1869 W święto Matki Boskiej Zielnej - Aleksander Kotsis (1836-1877)
Malarz chłopskiego pochodzenia spod Krakowa związany mocno ze wsią i podhalem, więc w tle - jak i na innych jego obrazach - pewnie te rejony.

Samo święto głównie dziś znane jako "Wniebowzięcie NMP" (dzień wolny od pracy 15. sierpnia).
"Zielność" pochodzi ze średniowiecznej legendy, wg której trzeciego dnia po śmierci Maryi apostołowie w jej grobie zamiast ciała znaleźli tylko zioła i kwiaty. I wiadomo - jak to zwykle, religia wpasowała się w istniejące już pogańskie obchody, dodając tylko lub podmieniając kilka elementów.

O roli bukietu trzymanego przez dziewczynkę:
W tym dniu we wszystkich kościołach święci się płody ziemi, a przede wszystkim dojrzałe zboża i zioła, warzywa i owoce, związane w bukiet. [...] Do bukietu wkładano zioła o właściwościach leczniczych: bylicę, macierzankę, miętę, piołun, chaber, kopytnik i krwawnik; kwiaty polne i ogrodowe, kłosy zbóż, len, makówki i konopie, warzywa i owoce: marchew, jabłko, gałązkę z późnymi wiśniami, gałązki leszczynowe z orzechami.

Powszechnie wierzono, że bukiet poświęcony w kościele nabierał niezwykłych właściwości zabezpieczających i leczniczych. Zioła z niego wykorzystywano w leczeniu ludzi i zwierząt gospodarskich, okadzano nimi izbę i obejście dla ochrony przed burzą, pożarem i epidemią lub po to, by diabeł nie kusił. Poświęcone wiązanki przechowywano za świętymi obrazami, obok wianków z Bożego Ciała nad drzwiami wejściowymi, czy na ścianie frontowej, na strychu, w oborach koło okna, w sąsiekach stodoły. Zatknięte na polu chroniło przed piorunami i robakami, umieszczone w stodołach przed myszami.

Wiązanki wykorzystywano także w celach leczniczych. Najczęściej zioła stosowano razem, bez względu na to, jakie gatunki się w nich znajdowały, bez względu na rodzaj choroby – ważne było to, że zostały poświęcone w dniu Matki Boskiej Zielnej. Zdarzało się jednak, że poszczególne rośliny z bukietu miały swoje konkretne przeznaczenie, np.: marchew przy żółtaczce, jabłka przy bólach zębów i gardła, główki kapusty stosowano w weterynarii, mak na bezsenność.
- Dorota Jasnowska, kustosz w Dziale Folkloru i Ceramiki Muzeum Etnograficznego
#historiazpaszkom #malarstwo #ciekawostkihistoryczne
UmytaPacha userbar
15561684-5a4d-4a02-b0ec-7036caa547e8
DiscoKhan

@UmytaPacha przynajmniej z makiem trafili.


Obraz ładny i moja droga tak wyglądają złote włosy! Zaś tak poza tym to:


https://www.youtube.com/watch?v=3R86meLUkrE&t=109

UmytaPacha

@DiscoKhan za Klocucha piorun w ciemno, ale jakie złote, przecie to słomkowe bardziej

DiscoKhan

@UmytaPacha ciebie dziewczyno bogowie chyba opuścili, jak słomkowe?!

59f4c885-beeb-4973-b7b8-366f9044864f
UmytaPacha

@DiscoKhan no od koloru słomy się nazywają słomkowe

e0fce499-bdea-4daf-a986-c2e46babf5b9
DiscoKhan

@UmytaPacha dobra, dobra, już się nie kompromisuj tam dalej.

UmytaPacha

@DiscoKhan nie bendziesz mi mówił co mam robić!

CzosnkowySmok

@UmytaPacha @DiscoKhan dziękuję, myślałem przez chwilę że dostałem udaru czytając waszą konwersacje

UmytaPacha

@CzosnkowySmok no niestety, skaranie boskie z tym mongołem

DiscoKhan

@CzosnkowySmok @UmytaPacha no tak to wygląda jak babie pozwolić gadać niestety, głupoty plecie non-stop.

UmytaPacha

@MementoMori dziecku żałujesz??

splash545

No ciekawe te wierzenia mieli w magiczne bukiety.

Opornik

@splash545 Przynajmniej mieli jakieś wierzenia. Świat był ciekawszy, bardziej magiczny.

splash545

@Opornik Pewnie, że tak. W sumie to ciekawi mnie jakby to było żyć sobie w takim magicznym świecie

Opornik

@splash545 Człowiek srał się wyjść w nocy na dwór, srał się że złe duchy lasu opętają głowę tak jak ciotkę Lucynę, ale za to jak zamurowałeś trupa kota w ścianie to miałeś jakąś tam ochronę przed demonami.

splash545

@Opornik Czyli warto było mieć kota xd

Felonious_Gru

@UmytaPacha to ma złote włosy a nie tamta

UmytaPacha

@Felonious_Gru kolejny nie umie w kolory, trzymejcie mnie (╯°□°)╯

Felonious_Gru

@UmytaPacha swoją drogą teraz stoopkarzy ściągasz?

