Wybrane rocznice wypadające 3 stycznia.

Nietypowe święta: Dzień Słomki do Picia

• 1117 – W trzęsieniu ziemi w północnych Włoszech zginęło ok. 30 tys. osób.
  
• 1431 – Joanna d’Arc została przekazana w ręce trybunału biskupiego.
  
• 1496 – Leonardo da Vinci przeprowadził nieudaną próbę swojej machiny latającej.
  
• 1521 – Papież Leon X ekskomunikował Marcina Lutra.
  
• 1619 – (lub 11 grudnia 1618) Zawarto rozejm w Dywilinie, który zakończył II wojnę polsko-rosyjską, będącą następstwem dymitriad.
  
• 1661 – W Krakowie ukazało się pierwsze wydanie „Merkuriusza Polskiego”, najstarszej zachowanej polskiej gazety periodycznej.
  
• 1665 – Na rynku warszawskim został ścięty wicemarszałek Związku Braterskiego płk Konstanty Kotowski, jeden spośród skazanych na śmierć za porwanie i zamordowanie w 1662 roku hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego.
  
• 1741 – I wojna śląska: król pruski Fryderyk II Wielki wkroczył do opuszczonego przez Austriaków Wrocławia.
  
• 1795 – Austria, nie biorąca formalnie udziału w II rozbiorze Polski, zawarła za plecami Prus tajną konwencję z Rosją o III rozbiorze, na mocy której cesarz Franciszek II Habsburg przystępował do traktatu II rozbioru, ale tylko w granicach zaboru rosyjskiego.
  
• 1815 – Podpisano tajny traktat austriacko-francusko-brytyjski, przewidujący wspólne wystąpienie w przypadku zaatakowania którejś ze stron przez państwo trzecie.
  
• 1840 – Ukazało się pierwsze wydanie australijskiego dziennika „The Herald” (obecnie „Herald Sun”).
  
• 1852 – Pierwsi chińscy robotnicy-emigranci przybyli na Hawaje.
  
• 1859 – Oddano do użytku pierwszy odcinek wodociągu Washington Aqueduct. Dostarcza on wodę do amerykańskiej stolicy.
  
• 1863 – Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania styczniowego z chwilą ogłoszenia branki.- 1926 – W Katowicach odbyła się konsekracja pierwszego biskupa katowickiego Augusta Hlonda, późniejszego arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego i warszawskiego oraz prymasa Polski.
  
• 1868 – Restauracja Meiji w Japonii obaliła feudalny siogunat i przywróciła władzę cesarską. Był to początek zwrotu w gospodarce i polityce japońskiej, który w XX wieku doprowadził ją do potęgi.
  
• 1870 - Rozpoczęto budowę Mostu Brooklińskiego w Nowym Jorku. W chwili zakończenia budowy w 1883 r. był jednym z największych stalowych mostów wiszących na świecie. Most Brookliński jest zaliczany do najsłynniejszych obiektów Nowego Jorku; jest znany m.in. z wielu filmów Hollywood.
  
• 1888 – W Obserwatorium Licka na Mount Hamilton koło San Jose w Kalifornii uruchomiono refraktor o średnicy soczewki 91 cm (36 cali), największy wówczas teleskop na świecie.
  
• 1889 – Niemiecki filozof Friedrich Nietzsche doznał na ulicy w Turynie załamania nerwowego po bezskutecznej próbie obrony konia okładanego batem przez woźnicę.
  
• 1903 - Zmarł Alois Hitler (ur. 1837), austriacki urzędnik, ojciec Adolfa Hitlera. Alois naznaczony piętnem nieślubnego dziecka, rekompensował sobie w dorosłym życiu wieloletnie upokorzenia i kompleksy. Po awansie w służbie celnej wymagał od sąsiadów, aby zwracali zawsze się do niego per pan wymieniając jego stanowisko („Herr Zollamtsoberoffizial”). Był bardzo surowym mężem i ojcem. Kiedy chciał przywołać do siebie syna Adolfa, nie wymieniał go po imieniu, tylko gwizdał na dwóch palcach. Kiedy mały Adolf nie zjawił się w porę przy ojcu, był bity. Matka nie mogła go obronić, gdyż sama bała się męża.
  
