O historii państwa polskiego opowiada się zwykle tak, jakby jednocześnie była to też historia Polaków, konkretnego narodu, który właściwie od zawsze miał zamieszkiwać nad Wisłą. To jednak nie tylko uproszczenie, ale nawet nadużycie. Nie da się zrozumieć naszej przeszłości, jeśli nie weźmiemy pod uwagę, że przez niemal całą historię przytłaczająca większość mieszkańców kraju ani nie była uważana za Polaków, ani nie miała prawa się za nich uważać, ani nawet wcale się Polakami nie czuła. I było to zjawisko wyjątkowe w skali Europy.
