wawrzynek

Już sama nazwa odstrasza! Wilczełyko… Określenie „wilcze, wilczy” od dawna używane było do nazywania roślin trujących (np. pokrzyk wilcza jagoda), a łyko kojarzy się z czymś twardym, żylastym, trudnym do pogryzienia… \
Łacińska nazwa wawrzynka wilczełyko brzmi dużo lepiej – _Daphne mezereum_. _Daphne_ to starogrecka nazwa lauru szlachetnego (_Laurus nobilis_), w którego została przemieniona mitologiczna nimfa Dafne. Nazwa ta została przeniesiona na nasz wawrzynek przez Linneusza z powodu podobieństwa liści obu gatunków. Epitet gatunkowy _mezereum_ pochodzi prawdopodobnie od arabskiego _mazerium_ lub perskiego _mazerlyn_ i nawiązuje do trujących właściwości rośliny.  \
Dawne polskie nazwy wawrzynka wilczełyko to [m.in](http://m.in).: dafna, dafnina, wawrzyn, wawrzynek, wilczypieprz, wilczeołyko, diabelski krzak, wężowe drzewo czy krzak nędzy. 



Wawrzynek wilczełyko to krzew o luźnym pokroju dorastający do 1,5-2 m wysokości. Ma wyprostowane, sztywne, grube pędy, za młodu okryte kutnerem, starsze – już nagie. Jego pąki są zróżnicowane na wegetatywne (mniejsze, z których wyrastają liście) oraz generatywne (z nich wyrosną kwiaty). Kwiaty pojawiają się na długo przed rozwojem liści, czasem nawet już w lutym. Ciekawe jest to, że kwiaty są pozbawione płatków korony, a różowe elementy wabiące to w rzeczywistości barwne działki kielicha i dno kwiatowe! Kwiaty są nektarodajne (zapylane [m.in](http://m.in). przez błonkówki, motyle, muchówki, chrząszcze) i wydzielają odurzający zapach podobny do zapachu hiacyntów. 



Owoce (pestkowce) są czerwone, jednonasienne, umieszczone poniżej liści, są pokarmem [m.in](http://m.in). bażanta, dzwońca, kopciuszka, kosa, kwiczoła, rudzika i śpiewaka, dojrzewają w czerwcu i w lipcu. \
Liście wawrzynka dorastają do 8 cm długości, są lancetowate, całobrzegie i skupione w górnej części pędu. Po roztarciu wydzielają nieprzyjemny zapach. 



Zasięg występowania wawrzynka wilczełyko obejmuje całą Europę, Azję Mniejszą, Kaukaz i zachodnią Syberię. W Polsce spotykany jest często w południowej, wschodniej i północnowschodniej Polsce oraz na rozproszonych stanowiskach na całym obszarze, w górach po piętro subalpejskie. Rośnie w cienistych lasach liściastych i mieszanych, na żyznych, próchniczych glebach o odczynie obojętnym lub zasadowym. 



Cała roślina jest silnie trująca. Zawiera wiele metabolitów wtórnych takich jak diterpenoidy, kumaryny, saponiny, garbniki, olejki eteryczne. Szczególnie bogate w trujące substancje są owoce – 10-12 owoców dla dorosłego człowieka oraz 1-3 owoce dla dziecka mogą okazać się śmiertelne. Kora i liście również są trujące, już sam kontakt z rośliną może powodować podrażnienia skóry i błon śluzowych. Maść z kory miała drażniące działanie na skórę, którą pokrywały brzydkie owrzodzenia. Było to przydatne dla ewentualnych rekrutów, którzy chcieli wymigać się przed wojskiem, a także dla żebraków, którzy mogli dzięki temu wzbudzać większą litość.



Ludowe przekazy zaliczają wawrzynka wilczełyko do roślin magicznych. Odwar z korzenia wilczegołyka i jarzębiny wylany na drogę miał moc rozkochania mężczyzn, a zamiatanie izby wawrzynkową miotłą w dzień świętego Szczepana miało gwarantować brak robactwa w domostwie. 



Obecnie wawrzynek jest znanym i cenionym krzewem ozdobnym. Występuje w formie białej (_Daphne mezereum_ f. alba) i odmianie o ciemniejszych kwiatach (_Daphne mezereum_ 'Rubra’). Można rozmnożyć go z nasion lub sadzonek półzdrewniałych pobieranych w lipcu-sierpniu. W ogrodzie trzeba zapewnić mu wapienną glebę, miejsce cieniste, wilgotne (źle znosi suszę). Nie lubi cięcia i przesadzania. 



Należy pamiętać, że gatunek ten w Polsce jest objęty częściową ochroną gatunkową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Wcześniej objęty był ochroną ścisłą. Zagrożeniem dla wawrzynka jest zrywanie go do celów dekoracyjnych, przesadzanie do ogrodów oraz zmniejszanie się powierzchni jego siedlisk – lasów mieszanych i liściastych. W Polsce występują dwa gatunki wawrzynka, oba podlegają ochronie gatunkowej – wawrzynek wilczełyko (_Daphne mezereum_) oraz wawrzynek główkowy (_Daphne cneorum_). 