• 1911 – Trzęsienie ziemi o magnitudzie 7,7 zniszczyło Ałmaty w Kazachstanie. Zginęły 452 osoby, a 740 zostało rannych.
  
• 1917 – 12 osób zginęło, a 46 zostało rannych w zderzeniu dwóch pociągów na stacji w miejscowości Ratho koło Edynburga w Szkocji.
  
• 1919 – W Londynie, dwa tygodnie przed rozpoczęciem konferencji pokojowej w Paryżu, emir Fajsal I (syn króla Hidżazu) i Chaim Weizman (przedstawiciel Światowej Organizacji Syjonistycznej) podpisali umowę dotyczącą rozstrzygnięcia sporów na Bliskim Wschodzie, powstałych po zakończeniu I wojny światowej. Było to krótkotrwałe porozumienie arabsko-żydowskie w zakresie ustanowienia ojczyzny dla narodu żydowskiego w Palestynie i rozwoju narodu arabskiego na Bliskim Wschodzie.
  
• 1920 - Łotewska wojna o niepodległość: w pierwszym dniu bitwy pod Dyneburgiem (3–25 stycznia) połączone siły łotewsko-polskie odbiły miasto z rąk bolszewików.
  
• 1920 - W trzęsieniu ziemi o sile 6,4 stopnia w skali Richtera w meksykańskich stanach Puebla i Veracruz zginęło od 648 do 4 tys. osób.
  
• 1922 - Zmarł Friedrich Voigt (ur. 1849), pruski szewc i hochsztapler, znany jako Kapitan z Köpenick, słynny ze spektakularnej akcji przejęcia ratusza niemieckiego miasta Köpenick w 1906.
  
• 1925 – Benito Mussolini rozwiązał włoski parlament i ogłosił się dyktatorem.
  
• 1926 – W Katowicach odbyła się konsekracja pierwszego biskupa katowickiego Augusta Hlonda, późniejszego arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego i warszawskiego oraz prymasa Polski.
  
• 1926 – Powstała należąca do koncernu General Motors i zlikwidowana w 2010 roku marka Pontiac.
  
• 1934 - W wyniku eksplozji w kopalni węgla kamiennego „Nelson III” w czeskiej miejscowości Osek zginęło 140 górników i 2 osoby na powierzchni w zawalonym budynku kopalnianym.
  
• 1935 – Przed sądem w Flemington w amerykańskim stanie New Jersey rozpoczął się proces niemieckiego imigranta Bruno Richarda Hauptmanna, oskarżonego o porwanie i zamordowanie w 1932 roku niespełna dwuletniego syna pilota Charlesa Lindbergha.
  
• 1938 – BBC World Service nadał pierwszą audycję w obcym języku (po arabsku).
  
• 1941 – II wojna światowa w Afryce: wojska brytyjskie rozpoczęły szturm na zajmowane przez Włochów miasto Bardija w Libii.
  
• 1941 - Urodziła się Iwona Śledzińska-Katarasińska, polska dziennikarka, polityk, poseł na Sejm RP najdłużej piastujący to stanowisko, nieprzerwanie od 1991 do 2023 roku.
  
• 1944 - W pobliżu Nowego Jorku, po serii eksplozji na pokładzie, zatonął niszczyciel USS „Turner”, w wyniku czego zginęło 138 z 256 członków załogi.
  
• 1944 – Oddziały Armii Czerwonej przekroczyły przedwojenną wschodnią granicę Rzeczypospolitej.
  
• 1945 – Krajowa Rada Narodowa podjęła decyzję o odbudowie Warszawy.
  
• 1946 – Krajowa Rada Narodowa przyjęła ustawę o nacjonalizacji przemysłu.
  
• 1946 - Został stracony William Joyce, zwany też Lordem Hau-Hau (ur. 1906), brytyjski polityk faszystowski pochodzenia amerykańskiego, propagandysta. Podczas II wojny światowej prowadził nadawany z terenu Niemiec radiowy program propagandowy Germany Calling. Audycja była prowadzona w języku angielskim i cieszyła się dużą popularnością na Wyspach Brytyjskich. Po schwytaniu przez brytyjską armię Joyce został skazany i stracony za zdradę.
  
• 1946 – Wprowadzono przymusowy zarząd francuski nad kopalniami w Zagłębiu Saary.
  
• 1947 - Odbyła się pierwsza telewizyjna transmisja obrad Amerykańskiego Kongresu.
  
