Pomurnik to btaszek z rodziny Pomurników(Tichodromatidae), której jest jedynym przedstawicielem. Jego nazwa łacińska odnosi się do niezwykłego środowiska życia – stromych, skalistych terenów, kamieniołomów, urwisk i turni wysokogórskich. Tichodroma muraria oznacza kogoś biegającego po murach (murus z łac. mur). Rzeczywiście potrzeba niemałych zdolności, by tak niewielki ptak (długość ciała 15,5-17 cm) przystosował się do życia w krainie, w której wydawałoby się, że nic nie przetrwa a warunki atmosferyczne odstraszają każdego wędrowca.
W Polsce liczebność pomurników oszacowano na 25-30 par. To skrajnie mało. Obecnie zamieszkuje tylko Karpaty, głównie Tatry Wysokie i Zachodnie, na wysokości od 1500 do 2500 m, oraz Pieninyw rejonie Trzech Koron. W 17. i 18. wieku pomurnik miał gniazdować również w Sudetach, ale brak już jakichkolwiek danych z tamtych terenów.
Możemy przypuszczać, że w Średniowieczu mógł występować również w innych rejonach, w tym na Dolnym Śląsku, gdzie pojawił się w Trylogii Husyckiej. Obszar ten obfituje w liczne półki skalne, urwiska, kamieniołomy, czego dobrym przykładem jest chociażby rezerwat „Błędne Skały”, zamki w Ziębicach czy na Srebrnej Górze. To, że mógł się pojawiać na zamkach również nie jest czystą fikcją, gdyż pomurniki na zimę zlatują w niższe partie pogórza, nie są tak płochliwe i mogą pokazywać się nawet na murach schronisk i domów, co obserwuje się np. w Zakopanym.
Myślę, że na palcach jednej ręki można policzyć osoby, które spotkały pomurnika. Nawet Andrzej Kruszewicz w swojej książce „Ptaki Polski”, przyznaje się, że pomurnika w Polsce niestety nigdy nie znalazł, widywał go za to często w Himalajach.
Swoje piękno ukazuje w momencie zmiany pozycji. Rozpościera wówczas szerokie, zaokrąglone skrzydła z jaskrawo czerwonym, wręcz krwistym rysunkiem na wierzchu, dodatkowo przyozdobionym białymi perełkami. Więcej czerwieni na skrzydle posiadają samce, które w sezonie lęgowym dodatkowo upiększają się w czarny podbródek, policzki i pierś. Nietypowy kształt skrzydeł (szerokie, okrągłe o dużej powierzchni) pozwala pomurnikowi z łatwością manewrować przy półkach skalnych i wzbijać się pionowo w górę. Mimo tak kontrastowego upierzenia jest niezwykle trudny do wypatrzenia. Trzyma się przyciśnięty do stromych ścian skalnych, z charakterystycznie wpół rozłożonymi skrzydłami. Nie posiada bowiem sztywnych sterówek, jak pełzacz czy dzięcioły. Po ścianach wspina się skokami i wówczas na moment rozkłada swoje piękne skrzydła. W promieniach słonecznych czerwień jednak ginie a ptak na półce skalnej staje się niewidoczny, jak duch.
Czy wiesz, że:
-
Pomurniki zamieszkują wysokogórskie regiony Europy i Azji. Można je spotkać w Pirenejach, Apeninach, Alpach i Karpatach. W Polsce są skrajnie nielicznym, osiadłym gatunkiem lęgowym;
-
O biologii pomurnika wiemy bardzo niewiele. Gniazduje w niedostępnym szczelinach skalnych wysoko w górach. Obserwacje gniazd należą do rzadkości a dodatkowym problemem jest brak aktualnych danych z monitoringu. Para przystępuje do jednego lęgu w ciągu roku, na przełomie maja i czerwca. Pokarm stanowią wyłącznie owady.
#necrobook #btaszki #pomurnik #lakukaracza #ptaszkiznaneinieznane
