzonymi obcęgami. Ich ciała umieszczono dla przestrogi w żelaznych klatkach zwisających do dziś z katedralnej wieży.

(Z książki Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa)

Obraz Anabaptists in Münster, Hanuš Schwaiger 1886.

#historia #ciekawostki #czytajzhejto #niemcy #notatnik