• 1949 – Alfred Hitchcock i wytwórnia Warner Bros. zawarli umowę na realizację 4 filmów w ciągu 6 lat.
  
• 1953 – W Polsce zniesiono wprowadzoną w roku poprzednim reglamentację żywności, lecz towarzyszyła jej znaczna podwyżka cen.
  
• 1953 - W Amerykańskim kongresie po raz pierwszy jednocześnie zasiedli Matka i Syn - Frances P. Bolton i Oliver Bolton.
  
• 1954 – Wystartował włoski kanał telewizyjny Rai Uno.
  
• 1957 – W wyniku połączenia Rewolucyjnego Związku Młodzieży i Związku Młodzieży Robotniczej powstał Związek Młodzieży Socjalistycznej.
  
• 1957 - Firma Hamilton Watch Company wprowadziła na rynek pierwszy zegarek elektromechaniczny.
  
• 1958 – Z połączenia brytyjskich kolonii na Karaibach powstała Federacja Indii Zachodnich. Głównym celem federacji przez cały okres jej istnienia było ogłoszenie niepodległości jako jednolitego organizmu państwowego. Nie wyszło, m.in dlatego że Jamajka i Trynidad i Tobago jako największe wyspy obawiały się że będą musiały na swych barkach dźwigać utrzymanie pozostałych terytoriów.
  
• 1959 - Alaska stała się 49 stanem USA.
  
• 1961 - USA zerwały stosunki dyplomatyczne z Kubą.
  
• 1961 - W katastrofie samolotu Douglas DC-3 w Koivulahti w Finlandii zginęło 25 osób. Ciekawa jest przyczyna tej katastrofy, otóż obaj piloci byli pijani.
  
• 1961 - W wyniku awarii eksperymentalnego reaktora atomowego SL-1 w stanie Idaho zginęły 3 osoby. Reaktor nominalnie miał moc 3 Mega Watów, ale w chwili eksplozji osiągnął na moment moc 20 GIGA Watów. Główną przyczyną było nadmierne wycofanie prętu kontrolnego który absorbował neutrony. Sprzątanie po wypadku zajęło dwa lata.
  
• 1961 - Na plantacji bawełny w Baixa de Cassanje w Portugalskiej Afryce Zachodniej (obecnie Angola) rozpoczął się strajk chłopów domagających się od władz kolonialnych poprawy warunków pracy. Było to preludium do wybuchu Wojny o Niepodległość Angolii, pierwszej z portugalskich wojen kolonialnych XX wieku.
  
• 1963 – NASA utraciła łączność z sondą kosmiczną Mariner 2, która 14 grudnia poprzedniego roku dokonała pierwszego w historii zbliżenia się tego typu urządzenia do planety (Wenus).
  
• 1965 – Założono zespół Czerwone Gitary. Taki trochę polski odpowiednik Beatelsów.
  
• 1967 - Zmarł Jack Ruby (ur. 1911), amerykański gangster który zabił Lee Harveya Oswalda, domniemanego zabójce prezydenta Johna F. Kennedy'ego.
  
• 1969 - Urodził się Michael Schumacher, niemiecki kierowca wyścigowy, siedmiokrotny mistrz świata Formuły 1. 29 grudnia 2013 roku uległ wypadkowi na nartach. Niestety jego obecny stan zdrowia pozostaje nieznany, ale z przecieków wiadomo że wesoło nie jest.
  
• 1972 – Amerykański seryjny morderca John Wayne Gacy zamordował swą pierwszą ofiarę. Jego ofiarami stało się w sumie 33 młodych mężczyzn i chłopców. Słynął z tego, że występował charytatywnie jako klaun. Aresztowano go w 1978, skazano na śmierć w 1980, a wyrok wykonano 10 maja 1994.
  
• 1975 – Premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego "Droga" w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego. Serial opowiada perypetie i przygody warszawskiego kierowcy bazy transportowej PKS, odbywającego kursy samochodem ciężarowym marki Jelcz bądź autobusem Autosan. Każdy jego wyjazd w teren to pretekst do pokazania innych ludzi i nowych spraw ówczesnej rzeczywistości Polski.
  
• 1976 – W katastrofie samolotu Tu-124 w Moskwie zginęło 61 osób.
  
