Niewyjaśniona śmierć Bohdana Piaseckiego
hejto.plBohdan Piasecki był najstarszym synem Bolesława Piaseckiego i Haliny z domu Kopciów. Urodził się 12 sierpnia 1941 roku. Chodził do Liceum Ogólnokształcącego pw. Świętego Augusta. To miejsce było pierwszą ponadpodstawową katolicką szkołą w powojennej Polsce i należało do stowarzyszenia "PAX".
Matka Boghana – Halina, podczas niemieckiej okupacji działała w harcerstwie. Od 1940 należała do Konfederacji Narodu, w której pełniła funkcję łączniczki, kolporterki i maszynistki. Uczestniczka powstania zmarła w czternastym dniu działań, przenosząc rozkazy do oddziału, który został okrążony. Ojciec, Bolesław był związany z polityką. W latach 1935-1939 jako przywódca nacjonalistycznego Ruchu Narodowego-Radykalnego Falanga dążył do przejęcia władzy i wdrożenia jego projektu państwa totalitarnego. Głosił poglądy antykomunistyczne i antysemickie. W czasie kampanii wrześniowej był podporucznikiem broni pancernych, a po niej został aresztowany przez Gestapo. Uczestniczył w walkach z okupantem, tworząc na podstawie dawnego ruchu ONR-Falanga organizacje konspiracyjną Konfederacja Narodu, działającą w latach 1940-43. W okresie od 1942 do 1944 walczył w oddziałach partyzanckich tej organizacji, a w 1943 roku po scaleniu tej jednostki z Armią Krajową został porucznikiem i dowódcą III batalionu 77 Pułku Piechoty. Po akcji Burza nie został internowany i kontynuował walkę przeciwko PKWN. W 1944 został aresztowany i przesłuchiwany przez Iwana Sierowa [oficer NKWD, współodpowiedzialny za zbrodnie katyńską]. Po tym wydarzeniu Bolesław przeszedł na stronę komunistyczną. W 1947 stworzył stowarzyszenie "Pax" [zrzeszające katolików popierających reżim komunistyczny] związane z jego tygodnikiem 'Dziś i Jutro', który zaczął wydawać po zwolnieniu z więzienia w 1945 roku. W 1956 roku w czasie odwilży październikowej [krótki okres poluzowania reżimu, wypuszczenia więźniów np. Kardynała Stanisława Wyszyńskiego i destalinizację] Piasecki poczuł, że jego pozycja jest zagrożona i poparł frakcję natolińczyków [która nie chciała zmian i robiła wszystko by zachować władzę], a był przeciwko grupie 'puławian', których uważał za Żydów [część z nich rzeczywiście była, ale natolińczycy używali tego zwrotu do propagandy] i bał się, że Ci się będą chcieli zemścić na nim za jego postawę i poglądy antysemickie w wolnej Polsce.
22 stycznia 1957 roku Bohdan Piasecki zostaje porwany, wychodząc wraz z trzema kolegami z budynku liceum. W porwaniu uczestniczyli dwaj mężczyźni. Jeden z nich zapytał, który to Piasecki. Następnie pokazał mu jakieś dokumenty i wspólnie we trójkę weszli do taksówki [czarnej warszawy]. Koledzy Boghana zapamiętali numer rejestracyjny samochodu [T-75-222] i jeden z nich wrócił do szkoły informując o zdarzeniu jego brata Jarosława. Następnie o zdarzeniu dowiedział się jego ojciec i natychmiast poinformował Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.