#necrobook #kwiaty #wawrzynek

Już sama nazwa odstrasza! Wilczełyko… Określenie „wilcze, wilczy” od dawna używane było do nazywania roślin trujących (np. pokrzyk wilcza jagoda), a łyko kojarzy się z czymś twardym, żylastym, trudnym do pogryzienia… \
Łacińska nazwa wawrzynka wilczełyko brzmi dużo lepiej – Daphne mezereum. Daphne to starogrecka nazwa lauru szlachetnego (Laurus nobilis), w którego została przemieniona mitologiczna nimfa Dafne. Nazwa ta została przeniesiona na nasz wawrzynek przez Linneusza z powodu podobieństwa liści obu gatunków. Epitet gatunkowy mezereum pochodzi prawdopodobnie od arabskiego mazerium lub perskiego mazerlyn i nawiązuje do trujących właściwości rośliny.  \
Dawne polskie nazwy wawrzynka wilczełyko to m.in.: dafna, dafnina, wawrzyn, wawrzynek, wilczypieprz, wilczeołyko, diabelski krzak, wężowe drzewo czy krzak nędzy. 
Wawrzynek wilczełyko to krzew o luźnym pokroju dorastający do 1,5-2 m wysokości. Ma wyprostowane, sztywne, grube pędy, za młodu okryte kutnerem, starsze – już nagie. Jego pąki są zróżnicowane na wegetatywne (mniejsze, z których wyrastają liście) oraz generatywne (z nich wyrosną kwiaty). Kwiaty pojawiają się na długo przed rozwojem liści, czasem nawet już w lutym. Ciekawe jest to, że kwiaty są pozbawione płatków korony, a różowe elementy wabiące to w rzeczywistości barwne działki kielicha i dno kwiatowe! Kwiaty są nektarodajne (zapylane m.in. przez błonkówki, motyle, muchówki, chrząszcze) i wydzielają odurzający zapach podobny do zapachu hiacyntów. 
Owoce (pestkowce) są czerwone, jednonasienne, umieszczone poniżej liści, są pokarmem m.in. bażanta, dzwońca, kopciuszka, kosa, kwiczoła, rudzika i śpiewaka, dojrzewają w czerwcu i w lipcu. \
Liście wawrzynka dorastają do 8 cm długości, są lancetowate, całobrzegie i skupione w górnej części pędu. Po roztarciu wydzielają nieprzyjemny zapach. 
Zasięg występowania wawrzynka wilczełyko obejmuje całą Europę, Azję Mniejszą, Kaukaz i zachodnią Syberię. W Polsce spotykany jest często w południowej, wschodniej i północnowschodniej Polsce oraz na rozproszonych stanowiskach na całym obszarze, w górach po piętro subalpejskie. Rośnie w cienistych lasach liściastych i mieszanych, na żyznych, próchniczych glebach o odczynie obojętnym lub zasadowym. 
Cała roślina jest silnie trująca. Zawiera wiele metabolitów wtórnych takich jak diterpenoidy, kumaryny, saponiny, garbniki, olejki eteryczne. Szczególnie bogate w trujące substancje są owoce – 10-12 owoców dla dorosłego człowieka oraz 1-3 owoce dla dziecka mogą okazać się śmiertelne. Kora i liście również są trujące, już sam kontakt z rośliną może powodować podrażnienia skóry i błon śluzowych. Maść z kory miała drażniące działanie na skórę, którą pokrywały brzydkie owrzodzenia. Było to przydatne dla ewentualnych rekrutów, którzy chcieli wymigać się przed wojskiem, a także dla żebraków, którzy mogli dzięki temu wzbudzać większą litość.
Ludowe przekazy zaliczają wawrzynka wilczełyko do roślin magicznych. Odwar z korzenia wilczegołyka i jarzębiny wylany na drogę miał moc rozkochania mężczyzn, a zamiatanie izby wawrzynkową miotłą w dzień świętego Szczepana miało gwarantować brak robactwa w domostwie. 
Obecnie wawrzynek jest znanym i cenionym krzewem ozdobnym. Występuje w formie białej (Daphne mezereum f. alba) i odmianie o ciemniejszych kwiatach (Daphne mezereum 'Rubra’). Można rozmnożyć go z nasion lub sadzonek półzdrewniałych pobieranych w lipcu-sierpniu. W ogrodzie trzeba zapewnić mu wapienną glebę, miejsce cieniste, wilgotne (źle znosi suszę). Nie lubi cięcia i przesadzania. 
Należy pamiętać, że gatunek ten w Polsce jest objęty częściową ochroną gatunkową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Wcześniej objęty był ochroną ścisłą. Zagrożeniem dla wawrzynka jest zrywanie go do celów dekoracyjnych, przesadzanie do ogrodów oraz zmniejszanie się powierzchni jego siedlisk – lasów mieszanych i liściastych. W Polsce występują dwa gatunki wawrzynka, oba podlegają ochronie gatunkowej – wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum) oraz wawrzynek główkowy (Daphne cneorum). 
necrobook #kwiaty #wawrzynek

#wawrzynek

Wawrzynek wilczełyko – chroniony, ozdobny i trujący