• 1977 - Zarejestrowano firmę Apple Computer.
  
• 1983 – Rozpoczęła się trwająca nieprzerwanie do 2018 r. erupcja wulkanu Kīlauea na Hawajach.
  
• 1986 – Na zdjęciach wykonanych przez sondę Voyager 2 zostały odkryte księżyce Urana: Julia i Porcja.
  
• 1986 - Zmarł Jan "Kaczor Donald" Zumbach (ur. 1915), polski pilot wojskowy, as myśliwski, dowódca dywizjonu 303. Na swoich samolotach malował podobiznę Kaczora Donalda, stąd przydomek. Nie zdążył wziąć udziału w walkach we Wrześniu `39. Przedostał się do Francji drogą morską i tam rozpoczął służbę w Polskich Siłach Powietrznych na obczyźnie. W Bitwie o Anglię latał w słynnym dywizjonie 303. Wielokrotnie był odznaczany, w 1940 otrzymał srebrny order Virtuti Militari, a w 1941 brytyjskie odznaczenie Distinguished Flying Cross. Między grudniem 1941 a marcem 1942 odpoczywał od służby bojowej, latając w jednostce treningowej. Wrócił następnie do dywizjonu 303 w stopniu kapitana i wkrótce objął nad nim dowodzenie. 15 kwietnia 1943 r. został dowódcą 3 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego. W tym okresie ukończył Wyższą Szkołę Lotniczą. 1 września 1943 otrzymał brytyjski stopień Squadron Leader. Od 4 sierpnia 1944 do 30 stycznia 1945 dowodził 133 Polskim Skrzydłem Myśliwskim. 30 stycznia 1945 przeniesiono go do 84. Grupy Myśliwskiej. 7 kwietnia 1945 został wzięty do krótkotrwałej niewoli, z której powrócił 12 maja 1945. W październiku 1946 wystąpił ze służby wojskowej i zamieszkał w Szwajcarii. Podczas II wojny światowej zestrzelił, według oficjalnych danych, 13 samolotów na pewno i 5 prawdopodobnie. Po wojnie Zumbach nie mógł usiedzieć w miejscu i żył życiem awanturnika. Przemycał kontrabandę i walczył jako najemnik w Afryce. W 1962 r. przyjął ofertę utworzenia lotnictwa Katangi i dowodzenia nim. Zorganizował zakup Douglasów A-26 Invader, które stały się trzonem lotnictwa Katangi, zwerbował pilotów i mechaników. Lotnictwo Katangi pod jego dowództwem bombardowało siły rządowe Konga, oraz miejscowości im sprzyjające. Po upadku secesji Zumbach uciekł z polskimi pilotami do Angoli. W 1967 powrócił do Afryki, tym razem w związku z propozycją dowodzenia lotnictwem Biafry. Oprócz faktycznego dowodzenia Zumbach brał osobiście udział w nalotach nielicznych bombowców biafryjskich na rządowe pozycje nigeryjskie. Między innymi latając bombowcem A-26 Invader uszkodził on flagową nigeryjską fregatę NNS „Nigeria”. Podczas nalotu na lotnisko w Makurdi zabił szefa sztabu armii nigeryjskiej. Również ta secesja, tak jak Katangi, zakończyła się klęską. Jan Zumbach zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach 3 stycznia 1986 we Francji, został pochowany w Polsce na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Władze francuskie zamknęły śledztwo w sprawie jego śmierci bez podania powodów. Jeśli komuś należy się dobry film biograficzny to na pewno jemu.
  
• 1987 - W Abidżanie na Wybrzeżu Kości Słoniowej w katastrofie Boeinga 707 należącego do brazylijskich linii Varig zginęło 50 osób.
  
• 1987 - Aretha Franklin jako pierwsza kobieta została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame w Cleveland w stanie Ohio.
  
• 1990 – Amerykańska inwazja na Panamę: obalony dyktator Manuel Noriega opuścił ambasadę watykańską i został aresztowany przez amerykańskich żołnierzy.
  
• 1992 - Władze Serbii i Czarnogóry ogłosiły utworzenie tzw. trzeciej Jugosławii. Do trzech razy sztuka? Niezupełnie, ta kolejna już wersja Jugosławii rozpadła się w momencie gdy Czarnogóra ogłosiła niepodległość w 2005 roku.
  
