Jako, że poprzedni post o szachach Tokajewa bardzo się Wam spodobał, dodaję kolejny post związany z jego krajem. Będą to głównie poprawki do poprzedniego postu, bądź dodatkowe wyjaśnienia, w tym pewien mało istotny, ale ciekawy polski wątek.
----------------------------------
Zamieszki z 2022 r.
Jak wspominałem w "Szachach Tokajewa", 2 stycznia 2022 r. rozpoczęły się strajki w Kazachstanie, które rozprzestrzeniły się na inne miasta, w tym Ałmaty i Astanę. Protesty, które przerodziły się w rewolucję antyrządową, spowodowane były nagłym wzrostem cen gazu LPG i paliwa, a z czasem do tego powodu dołączyły korupcja, autorytaryzm oraz represje połączone z brutalnością policji. Trzeba mieć na uwadze, że linie kolejowe w tym kraju nie należą do najbardziej rozwiniętych, zaś odległość między miastami jest dość spora. Zajmuje powierzchnię 2.750.000 km kwadratowych, 4 razy więcej niż Ukraina. Kwestie infrastrukturalne są zatem piętą achillesową tego kraju, przez co wszelkie rażące podwyżki gazu i paliwa są bardzo bolesne dla kierowców.
Do połowy 2022 roku w Kazachstanie uprawnienia prezydenta stały na wysokim poziomie i mógł podjąć bardzo wiele kluczowych decyzji. M.in. jedną z nich było wezwanie sił państw wchodzących w skład Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, na co odpowiedziała Rosja włączeniem się w tłumienie rewolucji.
W efekcie tych rozruchów, zakończonych 11 stycznia śmiercią 225 osób, 4578 rannymi oraz około 9 tysiącami aresztowanych, postanowiono wprowadzić pewne zmiany w kraju. Jedną ze zmian było referendum z 5 czerwca 2022 r., w którym przegłosowano zmniejszenie uprawnień prezydenta. Kasym-Żomart Tokajew postanowił obniżyć ceny gazu LPG i ogłosił projekt budowy "Nowego Kazachstanu".
------------------------------------------------
Granica z Rosją, języki w Kirgistanie i Kazachstanie
Kazachstan posiada drugą największą granicę z Rosją na świecie. Po inwazji ZSRS na II Rzeczpospolitą w 1939 roku Kazachstan był jednym z miejsc, gdzie wywożono siłą setki tysięcy Polaków. Do dziś żyje tam około 35 tysięcy Polaków.
Zarówno w Kirgistanie, jak i w Kazachstanie odchodzi się powoli od języka rosyjskiego na rzecz rodzimych języków. W Kazachstanie, już od 2017 r. wraz z podpisaniem dekretu o stopniowym przejściu z cyrylicy na alfabet łaciński przez ówczesnego prezydenta Nursułtana Nazarbajewa, trwa nauka języka kazachskiego. Kasym-Żomart Tokajew już w 2020 roku zwrócił uwagę na to, że język kazachski jest ważny jako język narodowy Kazachstanu. Pierwszeństwo w wyborze kandydatów na stanowiska rządowe mają ludzie posługujący się rodzimym językiem oraz posiadają stosowne kwalifikacje zawodowe.
Owe zmiany wciąż są wprowadzane, przy czym prezydent tego kraju zaznacza, że trzeba je realizować z głową, bowiem wariant siłowy może doprowadzić do walk na tle etnicznym, a to może doprowadzić do zbrojnej reakcji ze strony Federacji Rosyjskiej.
W Polsce od września 2022 roku na uczelniach poznańskich na studiach turkologii pierwszy rok uczy się języka kazachskiego w łacinie. Przypominam przy tym, że Kazachowie to lud turecki.
-----------------------------------------
Telefon z Polski i ojciec prezydenta Tokajewa
W maju 2022 roku prezydent III Rzeczpospolitej Polskiej, Andrzej Duda, odbył telefoniczną rozmowę z prezydentem Kasymem-Żomartem Tokajewem, w trakcie której omawiali perspektywy rozwoju współpracy w kwestiach politycznych, handlowych oraz gospodarczych, w tym w dziedzinie ropy i gazu. 31 lat temu Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne z Kazachstanem. Niby mały fakt, a warto znać taką ciekawostkę.
Na koniec kwestia rodziców Kasyma-Żomarta. Kemel, ojciec Kasyma, był weteranem II Wojny Światowej i twórcą gatunku kazachskich powieści kryminalnych. Matka, Turar Szararbajewa, była pracownicą Ałmackiego Instytutu Języków Obcych. Wuj Kasyma, również Kemel, z kolei był żołnierzem Armii Czerwonej i poległ w bitwie pod Rżewem.
#historia #historiazarroyo #hitzarroyo
Ciekawe. Ogromy i niemal zupełnie niedostrzegany kraj, nawet jak są zamieszki, giną ludzie, świat milcząco przyjmuje, że to strefa rosyjskich wpływów i mieszać się nie będzie.
Przyglądałeś się może zalotom Chin? Zastanawia mnie, w którą stronę pójdzie Kazachstan, jeśli jego rosnąca powściągliwość w stosunkach z ruskimi przejdzie w pełną separację - da się kupić Chińczykom czy spróbuje awansować na lokalnego lidera wśród byłych republik postsowieckich. Ciekawe, w jakim stopniu islam ma znaczenie dla Kazachów? ZSRR nigdy nie miał delikatnej ręki do religii, Chiny podobnie, więc ten czynnik będzie miał duże znaczenie.
@ewa-szy początkowo byli zainteresowani wpływami chińskimi, lecz tutaj chęć poparcia przez komunistów Rosji w wojnie z Ukrainą najprawdopodobniej przekreśliło szanse Xi Jimpinga na sojusz z Kazachami. Zostaje jeszcze kwestia turecka, gdyż Kazachowie podobnie jak Turcy należą do tej samej grupy etnicznej. Tu polecam dobry materiał od Good Times Bad Times PL
Inna kwestia, że od jakiegoś czasu widać też rosnące wpływy Zachodu i potwierdza to ostatnie spotkanie Anthony'ego Blinkena z przedstawicielami państw tureckich ze Wspólnoty Niepodległych Państw.
I na koniec ciekawi mnie, jak zarówno Turcja, jak i Zachód rozwiążą sprawę Kirgistanu, który co jakiś czas toczy wojnę z Tadżykami.
o, myślałam o Turcji, ale sądziłam, że jej ambicje nie przekraczają morza Kaspijskiego póki co. Mają i tak pełne ręce roboty w rywalizacji z Irakiem, Iranem i Syrią, kocioł Kaukazu też wymaga uwagi.
Zarówno w Kirgistanie, jak i w Kazachstanie odchodzi się powoli od języka rosyjskiego na rzecz rodzimych języków. W Kazachstanie, już od 2017 r. wraz z podpisaniem dekretu o stopniowym przejściu z cyrylicy na alfabet łaciński przez ówczesnego prezydenta Nursułtana Nazarbajewa, trwa nauka języka kazachskiego.
@Arroyo Odchodzenie od cyrlicy na rzecz "łacinki" w tamtym regionie to dość ciekawy temat. Podcast MetaQazaqstan ma cały odcinek o tym (link na końcu) gdzie opisują nie tylko historię tego pomysłu jak i problemy polityczne jak i językowe jakie są z nim związane.
Co ciekawe przy odejściu od cyrlicy chociaż łacinka była najbardziej oczywistą opcją to wcale nie jedyną - pojawiła się nawet niszowa grupa postuljąca używanie jakiejś formy runów.
Zaloguj się aby komentować