Lubiepatrzec

@UmytaPacha doktor Łukasz Łuczaj robił, czy wciąż robi, badania na temat składu bukietów na Matki Boskiej Zielnej. Chodzi o zmiany regionalne tych bukietów.

Swoją drogą to bardzo polecam wszystko od tego człowieka. Mam książki i zaglądam na kanał YT. Fascynująca postać.

alaMAkota

@Lubiepatrzec dzięki za info

Lubiepatrzec

@alaMAkota gdybyś chciała jakaś konkretną roślinę z tej książki to wołaj

f46df091-ea6e-4f35-b4a4-a4feb704ddaf
dbb495d7-61c4-4d1b-94be-2f58d10af92f
CzosnkowySmok

@Lubiepatrzec Rdest, ja poproszę rdest

CzosnkowySmok

@Lubiepatrzec ale fajne dzięki

Lubiepatrzec

@CzosnkowySmok proszę

alaMAkota

@Lubiepatrzec ja mam jak Biblię w domu cegłę Ożarowskiego. I publikacje Różańskiego. Nie takie kolorowe, ale każdemu polecam.


Dzika kuchnie zazycze sobie na urodziny

Lubiepatrzec

@alaMAkota tutaj masz trochę inne treści. To jest książka od naukowca ale dla "zwykłych ludzi" i łączy zielnik z książką kucharską. Na urodziny super pomysł

alaMAkota

@Lubiepatrzec właśnie o ta książka kucharska chodzi

UmytaPacha

@Lubiepatrzec dodaję do swojej książkowej listy; z 15 lat temu uczyłam się rozpoznawania zielska na wyrywki z neta, a tu wszystko ładnie zebrane (ʘ‿ʘ) i z przepisami

Lubiepatrzec

@UmytaPacha tak, książka jest bardzo przystępna i prosta a te przepisy łatwe w wykonaniu. Zrobiłem kilka rzeczy i to nawet da się jeść. Chętnie zrobię Ci zdjęcia wybranych roślin zanim kupisz całą książkę

UmytaPacha

@Lubiepatrzec poproszę różę ( ͡° ͜ʖ ͡°)

Lubiepatrzec

@UmytaPacha dlaczego nie jestem zaskoczony?

Róża dla Pani

7a0f41f9-7474-4edd-abd7-41689e060b45
499e26ff-6ae4-4fe9-ba15-9dc7fc516c73
UmytaPacha

@Lubiepatrzec eleganckie

Lubiepatrzec

@UmytaPacha gdybyś coś z tego zrobiła to wołaj koniecznie

UmytaPacha

@Lubiepatrzec jak znajdę pół kilo płatków róży to dam znać :v

Aleksandros

Małe sprostowanie. Wniebowzięcie NMP świętuje się 15 sierpnia, nie października.

UmytaPacha

@Aleksandros tak się kończy pisanie postów o 3 w nocy xD dziękuję za czujność

@maximilianan panie kierowniku kochany, da się edytować?

maximilianan

@UmytaPacha ja nie mogę ale mogę przekazać prośbę

UmytaPacha

@maximilianan spróbuję zawołać starszego stażem @Oczk

Oczk

@UmytaPacha zrobiłem co mogłem - dopisałem sprostowanie

maximilianan

@Oczk @UmytaPacha hola moi mili xd najpierw dodałem notkę, potem admin wyedytował tekst i już jest poprawnie xd

Oczk

@maximilianan a to soreczki, nie widziałem XD kasuję note

UmytaPacha

@Oczk rączki całuję dobrodziejowi, a możesz usunąć sprostowanie? bo w tekście już wygląda na poprawione

maximilianan

@Oczk w ogóle edycja posta chyba też skasowała moją notę

UmytaPacha

@maximilianan @Oczk dziemkuję obu sołtysom, wspaniała robota!

020f980b-3fc5-41cf-87b9-f8d05ee02baa
CzosnkowySmok

@UmytaPacha w dzisiejszym kosciele już nie usłyszymy nazwy matki boskiej zielnej, jest oczywiście w powszechnym użyciu ale kościół powoli domyka nazwy kojarzące się ze świętami pogańskimi. Więc ksiądz powie wniebowziecie najswitszej maryji panny ale zielna mu przez gardło na mszy nie przejdzie.

Najciekawsze, że stało sie to stosunkowo niedawno czyli jakieś 15-20lat temu, kiedy przyszedł przykaz by tę nazwę zniszczyć.

alaMAkota

@CzosnkowySmok kościół, który opierał się na wiejskich\ludowych wierzeniach miał silniejsza pozycję. Każdy aspekt życia codziennego związany był z religią. Trend odchodzenia od tego"naturalizmu" oraz patologie instytucjonalne doprowadziły do jego ateizacji.