• 1993 – Odbył się 1. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
  
• 1993 – W Moskwie podpisano rosyjsko-amerykańskie porozumienie rozbrojeniowe START II. Najważniejszym postanowieniem była eliminacja wielogłowicowych międzykontynentalnych pocisków balistycznych (MIRV ICBM) z arsenałów obydwu państw. Dodatkowo obie strony zobowiązały się do redukcji liczby aktywnych pocisków do liczby 3000-3500 sztuk. Mimo ratyfikowania 26 stycznia 1996 roku przez Senat Stanów Zjednoczonych traktatu START II, rosyjska Duma odmówiła jego ratyfikacji. Z tego też powodu, traktat ten nigdy nie wszedł w życie.
  
• 1994 – 125 osób zginęło w katastrofie rosyjskiego samolotu Tu-154 w Irkucku. Samolot leciał rutynowo do Moskwy, gdy doszło do wybuchu w jednym z silników. Ogień uszkodził maszynę, a piloci nie zdołali zawrócić do Irkucka. Maszyna rozbiła się na terenie gospodarstwa rolnego w pobliżu miasteczka Mamony. Jako przyczynę uznano ciało obce które uszkodziło silnik, a w konsekwencji też hydraulikę i systemy paliwowe. 
  
• 1998 – Wydobyto ostatnią tonę węgla w KWK „Sosnowiec”.
  
• 2000 - Palestyńscy terroryści ostrzelali ambasadę Rosji w Bejrucie w proteście przeciwko wojnie w Czeczenii. Zginął libański policjant i jeden z napastników.
  
• 2002 - Siły Zbrojne Izraela zajęły siłą frachtowiec należący do Palestyny. Na pokładzie znaleziono 50 ton uzbrojenia.
  
• 2003 - Urodziła się Greta "hał der ju" Thunberg, szwedzka aktywistka klimatyczna.
  
• 2004 – W Szarm el-Szejk w Egipcie 148 osób zginęło w katastrofie startującego w rejs do Paryża egipskiego Boeinga 737. Samolot zderzył się z taflą wody, przyczyna jest nieznana; prawdopodobnie dezorientacja przestrzenna.
  
• 2005 – W klinice w saudyjskim Rijadzie przeprowadzono operację rozdzielenia polskich bliźniaczek syjamskich z Janikowa. Sponsorem operacji był następca tronu Arabii Saudyjskiej, książę (od 1 sierpnia 2005 król) Abdullah bin Abd al-Aziz Al Saud. Operacja była transmitowana przez saudyjską telewizję. Saudyjski monarcha za swój gest otrzymał w 2005 roku Order Uśmiechu.
  
• 2008 – 6 osób zginęło, a 68 zostało rannych w zamachu bombowym na konwój wojskowy w mieście Diyarbakır w południowo-wschodniej Turcji.
  
• 2009 - Operacja „Płynny Ołów”: wojska izraelskie wkroczyły do Strefy Gazy.
  
• 2009 - Z Buenos Aires wystartował Rajd Dakar 2009, odbywający się po raz pierwszy poza Europą i Afryką.
  
• 2009 - Został wygenerowany zerowy blok #0 (tzw. blok genezy, z ang. Genesis Block), co uznawane jest za początek funkcjonowania kryptowaluty Bitcoin.
  
• 2013 - Australijski astronom Robert McNaught odkrył kometę C/2013 A1, która 19 października 2014 roku minęła Marsa w odległości 143 tys. km.
  
• 2015 – Miasto Baga w północno-wschodniej Nigerii zostało zajęte przez islamistów z organizacji Boko Haram, którzy do 8 stycznia dokonali masakry od 100 do ponad 2 tys. miejscowych chrześcijan.
  
• 2019 – Chińska sonda Chang’e 4 wylądowała na niewidocznej z Ziemi stronie Księżyca.
  
• 2020 - W amerykańskim ataku powietrznym w Bagdadzie zginęło 9 osób, w tym irański generał i dowódca sił Ghods, Ghasem Solejmani. Świat wstrzymał oddech, obawiając się wybuchu globalnej wojny.
  
• 2023 - W Singapurze zamknięto Jurong Bird Park, największe awiarium w Azji.
  

https://youtu.be/F_r_TKKW7ac

#rocznicanadzis #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia