Jak oni mieszkali? Z wizytą w domu u mieszkańców egipskiego pogranicza w Tell el-Retaba

Pierwsze skojarzenie, które mamy myśląc o starożytnym Egipcie, to monumentalne budowle – czy to grobowce, czy świątynie. Chcąc nie chcąc, swoje wyobrażenie o starożytności w czasach faraonów opieramy więc na perspektywie pozostawionej przez przedstawicieli elit. Tymczasem archeologia osadnicza daje nam wgląd także w życie innych warstw społecznych, otwierając przed nami możliwości poznania rzeczywistości należącej do prostych mieszkańców. W niniejszym artykule przenosimy się zatem do Tell el-Retaba pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e. – osady leżącej na egipskim pograniczu – po to, by zobaczyć na własne oczy, jak żyli jej mieszkańcy.

Tell el-Retaba położona jest w Wadi Tumillat – praodnodze Nilu, która uformowała zielony korytarz pomiędzy Deltą a Półwyspem Synaj. Sprawiało to, że Wadi Tumillat w naturalny sposób stała się łącznikiem zarówno w celach handlowych, jak i wojskowych. Tell el-Retaba, leżące w centrum wadi, swoimi początkami sięga Drugiego Okresu Przejściowego, kiedy to rozwija się tu osada zamieszkała przez przybyszy ze wschodu – Hyksosów. Z czasem pojawiają się tu Egipcjanie, którzy koegzystują z dotychczasowymi mieszkańcami. W okresie panowania Ramzesa II i Ramzesa III powstają tutaj – kolejno – dwie twierdze, mające bronić wschodniej granicy. Na ich ruinach, w I połowie I tysiąclecia p.n.e., rozwija się natomiast osada, której mieszkańcy wiodą spokojne życie, trochę na uboczu gwałtownych przemian politycznych Trzeciego Okresu Przejściowego. I to w otoczeniu dość nietypowym, bo wykraczającym poza sam Nil. [...]

#archeologia #egipt #starozytnyegipt #odkryciaarcheologiczne #osada #artefakty #stanowiskaarcheologiczne