UmytaPacha

@CzosnkowySmok @alaMAkota może to też spowodowane tym, że w mieście takiego bukietu samemu z ogródka/lasu się nie zbierze, więc 'zielność' bez tej tradycji traci sens?

ciekawi mnie w jakim stopniu dalej się to obchodzi na wsiach

CzosnkowySmok

@UmytaPacha akurat to nie ma nic wspólnego znaturalnymi zmianami kulturowymi.

Jest to proces, który został zapoczątkowany wraz z przyjęciem chrztu polski.

Kościoły i zakony były budowane specjalnie w miejscach lokalnego kultu. Święta kościelne ustalane w miejsce lokalnych wierzeń. Często nazywane tak samo i z czasem nazwa powoli, powoli zmieniana.

Jest to z góry ustalona ustawczna zmiana nastawiona na usunięcie wierzeń lokalnych.

Jednocześnie kościół nie niszczył przeważnie lokalnych obyczajów a je po prostu przejmował. Dzieje się tak na całym świecie. Dotyczy to Europy, Azji, Afryki czy obu Ameryk.

Liturgie wszędzie są takie same. Ale jeśli lokalsi chcą zapalić stos drzewa, grać na bębnach czy wejść do rzeki to czemu nie. W długim okresie należy jednak usunąć lokalne nazwy a obyczaje powoli standaryzowac na większym obszarze.

Stąd choćby pomysł na kult maryjny ale to innym razem

CzosnkowySmok

@UmytaPacha jak się ten tekst przeczyta z wiedzą o tym, że celowo lokalne wierzenia były powoli wypierane to nabiera on całkiem innego znaczenia


https://m.katolik.pl/ludowe-tytuly-matki-bozej,41076,416,cz.html

UmytaPacha

@CzosnkowySmok o chrześcijaństwie przejmującym pogańskie święta wspomniałam we wpisie

jak masz źródło tego prikazu sprzed 20 lat to bardzo chętnie zajrzę, bo w moim odczuciu to bardziej skorzystanie z okazji umierającego zabobonu, by ograniczyć się do suchego faktu wniebowzięcia NMP

alaMAkota

@CzosnkowySmok dokładnie. Niby jest wiara w jednego Boga, ale mamy panteon świętych, którzy są osobami konkretnych funkcji, jak np Antoni od rzeczy zagubionych. To nic innego jak Apollo od piękna, czy słowiański Rod od opieki nad rodziną.


Boże Narodzenie czy Wielkanoc też jest dokładnie w święta pogańskie, a do dziś malujemy jajka czy lejemy się wodą w śmingusa. O topieniu Marzanny nie wspomnę.

Do dziś mimo katolickiego wychowania pukamy w niemalowane drewno czy boimy się, że licho nie śpi.


Kościół tym wkradl się pod strzechy, że dobrze się wkomponował i powoli zamieniał np totem na krzyż, Mokosz na Maryję itp. a teraz już od tego odchodzi, po prostu odjeżdżając od codziennego życia, tak że jest nam po prostu nie po drodze.

alaMAkota

@UmytaPacha tak swoją drogą, bo to temat na długie dyskusje, w Biblii Maria wymieniona jest kilka razy. Jak ja nawiedza anioł, jak odwiedza Elżbietę, jak rodzi Jezusa, jak odnajduje Jezusa w świątyni, jak odwiedza Jezusa, a potem pod krzyżem. A jej kult przekracza czasem kult samego Jezusa u Katolików. Takie to dziwne rzeczy.


U Słowian też było trzech bogów (trójca) i matka wszystkiego Mokosz.

CzosnkowySmok

@UmytaPacha nie jestem proboszczem to też nie widziałem takiego dokumentu i nie wiem czy był konkretnie taki przykaz. Ale właśnie jakieś 20 lat temu ktoś mi zwrócił uwagę, że czemu nie mówią już matki boskiej zielnej.

Można zobaczyć, że w wielu kościołach coraz rzadziej mozna spotkać wzmiankę o zielnej i tylko jako nazwa dodatkowa. Wcześniej ta nazwa dominowała.

UmytaPacha

@alaMAkota jak najbardziej, tak samo w świecie Cesarstwa Rzymskiego miejsca kultu Wenus zastępują obiekty maryjne - zmienia się powierzchowność, czci się właściwie to samo.

alaMAkota

@UmytaPacha ciekawa dyskusja się wywiązała. Od dziewczynki z bukietem, po stopkarzy, zioła i przepisy, po religie i kult Maryi.

Oby tak dalej

Alky

@CzosnkowySmok nie do końca, po prostu dogmat o wniebowzięciu NMP został prawnie ogłoszony dopiero w 1950 roku, wcześniej funkcjonowała nazwa zwyczajowa.

Zaloguj się aby komentować