Śledztwo wykazało, że numer rejestracyjny samochodu należał do Miejskiego Przedsiębiorstwa Taksówkowego, ale według ich informacji nie posiadali samochodu z takimi numerami. Auto jeszcze w dniu porwania odnalazł przypadkowo jeden ze współpracowników 'PAX' na Nowym Świecie. Kierowcą okazał się Ignacy Ekerling, który zeznał, że jeden z porywaczy kazał mu pojechać z ulicy Żelaznej do budynków sądowych przy al. Świerczewskiego, następnie wsiadł tam do auta drugi mężczyzna, a ten pierwszy wskazywał dalszą drogę, najpierw w kierunku Mokotowa, potem ul. Naruszewicza, a potem ul. Wejnerta [wszystko w okolicach szkoły]. Następnie osoba, która zamówiła taksówkę, wyszła i po paru minutach wróciła z chłopcem, a ta osoba, która weszła do pojazdu w tym czasie stała tuż za tylnym światłem samochodu do jego przybycia. We trójkę weszli do samochodu i Ekerling miał ich zawieść z powrotem przed gmach sądu przy alei Świerczewskiego. Zeznania taksówkarza były według milicji pełne sprzeczności, ponieważ nie był on w stanie podać rysopisu sprawców porwania, kłamał, że był kierowcą rezerwowym taksówki, a koledzy Piaseckiego i dwaj świadkowie [kioskarz, który widział zdarzenie i przechodzień] nie uważali go za kierującego autem w czasie porwania. Tego samego dnia Bolesław Piasecki otrzymał pierwszy telefon od porywaczy, że ma do odebrania "poste restante" w Urzędzie Pocztowym nr 1. W liście zażądali 100 tysięcy złotych w zamian za wypuszczenie jego syna. Okup został zebrany poprzez pożyczkę od stowarzyszenia 'Pax'. Przekazanie pieniędzy miało nastąpić w kawiarni 'Kameralna' na Foksal, a porywacze oczekiwali, żeby jeden z pracowników stowarzyszenia przyniósł tam okup, gdy to zrobił otrzymał telefon w restauracji i kazali mu by udał się do domu w alei na Skarpie, gdzie odnalazł na strychu pudełko po zapałkach z instrukcjami, że ma jechać w okolice mostu średnicowego na praskim brzegu Wisły, co uczynił. Odnaleziono tam pantofel bądź but Bohdana [w zależności od źródła], ale żadnych wskazówek na temat jego uwolnienia. Następne wskazówki Piasecki otrzymał wieczorem, gdy sprawcy kazali mu pojechać do kościoła parafii św. Andrzeja w Mirowie. Na drzwiach miało być napisane, że okup wzrasta do 200 tysięcy, bo poinformował on o zaginięciu syna milicję. 27 stycznia wieści napłynęły od Jana Dobraczyńskiego, pisarza 'PAX' z którym w kontakt weszli porywacze. W domu Dobraczyńskiego miało dojść do przekazania łącznikowi okupu, jednak do tego nie doszło, a oni już nigdy się nie odezwali. Od tego czasu śledztwo stanęło w miejscu. Do Piaseckiego odzywali się różni ludzie, którzy mieli mieć wiedzę na temat porwania jego syna, ale większość z nich była oszustami.
8 grudnia 1958 ciało Bohdana Piaseckiego zostało odnalezione w piwnicy domu przy al. Świerczewskiego 82a. Zwłoki znaleźli hydraulicy, którzy zauważyli drzwi zabite dechami. Zwłoki odnaleziono w pozycji siedzącej oparte na misce klozetowej. Ciało było w stanie mumifikacji, ale opinia stomatologa przesądziła, że to on. Omijając szczegóły zbrodni ze względu na jej drastyczność, można było wysnuć pewny wniosek, że Bohdan został zamordowany i to najprawdopodobniej tego samego dnia co został porwany, ponieważ na jego rzeczach nie widniały ślady długiego użytkowania [np. śladów potu itd]. Bohdan Piasecki został pochowany na cmentarzu na warszawskich Powązkach.
Przez lata starano się udowodnić winę Ignacego Ekerlinga. Było wiele poszlak, podejrzeń – że był on powiązany jakoś ze sprawcami. porwania i zabójstwa. W 1956 roku trzy dni po zdarzeniu miał odebrać pozwolenie na wyjazd do Izraela i mimo poleceń milicji by nie opuszczał kraju, podjął taką próbę, która nie udała się dzięki zdecydowanym działaniom Bolesława Piaseckiego. 1 kwietnia 1957 roku Ekerling został aresztowany, a w czasie zatrzymania znaleziono jego zapiski sugerujące zażyłe relacje z pracownikami Służby Bezpieczeństwa, w tym z Janem Kossowskim, który mógł być powiązany ze sprawą, ze względu na powiązanie bloku, w którym zostało odnalezione ciało Boghana Piaseckiego z własnością - mieszkaniem Komendy Miejskiej Milicji Obywatelskiej [a konkretniej działu gospodarczego, który miał się znajdować w tym budynku] podlegającej Kossowskiemu. Sam Ekerling został niemal od razu wypuszczony na wolność, a w listopadzie 1959 roku akt oskarżenia został wycofany na polecenie Władysława Gomułki, powodem miał być "ważny interes państwa".
Przy tworzeniu hipotez na temat powodów porwania i późniejszego zabójstwa na pewno trzeba wziąć pod uwagę wątek pieniężny. Wokół "PAX" było zbudowane wielkie imperium, cały biznes można uznać za największe niepaństwowe przedsiębiorstwo PRL-u. Wytwórnia wchodząca w jego skład Inco-Veritas zajmowała się między innymi produkcją środków chemicznych, a instytut wydawniczy Pax przynosił zyski, publikując treści religijne, filozoficzne czy historyczne. Jego cała organizacja miała mieć 120 milionów obrotów. Więc można uznać Bolesława Piaseckiego za jednego z najbardziej majętnych osób w PRL. Wątpliwości budzi fakt, że porywacze, mimo że mogli liczyć na pieniądze, to nigdy ich nie odebrali, a Bohdan najprawdopodobniej zginął pierwszego dnia. Powodem mogła też być zemsta na Bolesławie Piaseckim ze względu na jego przedwojenne antysemickie poglądy. Z tym wiąże się wspomniany wcześniej wątek walk frakcyjnych o władze - "natoliczyków" i "puławian", który odbywał się rok przed porwaniem i zabójstwem Bohgana Piaseckiego. Na czele "frakcji żydowskiej" w MSZ, która należała do "puławian" stał Antoni Alster, wiceminister. Milicja nie była w stanie przesłuchać wszystkich podejrzanych narodowości żydowskiej [w tym Kossowskiego], gdyż opuścili oni kraj i wyjechali do Izraela. Winni mogli być też sami natolińczycy który mogli upozorować udział osób narodowości żydowskiej w sprawie, aby mieć powód do szerzenia propagandy na ich temat. Niekoniecznie musiała to też być chęć zemsty za antysemickie poglądy, a po prostu chęć pozbycia się rywala z drugiej frakcji poprzez zabójstwo jego syna. Według innej wersji powiązani w porwanie i zabójstwo miała być grupa funkcjonariuszy SB pochodzenia Żydowskiego. Według innej teorii SB było powiązane ze sprawą, a osoby, które tak twierdzą, argumentują ta tezę słabo przeprowadzonym śledztwem [np. zgubiono kasetę - nagranie głosu jednego z porywaczy, prawie pozwolono na udany wyjazd Ekerlinga za granicę czy zaginięcie protokołu wizji lokalnej i brak wcześniejszego podpisu na nim Ekerlinga, przez co później mógł się wyprzeć swoich zeznań]. Wysnuto też teorię, że porwanie sfingowano, a Bohgan żyje w Ameryce z matką [która umarła w powstaniu warszawskim w 1944 roku]. Warto wspomnieć też teorie, że sprawcami mogli być antykomuniści który również mogli chcieć się zemścić na Piaseckim, za to, że obecnie jest z tymi, z którymi walczył przed wojną.
Odpowiedzialni za to porwanie i zbrodnie nigdy nie zostali ukarani. Śledztwo trwało do 1982 roku. W sprawie przesłuchano, śledzono, podsłuchiwano aż 160 tysięcy osób. Bolesław Piasecki nie pogodził się ze śmiercią syna. Do końca swojego życia [umarł 1 stycznia 1979 roku] starał się walczyć, aby sprawę wyjaśniono.
Źródła:
Sprawa Bohdana Piaseckiego | #88 NIEWYJAŚNIONE ZBRODNIE | Kryminatorium
65 lat temu porwano i zabito syna Bolesława Piaseckiego | dzieje.pl - Historia Polski
Bolesław Piasecki - Postacie | dzieje.pl - Historia Polski
65 lat temu porwano i zabito syna Bolesława Piaseckiego | Polska Agencja Prasowa SA (pap.pl)
Zabójstwo Bohdana Piaseckiego – Wikipedia, wolna encyklopedia
Halina Piasecka – Wikipedia, wolna encyklopedia
Moje inne artykuły:
Postać Włodzimierza Zagórskiego jest zapomniana w naszej - sadboy_seeker - Hejto.pl
Artykuły piszę sam wspierając się źródłami, jeżeli doceniasz pracę nad nimi, bądź artykuł Ci się spodobał, to zostaw pioruna.
#truecrime
#kryminalne
#historia
#ciekawostkihistoryczne
#polska
Matka Boghana – Halina, podczas niemieckiej okupacji działała w harcerstwie. Od 1940 należała do Konfederacji Narodu, w której pełniła funkcję łączniczki, kolporterki i maszynistki. Uczestniczka powstania zmarła w czternastym dniu działań, przenosząc rozkazy do oddziału, który został okrążony. Ojciec, Bolesław był związany z polityką. W latach 1935-1939 jako przywódca nacjonalistycznego Ruchu Narodowego-Radykalnego Falanga dążył do przejęcia władzy i wdrożenia jego projektu państwa totalitarnego. Głosił poglądy antykomunistyczne i antysemickie. W czasie kampanii wrześniowej był podporucznikiem broni pancernych, a po niej został aresztowany przez Gestapo. Uczestniczył w walkach z okupantem, tworząc na podstawie dawnego ruchu ONR-Falanga organizacje konspiracyjną Konfederacja Narodu, działającą w latach 1940-43. W okresie od 1942 do 1944 walczył w oddziałach partyzanckich tej organizacji, a w 1943 roku po scaleniu tej jednostki z Armią Krajową został porucznikiem i dowódcą III batalionu 77 Pułku Piechoty. Po akcji Burza nie został internowany i kontynuował walkę przeciwko PKWN. W 1944 został aresztowany i przesłuchiwany przez Iwana Sierowa [oficer NKWD, współodpowiedzialny za zbrodnie katyńską]. Po tym wydarzeniu Bolesław przeszedł na stronę komunistyczną. W 1947 stworzył stowarzyszenie "Pax" [zrzeszające katolików popierających reżim komunistyczny] związane z jego tygodnikiem 'Dziś i Jutro', który zaczął wydawać po zwolnieniu z więzienia w 1945 roku. W 1956 roku w czasie odwilży październikowej [krótki okres poluzowania reżimu, wypuszczenia więźniów np. Kardynała Stanisława Wyszyńskiego i destalinizację] Piasecki poczuł, że jego pozycja jest zagrożona i poparł frakcję natolińczyków [która nie chciała zmian i robiła wszystko by zachować władzę], a był przeciwko grupie 'puławian', których uważał za Żydów [część z nich rzeczywiście była, ale natolińczycy używali tego zwrotu do propagandy] i bał się, że Ci się będą chcieli zemścić na nim za jego postawę i poglądy antysemickie w wolnej Polsce.
22 stycznia 1957 roku Bohdan Piasecki zostaje porwany, wychodząc wraz z trzema kolegami z budynku liceum. W porwaniu uczestniczyli dwaj mężczyźni. Jeden z nich zapytał, który to Piasecki. Następnie pokazał mu jakieś dokumenty i wspólnie we trójkę weszli do taksówki [czarnej warszawy]. Koledzy Boghana zapamiętali numer rejestracyjny samochodu [T-75-222] i jeden z nich wrócił do szkoły informując o zdarzeniu jego brata Jarosława. Następnie o zdarzeniu dowiedział się jego ojciec i natychmiast poinformował Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.
Śledztwo wykazało, że numer rejestracyjny samochodu należał do Miejskiego Przedsiębiorstwa Taksówkowego, ale według ich informacji nie posiadali samochodu z takimi numerami. Auto jeszcze w dniu porwania odnalazł przypadkowo jeden ze współpracowników 'PAX' na Nowym Świecie. Kierowcą okazał się Ignacy Ekerling, który zeznał, że jeden z porywaczy kazał mu pojechać z ulicy Żelaznej do budynków sądowych przy al. Świerczewskiego, następnie wsiadł tam do auta drugi mężczyzna, a ten pierwszy wskazywał dalszą drogę, najpierw w kierunku Mokotowa, potem ul. Naruszewicza, a potem ul. Wejnerta [wszystko w okolicach szkoły]. Następnie osoba, która zamówiła taksówkę, wyszła i po paru minutach wróciła z chłopcem, a ta osoba, która weszła do pojazdu w tym czasie stała tuż za tylnym światłem samochodu do jego przybycia. We trójkę weszli do samochodu i Ekerling miał ich zawieść z powrotem przed gmach sądu przy alei Świerczewskiego. Zeznania taksówkarza były według milicji pełne sprzeczności, ponieważ nie był on w stanie podać rysopisu sprawców porwania, kłamał, że był kierowcą rezerwowym taksówki, a koledzy Piaseckiego i dwaj świadkowie [kioskarz, który widział zdarzenie i przechodzień] nie uważali go za kierującego autem w czasie porwania. Tego samego dnia Bolesław Piasecki otrzymał pierwszy telefon od porywaczy, że ma do odebrania "poste restante" w Urzędzie Pocztowym nr 1. W liście zażądali 100 tysięcy złotych w zamian za wypuszczenie jego syna. Okup został zebrany poprzez pożyczkę od stowarzyszenia 'Pax'. Przekazanie pieniędzy miało nastąpić w kawiarni 'Kameralna' na Foksal, a porywacze oczekiwali, żeby jeden z pracowników stowarzyszenia przyniósł tam okup, gdy to zrobił otrzymał telefon w restauracji i kazali mu by udał się do domu w alei na Skarpie, gdzie odnalazł na strychu pudełko po zapałkach z instrukcjami, że ma jechać w okolice mostu średnicowego na praskim brzegu Wisły, co uczynił. Odnaleziono tam pantofel bądź but Bohdana [w zależności od źródła], ale żadnych wskazówek na temat jego uwolnienia. Następne wskazówki Piasecki otrzymał wieczorem, gdy sprawcy kazali mu pojechać do kościoła parafii św. Andrzeja w Mirowie. Na drzwiach miało być napisane, że okup wzrasta do 200 tysięcy, bo poinformował on o zaginięciu syna milicję. 27 stycznia wieści napłynęły od Jana Dobraczyńskiego, pisarza 'PAX' z którym w kontakt weszli porywacze. W domu Dobraczyńskiego miało dojść do przekazania łącznikowi okupu, jednak do tego nie doszło, a oni już nigdy się nie odezwali. Od tego czasu śledztwo stanęło w miejscu. Do Piaseckiego odzywali się różni ludzie, którzy mieli mieć wiedzę na temat porwania jego syna, ale większość z nich była oszustami.
8 grudnia 1958 ciało Bohdana Piaseckiego zostało odnalezione w piwnicy domu przy al. Świerczewskiego 82a. Zwłoki znaleźli hydraulicy, którzy zauważyli drzwi zabite dechami. Zwłoki odnaleziono w pozycji siedzącej oparte na misce klozetowej. Ciało było w stanie mumifikacji, ale opinia stomatologa przesądziła, że to on. Omijając szczegóły zbrodni ze względu na jej drastyczność, można było wysnuć pewny wniosek, że Bohdan został zamordowany i to najprawdopodobniej tego samego dnia co został porwany, ponieważ na jego rzeczach nie widniały ślady długiego użytkowania [np. śladów potu itd]. Bohdan Piasecki został pochowany na cmentarzu na warszawskich Powązkach.
Przez lata starano się udowodnić winę Ignacego Ekerlinga. Było wiele poszlak, podejrzeń – że był on powiązany jakoś ze sprawcami. porwania i zabójstwa. W 1956 roku trzy dni po zdarzeniu miał odebrać pozwolenie na wyjazd do Izraela i mimo poleceń milicji by nie opuszczał kraju, podjął taką próbę, która nie udała się dzięki zdecydowanym działaniom Bolesława Piaseckiego. 1 kwietnia 1957 roku Ekerling został aresztowany, a w czasie zatrzymania znaleziono jego zapiski sugerujące zażyłe relacje z pracownikami Służby Bezpieczeństwa, w tym z Janem Kossowskim, który mógł być powiązany ze sprawą, ze względu na powiązanie bloku, w którym zostało odnalezione ciało Boghana Piaseckiego z własnością - mieszkaniem Komendy Miejskiej Milicji Obywatelskiej [a konkretniej działu gospodarczego, który miał się znajdować w tym budynku] podlegającej Kossowskiemu. Sam Ekerling został niemal od razu wypuszczony na wolność, a w listopadzie 1959 roku akt oskarżenia został wycofany na polecenie Władysława Gomułki, powodem miał być "ważny interes państwa".
Przy tworzeniu hipotez na temat powodów porwania i późniejszego zabójstwa na pewno trzeba wziąć pod uwagę wątek pieniężny. Wokół "PAX" było zbudowane wielkie imperium, cały biznes można uznać za największe niepaństwowe przedsiębiorstwo PRL-u. Wytwórnia wchodząca w jego skład Inco-Veritas zajmowała się między innymi produkcją środków chemicznych, a instytut wydawniczy Pax przynosił zyski, publikując treści religijne, filozoficzne czy historyczne. Jego cała organizacja miała mieć 120 milionów obrotów. Więc można uznać Bolesława Piaseckiego za jednego z najbardziej majętnych osób w PRL. Wątpliwości budzi fakt, że porywacze, mimo że mogli liczyć na pieniądze, to nigdy ich nie odebrali, a Bohdan najprawdopodobniej zginął pierwszego dnia. Powodem mogła też być zemsta na Bolesławie Piaseckim ze względu na jego przedwojenne antysemickie poglądy. Z tym wiąże się wspomniany wcześniej wątek walk frakcyjnych o władze - "natoliczyków" i "puławian", który odbywał się rok przed porwaniem i zabójstwem Bohgana Piaseckiego. Na czele "frakcji żydowskiej" w MSZ, która należała do "puławian" stał Antoni Alster, wiceminister. Milicja nie była w stanie przesłuchać wszystkich podejrzanych narodowości żydowskiej [w tym Kossowskiego], gdyż opuścili oni kraj i wyjechali do Izraela. Winni mogli być też sami natolińczycy który mogli upozorować udział osób narodowości żydowskiej w sprawie, aby mieć powód do szerzenia propagandy na ich temat. Niekoniecznie musiała to też być chęć zemsty za antysemickie poglądy, a po prostu chęć pozbycia się rywala z drugiej frakcji poprzez zabójstwo jego syna. Według innej wersji powiązani w porwanie i zabójstwo miała być grupa funkcjonariuszy SB pochodzenia Żydowskiego. Według innej teorii SB było powiązane ze sprawą, a osoby, które tak twierdzą, argumentują ta tezę słabo przeprowadzonym śledztwem [np. zgubiono kasetę - nagranie głosu jednego z porywaczy, prawie pozwolono na udany wyjazd Ekerlinga za granicę czy zaginięcie protokołu wizji lokalnej i brak wcześniejszego podpisu na nim Ekerlinga, przez co później mógł się wyprzeć swoich zeznań]. Wysnuto też teorię, że porwanie sfingowano, a Bohgan żyje w Ameryce z matką [która umarła w powstaniu warszawskim w 1944 roku]. Warto wspomnieć też teorie, że sprawcami mogli być antykomuniści który również mogli chcieć się zemścić na Piaseckim, za to, że obecnie jest z tymi, z którymi walczył przed wojną.
Odpowiedzialni za to porwanie i zbrodnie nigdy nie zostali ukarani. Śledztwo trwało do 1982 roku. W sprawie przesłuchano, śledzono, podsłuchiwano aż 160 tysięcy osób. Bolesław Piasecki nie pogodził się ze śmiercią syna. Do końca swojego życia [umarł 1 stycznia 1979 roku] starał się walczyć, aby sprawę wyjaśniono.
Źródła:
Sprawa Bohdana Piaseckiego | #88 NIEWYJAŚNIONE ZBRODNIE | Kryminatorium
65 lat temu porwano i zabito syna Bolesława Piaseckiego | dzieje.pl - Historia Polski
Bolesław Piasecki - Postacie | dzieje.pl - Historia Polski
65 lat temu porwano i zabito syna Bolesława Piaseckiego | Polska Agencja Prasowa SA (pap.pl)
Zabójstwo Bohdana Piaseckiego – Wikipedia, wolna encyklopedia
Halina Piasecka – Wikipedia, wolna encyklopedia
Moje inne artykuły:
Postać Włodzimierza Zagórskiego jest zapomniana w naszej - sadboy_seeker - Hejto.pl
Artykuły piszę sam wspierając się źródłami, jeżeli doceniasz pracę nad nimi, bądź artykuł Ci się spodobał, to zostaw pioruna.
#truecrime
#kryminalne
#historia
#ciekawostkihistoryczne
#polska